سیل ویرانگر اخیر مشهد بار دیگر زنگ خطر را به صدا درآورد و ضرورتی انکارناپذیر برای بازنگری در نحوه مدیریت شهری و توجه به هشدارهای طبیعت را به نمایش گذاشت. در این گزارش به بررسی علل و ابعاد مختلف این حادثه تلخ می‌پردازیم و حقایقی را که در هیاهوی سیلاب گم شده‌اند، آشکار می‌کنیم.

نقش ساخت و سازهای غیرمجاز:

• حاشیه‌نشینی و ساخت و سازهای غیرمجاز در کمربند جنوبی و ارتفاعات مشهد، به ویژه در دهه‌های اخیر، به مثابه بمبی ساعتی عمل کرده است.
• تخریب و تصرف حریم رودخانه‌ها و مسیل‌ها، کور شدن مسیل‌های طبیعی و عدم رعایت حریم گسل‌ها، بستر را برای وقوع سیل و تشدید آن فراهم کرده است.
• بی‌توجهی مسئولان به هشدارها و عدم برخورد قاطع با متخلفان، این معضل را ریشه‌دارتر کرده است.

غفلت از هشدارها و ضعف مدیریت بحران:

• غافلگیری مسئولان در برابر سیل، نشان از ضعف در سیستم رصد و پیش‌بینی دارد.
• عدم صدور هشدارهای به موقع به مردم و دستگاه‌های خدماتی، فرصت لازم برای آمادگی و پیشگیری را از بین برده است.
• نبود برنامه‌ریزی مدون برای تخلیه و هدایت سیلاب، جان انسان‌ها را به خطر انداخته است.

دیواری که بهانه‌ای بیش نبود:

• برخی مسئولان و اعضای شورای شهر، سیل را به گردن دیواری در منطقه سیدی انداختند که متعلق به آستان قدس رضوی است.
• اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که این دیوار طبق قوانین و با مجوز شهرداری ساخته شده است.
• مسیل‌های اصلی در این منطقه مسدود شده و ساخت و سازهای غیرمجاز در بستر رودخانه‌ها، سیل را تشدید کرده است.

ضرورت بازنگری و اقدامات فوری:

• مدیریت شهری باید با قاطعیت با ساخت و سازهای غیرمجاز برخورد کند و حریم رودخانه‌ها و مسیل‌ها را آزادسازی نماید.
• سیستم‌های رصد و پیش‌بینی باید تقویت شده و هشدارها به موقع به مردم و دستگاه‌های ذیربط داده شود.
• برنامه‌ریزی مدون برای تخلیه و هدایت سیلاب در مواقع بحرانی ضروری است.
• مسئولان باید در قبال قصور خود پاسخگو باشند و با متخلفان برخورد قاطع شود.

سیل مشهد درس‌های تلخی به همراه داشت، درس‌هایی که باید از آنها عبرت بگیریم و برای جلوگیری از تکرار چنین فاجعه‌ای، اقدامات لازم را انجام دهیم.