شنبه 9 تیر ,1375 29 ژوئن ,1996 سال چهارم , شماره 1005

سومین نمایشگاه صنعت برق از روز یازدهم تیرماه جاری بار دیگر,
شایستگی های این بخش صنعتی خدماتی را به معرض داوری عمومی می گذارد.
پیشرفتهای این صنعت در سالهای اخیر به اندازه ای دامن گسترده است که
هر سال می تواند حرفهای تازه ای برای گفتن داشته باشد و نمایشگاه سوم
در حقیقت چنین تحرکی را در صنعت برق, تایید می کند.
در نمایشگاه صنعت برق امسال , بیش از 200 شرکت خدماتی و فنی
صنعتی بخش برق از هر دو بخش دولتی و خصوصی در کنار هم حضور یافته اند
و این تعداد شرکت کننده در نمایشگاهی که سومین تجربه در این رشته
به حساب می آید, در مقایسه با دو نمایشگاه پیشین, پیشرفت مهمی است.
در فاصله دو سال اخیر و در دو مورد نمایشگاههای پیشین, تعداد شرکت
کنندگان با روند مطلوبی در افزایش بوده است . نمایشگاه اول 140 شرکت
کننده داشت و نمایشگاه دوم توانست مجموعه وسیعتری متشکل از 170 شرکت
را گرد هم بیاورد. امسال شرکتهای تازه ای به جمع سایرین پیوسته اند و
برهمین قرار شکی نیست که در سالهای آینده این نمایشگاه می تواند به یک
نمایش منطقه ای و بین المللی تبدیل شود.

نمایشگاه, از بعد فنی تا بازرگانی
نمایشگاه سوم صنعت برق در حالی برگزار می شود که شرکتهای تازه ای که
از بطن سیاست تغییر ساختار وزارت نیرو, پا به عرصه وجود گذاشته اند, در
حال نتیجه گیری ازفعالیت چند سه ساله خود هستند. در این مدت بیشتر
این شرکتها سرگرم سازماندهی امکانات و شناخت حوزه مسئولیتهای خود
بودند و اکنون در حقیقت ثمر زحمات چندساله خود را برمی دارند و
برهمین اساس هر روز به توفیق تازه ای دست می یابند که اگر همه آنها یکجا
جمع آورده شود, می تواند تحول صنعت برق کشور را در گستره ای از
خدمات فنی و مهندسی, صنعتی و اجرایی, برتاباند.
مدیر اجرایی نمایشگاه سوم صنعت برق ایران که تجارب وسیعی در جریان
برپایی دو نمایشگاه پیشین اندوخته است, عقیده دارد که چنین مرحله ای
در حال تکوین است. او می گوید که امسال از برخی شرکتهای خارجی نیز که
در اجرای پروژه های صنعت برق کشور همکاری دارند دعوت شده است که در
صحن نمایشگاه حضور یابند, با وجود این به دلیل تاخیری که در انجام این
کار رخ داد, احتمال نمی دهیم که تعداد شرکت کنندگان خارجی در نمایشگاه
به رقم قابل توجهی برسد, اما در سالهای آینده از تعداد بیشتری
ازشرکتهای خارجی که در اجرای پروژه های صنعت برق کشور با شرکتهای
ایرانی همکاری می کنند, به همین منظور دعوت به عمل خواهد آمد تا در کنار
شرکتها و صنعتگران ایرانی ,قرار گیرند و به ایجاد محیط رقابتی
روبه رشدی برای صنعت برق کشور, مدد برسانند. اکبر نعمت اللهی مدیرکل
روابط عمومی وزارت نیرو و مدیر اجرایی سومین نمایشگاه صنعت برق
ایران, عقیده دارد که شرکتهای ایرانی در همه زیربخشهای این
صنعت به مرحله ای از کارایی رسیده اند که اینک بخوبی می توانند در کنار
رقیبان خارجی, جایی برای خود باز کنند. در حقیقت چنین کاری برای
تداوم رشد صنعت برق ضروری است. دراین شکل از فعالیت, شرکتهای ایرانی
فرصت می یابند که سطح دانش و توانمندی خودرابا آنچه که در زمینه همین
صنعت در سطح جهان می گذرد, هماهنگ سازند و برای صدورخدمات و تولیدات
خود به خارج از مرزها, به چاره اندیشی و رقابت بپردازند.
