سیر تاریخی شکل گیری اصطلاح مشکک در منطق
اصطلاح «مشکک» در منطق برای اولین بار توسط ارسطو مطرح شد. ارسطو در کتاب «قاطیغوریاس» خود، مشکک را به عنوان یکی از چهار نوع قضایا معرفی میکند. قضایای مشکک، قضایایی هستند که صدق یا کذب آنها نامعلوم است. ارسطو برای مثال، قضایای «انسان عاقلیست» یا «خداوند وجود دارد» را مشکک میداند.
اصطلاح «مشکک» در منطق یونانی به معنای «مبهم» یا «غیرقطعی» است. این اصطلاح از ریشه «مشک» به معنای «شک» گرفته شده است.
ارسطو در منطق خود، به بررسی ویژگیهای قضایای مشکک نیز میپردازد. او نشان میدهد که قضایای مشکک، میتوانند به دو نوع «مشکک حقیقی» و «مشکک کاذب» تقسیم شوند. قضایای مشکک حقیقی، قضایایی هستند که صدق یا کذب آنها قابل اثبات نیست. اما قضایای مشکک کاذب، قضایایی هستند که صدق یا کذب آنها قابل اثبات است، اما ما به دلیل عدم وجود اطلاعات کافی، نمیتوانیم آنها را اثبات کنیم.
اصطلاح «مشکک» در منطق یونانی، توسط منطقدانان مسلمان نیز پذیرفته شد و در منطق عربی نیز به کار رفت. منطقدانان مسلمان، اصطلاح «مشکک» را به عنوان یکی از چهار نوع قضایا در منطق خود پذیرفتند و به بررسی ویژگیهای آن نیز پرداختند.
در منطق جدید، اصطلاح «مشکک» همچنان به عنوان یکی از چهار نوع قضایا شناخته میشود. اما منطقدانان جدید، ویژگیهای قضایای مشکک را با توجه به پیشرفتهای منطق جدید، مورد بازنگری قرار دادهاند.
در منطق جدید، قضایای مشکک به دو نوع «مشکک ذاتی» و «مشکک عرضی» تقسیم میشوند. قضایای مشکک ذاتی، قضایایی هستند که صدق یا کذب آنها ذاتی آنها است و نمیتوان آنها را با استدلال منطقی، از قضایای دیگر استنباط کرد. اما قضایای مشکک عرضی، قضایایی هستند که صدق یا کذب آنها عرضی است و میتوان آنها را با استدلال منطقی، از قضایای دیگر استنباط کرد.
در منطق جدید، قضایای مشکک، کاربردهای مختلفی دارند. به عنوان مثال، در منطق استدلالی، از قضایای مشکک برای بیان شرایط احتمالی استفاده میشود. در منطق ریاضی، از قضایای مشکک برای بیان تعاریف و قضایای غیرقطعی استفاده میشود. و در منطق فلسفی، از قضایای مشکک برای بیان مسائل فلسفی که هنوز به پاسخ قطعی نرسیدهاند، استفاده میشود.
در سیر تاریخی شکل گیری اصطلاح «مشکک» در منطق، میتوان مراحل زیر را شناسایی کرد:
مرحله اول: ارسطو، اصطلاح «مشکک» را به عنوان یکی از چهار نوع قضایا در منطق خود مطرح میکند.
مرحله دوم: منطقدانان مسلمان، اصطلاح «مشکک» را از منطق ارسطو پذیرفته و در منطق عربی نیز به کار میبرند.
مرحله سوم: منطقدانان جدید، اصطلاح «مشکک» را در منطق جدید خود پذیرفته و ویژگیهای آن را با توجه به پیشرفتهای منطق جدید، مورد بازنگری قرار میدهند.
اصطلاح «مشکک» در منطق، یکی از اصطلاحات مهم و بنیادین در منطق است. این اصطلاح، کاربردهای مختلفی در منطق، فلسفه و سایر علوم دارد.
نظر شما