ماهیت واقعی اختلافات ایران و ۱+۵
جمهوری اسلامی ایران آمادگی خود را برای انجام مذاکرات با گروه «۱+۵» را اعلام کرده است. این مذاکرات قرار است ۵ دسامبر در ژنو برگزار گردد. در همین رابطه، مجله روسی «اودناکو» مقاله‌ای را به قلم آلکساندر دمیتریف منتشر کرده و طی آن به واکاوی ماهیت اختلافات در مذاکرات میان ایران و گروه «۱+۵» پرداخته است. در این مقاله آمده است:
با در نظر گرفتن امکان به وجود آمده برای انجام دور جدید مذاکرات میان ایران و گروه «۱+۵»، باید به برخی سوالات پاسخ داد: آیا طرفین مذاکره کننده، بستر مشترکی برای رسیدن به نتایج مثبت دارا هستند؟ علل شکست رایزنی‌های گذشته چه بوده است؟
مقامات رسمی ایران از جمله سید محمود رضا سجادی، سفیر ایران در روسیه بارها تاکید کرده است که کشورش فعالیت صلح‌آمیز هسته‌ای را با هدف تامین سوخت لازم برای تولید انرژی و همچنین تامین نیازهای پزشکی خود، در چارچوب موازین و قوانین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و تحت نظر بازرسین این آژانس دنبال می‌کند. بیانیه مشترک ایران، برزیل و ترکیه در خصوص تبادل اورانیوم ایران در خاک ترکیه نیز در چارچوب همین اهداف تنظیم شد. اما دقیقا این گروه «۱+۵» بود که حسن نیت ایران برای حل این مشکل را نفی کرد.
امروز، تهران تمایل خود برای ادامه مذاکرات را اعلام کرده است و پیشنهادات خود در خصوص تاریخ دقیق ملاقات و انجام مذاکرات با گروه «۱+۵» را به خانم کاترین اشتون، نماینده عالی اتحادیه اروپا در مسائل سیاست خارجی و امنیت ارائه کرده است.
روشن است که ایران، مسئله غنی‌سازی اورانیوم و داشتن سیکل کامل فرآوری و تامین سوخت با نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را حق مسلم خود می‌داند و خاطرنشان می‌سازد که ضرورتی برای بحث در خصوص حقوق قانونی خود نمی‌بیند. در عین حال، ایران برای شفاف‌‌سازی فعالیت‌های خود و افزایش سطح اعتماد، آماده تبادل سوخت با غنای کم خود با سوخت لازم برای کار رآکتور در کشورهای گروه «۱+۵» است. این مسائل در چارچوب بیانیه تهران مورد بحث و توافق قرار گرفته‌اند. در این رابطه بایستی یادآور شد که در زمان جنگ ایران و عراق، سوخت برای رآکتور تحقیقاتی تهران که نیازبه ایزوتوپ‌ها برای درمان بیماران خاص را تامین می‌کند، از طریق بازارهای بین‌المللی خریداری می‌شد و ممنوعیت فروش این مواد به تهران در شرایط کنونی به عنوان اعمال استانداردهای دو گانه و فشارهای سیاسی تلقی می‌شود.
البته مذاکره کنندگان، نظرات کاملا متناقضی در رایزنی با تهران ابراز می‌کنند و چنانچه با بی‌طرفی نسبت به این مسئله نگاه شود، این تناقضات از عدم وجود اعتماد و یا وجود سوظن نشات می‌گیرد. تهران که خود را پایبند قوانین بین‌المللی می‌داند، معتقد است که نظرات گروه «۱+۵» تبعیض آمیز و خارج از چارچوب استانداردهای بین‌المللی و حتی قوانین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است.
آیا تهران در تلاش خود برای مذاکرات با غرب صادق است؟
سید محمود رضا سجادی، سفیر ایران در مسکو معتقد است که ایران در روند مذاکرات با غرب، بارها حسن نیت خود را ثابت کرده است. سجادی با یادآوری تعلیق غنی سازی اورانیوم در سال‌های گذشته در ایران و همچنین موافقت با بیانیه تهران، توضیح داد که مسئولیت سکوت، نادیده گرفتن حقایق و صداقت مقاصد تهران در گذشته و در حال حاضر، ازجمله بی‌‌توجهی به گزارشات آژانس در خصوص صلح آمیز بودن فعالیت‌های ایران، بر عهده گروه «۱+۵» خواهد بود. سجادی معتقد است، برخی اعضای مهم گروه «۱+۵» اهداف مغرضانه سیاسی را دنبال می‌کنند. آنها به جای اینکه تصمیم عادلانه در خصوص مسئله ایران اتخاذ کنند، با استفاده از سیاست استانداردهای دوگانه، به تهران فشار وارد می‌سازند.
