کریم سنجابی: وزیر، وکیل مجلس، استاد دانشگاه، عضو و رئیس جبهه ملی، مخالف محمدرضا پهلوی. در 1283 در کرمانشاه تولد یافت. پدرش قاسم‌خان سردار ناصر رئیس ایل سنجابی بود که مدت‌هادر دوران سلطنت رضاشاه در زندان و تبعید به سر می‌برد. سنجابی پس از اتمام تحصیلات ابتدائی و متوسط وارد مدرسه حقوق(1) تهران شد و از مدرسه مزبور لیسانس اداری گرفت و جزء اولین دسته محصلین دولتی به اروپا اعزام شد و در پاریس ادامه تحصیل داد و دکترای حقوق دریافت نمود. پس از ورود به ایران، در 1313 به دانشیاری دانشکده جدیدالتأسیس حقوق و علوم سیاسی انتخاب شد. پس از 5 سال به مقام استادی و تدریس در دانشگاه رسید و بعد با حفظ سمت، به خدمت در وزارت معارف درآمد و مشاغلی در آن وزارتخانه پشت سر گذاشت. چندی کفیل دبیرستان دارائی، مدتی کفیل ریاست آموزش متوسطه و زمانی ریاست اداره آموزش عالی را داشت. در 1321 به معاونت دانشکده حقوق و در 1325 به ریاست دانشکده حقوق و علوم سیاسی و اقتصادی با رأی استادان انتخاب گردید.
از 1328 که موضوع ملی شدن صنعت نفت مورد توجه قرار گرفته و نطفة جبهه ملی بسته شد، سنجابی عضویت جبهه را پذیرفت و از اعضای فعال جبهه گردید. در 1330 که مصدق مأموریت اداره امور کشور را بر عهده گرفت، او را به سمت وزیر فرهنگ معرفی کرد. سنجابی یک سال مقام وزارت داشت، نه تنها قدمی برای فرهنگ کشور برنداشت، بلکه اوضاع آشفته آن وزارتخانه را آشفته‌تر کرد و سرانجام آنجا را ترک نمود. در 1331 به هنگام طرح مسئله ملی شدن صنعت نفت در دادگاه لاهه، در معیت مصدق به آنجا رفت و قاضی اختصاصی ایران بود.
در انتخابات دوره هفدهم، از کرمانشاه به وکالت مجلس انتخاب شد و عضویت فراکسیون جبهه ملی را داشت. پس از سقوط مصدق، وی تحت تعقیب قرار گرفت، مدت‌ها به حالت اختفاء می‌زیست، سرانجام به شفاعت حشمت‌الدوله والاتبار که نفوذی فوق‌العاده بر شاه داشت، خود را معرفی نمود و همان روز آزاد شد و کرسی استادی دانشکده حقوق را مجدداً به او دادند. سنجابی تا سال 1342 فعالیتی نداشت و اساساً با سایر اعضای جبهه ملی حشر و نشر نمی‌نمود، ولی از آن سال به بعد وارد مبارزات سیاسی شد. گاهی پنهان و زمانی آشکار به مبارزه ادامه می‌داد و در جلسات جبهه ملی شرکت می‌نمود. چند بار مورد تعرض واقع شد، چندی در زندان به سر برد و مدتی تحت نظر بود تا اینکه در 1357 رهبر جبهه ملی ایران شد و مبارزه جبهه ملی علیه شاه و رژیم را او علنی ساخت. در آن سال فعالیتی چشمگیر داشت و معتقد بود شاه باید سلطنت کند نه حکومت . چندین سفر به خارج نمود. در آبان‌ماه چند روزی طبق ماده پنج حکومت نظامی بازداشت شد. چند جلسه طولانی ملاقات با سپهبد مقدم رئیس ساواک داشت، سرانجام روزی به اتفاق او به دیدار شاه رفتند، بنا به نوشته شاه، او دست شاه را بوسیده و از اعمال گذشته خویش اظهار ندامت کرده و شاه تکلیف نخست‌وزیری به او می‌کند که موکول به مطالعه و پاسخ می‌شود ولی جو زمان اجازه قبول چنین سمتی را که صمیمانه خواستار آن بود، نداد.
سنجابی مردی کم‌استعداد و استادی کم سواد بود. هیچ‌گونه تحقیق علمی در کار خود نکرد. چهل سال تدریس حقوق اداری با او بود، هرگز نخواست کتابی در این زمینه با پیشرفت‌های روز تهیه کند. چند صفحه جزوه ناقص را به صورت فتوکپی بین دانشجویان تقسیم می‌کرد. وی در اواخر عمر خاطرات خود را به رشته تحریر درآورد و آن را انتشار داد. در 1375 در اروپا درگذشت.

پاورقی‌ها:
1- مدرسه حقوق تهران از تأسیسات فیروزمیرزا نصرت‌الدوله است که بعدها در مدرسه عالی علوم سیاسی ادغام شد و دانشکده حقوق به وجود آمد.

منابع:
1- کتاب شرح رجال سیاسی نظامی معاصر ایران، ج 2، نوشته دکتر باقر عاقلی ، انتشارات گفتار با همکاری نشر علم، 1380