سومین نمایشگاه صنعت برق, برحسب اهدافی که در نگرش خود دارد, امسال
شعارصنعت, دانشگاه و بازرگانی را برای خود انتخاب کرده و در طول
نمایشگاه نیز کوشش خواهد شد که تامین این پیوند سه وجهی, برای کل
صنعت آسانتر و پویاتر بشود. درحقیقت صنعت برق کشور اکنون در مرحله ای
از پویایی است که می تواند با همکاری دانشگاهها و مراکز آموزش عالی و
تشویق آنها برای مشارکت در تحقیقات و مطالعات این بخش مهم صنعتی و
خدماتی, تکنولوژی پیشرفته را با روشهای محلی کارساز, برای پیگیری
نهضت خودکفایی, مطابقت دهد. روشن است که خود فعالان این بخش
براهمیت کار تحقیق در این مرحله بخوبی واقفند و آنرا مکمل کوششهایی
می دانند که هم اکنون درمراکز تحقیقاتی شرکتهای وابسته به صنعت برق در
جریان است.

هدف از برپایی نمایشگاه صنعت برق
مدیر اجرایی نمایشگاه می گوید که هدف وزارت نیرو از ایجاد فرصتی برای
نمایش توانمندیهای صنعت برق کشور, نشان دادن تحولی است که در سالهای
اخیر در زمینه رشداین بخش صنعتی و خدماتی تحقق یافته است. اکنون در
دومین سال اجرای برنامه دوم توسعه کشور هستیم. در طول برنامه اول و
نخستین سال برنامه دوم, با اصلاح ساختاروزارت نیرو, شرکتهای اقماری,
اعم از دولتی و خصوصی, امکان وسیعتری برای رشدیافته اند. بسیاری از
کارهایی را که گمان نمی کردیم از آنان ساخته باشد, انجام داده
وتوانسته اند بخش عظیمی از نیازهای صنعت برق را از منابع و توانمندی
ساخت داخل قطعات و ملزومات مرتفع کنند. بنابراین نمایشگاه سوم یکبار
دیگر به آنها امکان می دهد که با سایر شرکتهای همکار خود در شاخه های
مختلف صنعت آشنا شوند و راههای مشارکت جمعی برای رفع نیازها و افزایش
کارایی خودشان را در درون جمع فعالان همین بخش ,جستجو کنند.
در نمایشگاه سوم شرکتهای وابسته به صنعت تولید, انتقال و توزیع انرژی
الکتریکی, در گروه بندی مشخص و براساس نوع فعالیت آنها, سازمان داده
شده اند. بنابراین یک بازدید کننده برحسب نوع خدمتی که هر گروه از
شرکتهای مزبور ارائه می دهند, می تواند در غرفه آنها حضور یافته و پاسخ
سئوالات خودرا از مسئولان غرفه ها بخواهد. خود شرکت کنندگان در نمایشگاه
نیز می توانند براساس همین تقسیم بندی موضوعی, به مذاکره وتبادل نظر با
دیگر شرکتهایی بپردازند که می توانند در تامین اهداف آنان, مفید واقع
شوند. بنابراین نمایشگاه صنعت برق یک گردهمایی تخصصی از فعالان این
بخش است که موجب نزدیکی بیشتر صنعتگران داخلی, پیمانکاران, مهندسان
مشاور, مراکز تحقیقاتی وآموزشی, شرکتهای مدیریت پروژه, موسسات
مهندسی طراحی و مدیریت ساخت ,تولیدکنندگان تجهیزات و ملزومات صنعت
برق و بالاخره موجب آشنایی مسئولان ومجریان پروژه های صنعت برق با
گروههای دیگری که می توانند در اجرای هر یک از این پروژه ها مشارکت
کنند, خواهد شد.
به گفته اکبر نعمت اللهی, یکی از سودمندیهای اصلی نمایشگاه, کمک
به کوشش وزارت نیرو در زمینه ایجاد نوعی بی نیازی نسبی از منابع خارجی
در صنعت برق کشور است. درگذشته به دلیل عدم آشنایی صنعتگران و فعالان
صنعت برق با یکدیگر, بسیاری از آنهاتصویر درستی از توانمندی ساخت
داخل نداشتند. به همین جهت برای تامین همه نیازهای خود در اجرای
پروژه های نیروگاهی و انتقال و توزیع نیرو, به منابع خارجی
روی می آوردند که موجب می شد اعتبار ارزی بیشتری از دست برود و ضمنا
کار انتقال تکنولوژی, با اشکال روبه رو شود.
او خاطر نشان می شود که پس از دو نمایشگاه اول و دوم, مجریان پروژه ها
در مواردزیادی توانستند همکارانی برای خود در داخل انتخاب کنند و
ساخت برخی قطعات و یاانجام بخشی از امور را به آنها واگذار کنند.