سجادی با اشاره به انتشار کتاب خاطرات بوش اظهار داشت: رئیس جمهوری آمریکا ابتدا شرایط را پر تنش کرد و با بهانه کشف سلاح‌های کشتار جمعی، فرمان حمله به عراق را صادر کرد. پس از آن، علارغم اینکه او حقایق اوضاع در عراق را می‌دانست و برخلاف موازین بین‌المللی و حقوق بشر، به بهانه مبارزه با تروریسم، دستور به کارگیری شکنجه و از بین بردن مردم عراق را به نظامیان آمریکایی و سرویس‌های امنیتی این کشور صادر کرد. آیا این جنایات و فجایع انسانی که عراق را در بر گرفت، مستحق تحقیق و تفحص نیست؟ چرا جوامع بین‌المللی در این زمینه سکوت کرده‌‌اند؟ علت این امر چیست؟ آیا بوش جنایتکار جنگی به حساب نمی‌آید؟ او چه تفاوتی با هیتلر دارد؟ چرا دولت آمریکا برای اثبات حسن نیت خود از مردم عراق و همه انسانیت به خاطر انجام جنایات عذرخواهی نمی‌کند؟ به چه علت برای روشن شدن شرایط و تضمین اینکه در آینده چنین فاجعه‌ای تکرار نخواهد شد، آقای بوش به عنوان جنایتکار جنگی مورد محاکمه قرار نگرفته است؟
سجادی با تحلیل حوادث به وقوع پیوسته اظهار داشت: دلیل اصلی حمله به عراق تمایل آمریکا به برقراری حاکمیت خود بر منابع انرژی و اقتصادی منطقه است. سجادی خاطرنشان ساخت که جهان باید با دقت مراقب درغگویان واقعی باشد.
چگونه می‌توان مسئله ایران را حل کرد؟
با بررسی تجارب قبلی می‌توان به این نتیجه رسید که روسیه، آمریکا، آلمان و فرانسه هرگز نقش کلیدی در هدایت مذاکرات با گروه «۱+۵» را ایفاء نکرده‌اند. این مسئله، احتمالا یکی از نامشخص ترین موضوعات محسوب می‌شود. البته برخی اظهار نظرها حاکی از آن است که شکست مذاکرات به نفع ایران است و تهران تعمدا روند مذاکرات را طولانی می‌کند تا زمان را به سود خود بخرد. اما در عمل این تاکتیک برای جمهوری اسلامی ایران سودمند نیست. اگر ایران چنین مقاصدی را دنبال می‌کرد، با احتساب تبلیغات شدید منفی غرب، مطمئنا بسیاری از دوستان این کشور نسبت به او بی‌اعتماد می‌شدند.
علاوه بر آن، تحریمات به تهران فشار وارد خواهند کرد و در نتیجه تعداد مشکلات پیش روی این کشور با گذشت زمان تنها افزایش خواهد یافت. به این ترتیب، شرایط به وجود آمده به سود چه کسی است؟ وخیم شدن روابط ایران با دیگر کشورها از جمله روسیه و چین چه نتیجه‌ای دربر خواهد داشت؟
روابط مستحکم میان روسیه، ایران و دیگر کشورهای منطقه و همچنین با کشورهای آسیای مرکزی، شرق دور و چین موجب امنیت در منطقه و جهان، ثبات بازارهای انرژی، گسترش همکاری‌ها و احیای تبادلات اقتصادی میان این مناطق و دیگر مناطق جهان خواهد شد. به لطف چنین همکاری، مدیریت منطقه‌ای و جهانی در شرایط آرایش جدید قدرت‌ها، تامین خواهد شد. و در نتیجه سطح نفوذ قدرت‌های فرامنطقه‌ای در مسائل انرژی، اقتصادی و امنیتی کاهش خواهد یافت و طبیعتا بازارهای صادرات تسلیحات نیز کاهش خواهد یافت. همه این موارد تایید همگان را در سرتاسر جهان در پی خواهد داشت.
حال این سوال پیش می‌آید که چناچه چنین روندی به سود ایران و کشورهای منطقه علی‌الخصوص روسیه و چین نیست، پس چه کسی از شکست مذاکرات و رشد بحران سود می‌برد؟
جان سوارس،رئیس جدید سرویس جاسوسی خارجی انگلستان (MI6) که قبلا در ترکیب هیئت مذاکره کننده با ایران بود، اخیردر لندن در اظهارنظری جالب گفت: گفتگوهای آتی با تهران سازنده نخواهد بود و باید از روش‌های دیگر برای رسیدن به نتیجه استفاده کرد.
مسئولیت ادامه مذاکرات بین طرف ایرانی و گروه «۱+۵» بر عهده خانم کاترین اشتون و معاون او، آقای کوپر است که تبعه انگلستان است. نامبرده روابط نزدیکی با مدیر MI6 دارد.
این سوال پیش می‌آید که آیا خانم اشتون خط سیاست و منافع مشترک همه اعضای گروه «۱+۵» را دنبال خواهد کرد؟ در آینده نزدیک پاسخ این سوال و همچنین نتایج مذاکرات روشن خواهد شد. متهم کردن عراق به داشتن سلاح‌های کشتار جمعی ساختگی بود و اطلاعات دروغین تنها به عنوان بهانه حمله و اشغال عراق مورد بهره‌برداری قرار گرفتند. اخیرا آقای بوش با یادآوری حمله به عراق در کتاب خاطرات خود اعتراف کرد که «بعد از آنکه او متوجه شد که در عراق سلاح‌های کشتار جمعی یافت نشده است، حالت بدی به او دست داد».
در هر صورت، باید به کمک تدبیر و هوشیاری نخبگان از تکرار حوادث تلخی نظیر آنچه که در عراق رخ داد، جلوگیری کرد. چنین جنایتی هرگز نباید تکرار گردد.
منبع: سایت روسیران