توجه داشته باشیم که در گذشته در احداث نیروگاهها, ایران, به طور کامل
وابسته به مساعدت و همراهی خارجیان بود و به همین خاطربرای انجام کار,
هزینه های ارزی قابل توجهی را متحمل می شد. در حقیقت بیشترطرحهای
نیروگاهی بدون حضور همکاران ایرانی انجام می گرفت و با تحمل همه
هزینه هاحتی فرصت داده نمی شد که کارکنان ایرانی با زوایای ناشناخته
این فن آشنا شوند. برای مثال شرکتهای خارجی که پروژه ها را به صورت
کلید در دست در اختیار خودمی گرفتند, مبالغ هنگفتی بابت مدیریت
پروژه در محاسبات خود می گنجاندند که بین 30 تا 40 درصد کل هزینه
پروژه را شامل می شد. اکثر کارکنان عملیاتی نیروگاهها را از
خارج می آوردند و حتی در مواردی کارگران ساده را نیز از بازار داخلی
انتخاب نمی کردند. نتیجه این می شد که از کل پروژه هیچگونه ارزش
افزوده ای نصیب اقتصاد داخلی نمی شد وفرصتی نیز وجود نداشت که مهندسان
و کارشناسان ایرانی بتوانند در موقعیتی قرار گیرندکه عملا توانمندی
خودرا تجربه کنند.
حضور شرکتهای خارجی در صنعت برق کشور به این سطح نیز خلاصه نمی شد.
مدیرکل روابط عمومی وزارت نیرو اضافه می کند که پس از اجرای پروژه ها,
سالیان سال ایران هزینه های بیشتری را تحمل می کرد تا نگهداری و
بهره برداری از نیروگاهها امکان پذیرگردد. تعمیرات دوره ای نیروگاهها,
طبق قراردادها, با حضور نمایندگان مجری پروژه انجام می گرفت. البته
نوعی راحت طلبی در مدیریتهای داخلی نیز به این روند کمک می کرد. درواقع
واحدهای اجرایی با بستن قراردادی با یک شرکت خارجی مطمئن می شدند
که تمامی مراحل کار بطور منظم پیش خواهد رفت و چون حساسیتی در تامین
هزینه ها وجودنداشت, طبعا کوششی نیز برای استفاده از توانمندی ساخت
داخل و خدمت کارشناسان که می توانست موجب کاهش هزینه احداث نیروگاهها
بشود, اعمال نمی شد.

شناخت ظرفیتهای داخلی, یک هدف دیگر
سیاست وزارت نیرو در برنامه اول و برنامه جاری نگرش تازه ای را در
این بخش مطرح کرد که هدف آن برآورد ظرفیتهای داخلی در سامان بخشیدن
به طرحهای صنعت برق کشور بود. البته اوضاع اقتصادی کشور, حساس شدن
موضوع هزینه های ارزی, تحریمهای بین المللی علیه ایران و بسیاری دلایل
دیگر, موجب مطرح شدن چنین نگرشی شد.
تغییر ساختار وزارت نیرو و اجرای سیاست خصوصی سازی, گامهای نخستین
رسیدن به چنین اهدافی بود که خیلی سریع بازتاب مثبت خودرا نشان داد.
کارشناسان بسیاری که در واحدهای مختلف وزارت نیرو, مشغول کار بودند,
فرصت یافتند که دانش و صلاحیت خودرا در دهها شرکت اقماری که در کنار
وزارت نیرو, پدیدار شد, به کار گیرند و در مدت کوتاهی, اوج گرفتن
بالندگی صنعت برق کشور, نشان داد که این سیاست تا چه حد کارسازبوده
و تامین اهداف از پیش تعیین شده در دو برنامه توسعه را مقدور ساخته
است. دستاورد صنعت برق در برنامه اول بسیار فراتر از آن بود که در
شروع برنامه پیش بینی می شد. اکبر نعمت اللهی مدیر اجرایی نمایشگاه
صنعت برق تاکید دارد که رشد سریع شرکتهای صنعتی, فنی و مدیریت و
اجرا, در سالهای نخست برنامه اول باعث شد که نمایشگاه اول صنعت برق,
سازمان داده شود. رشد صنعت به قدری دامن گسترده بود که حقیقتا این
نیاز احساس می شد که تمامی آنها در یک مرکز جمع شوند و آنچه را که
انجام داده و یا می توانند انجام دهند, به نمایش بگذارند. حدود 140
شرکت کننده نمایشگاه اول, اغلب از این نمایشگاه راضی برگشتند.
قراردادهای مهمی در طول نمایشگاه بسته شدو گزارشهای جمع آوری شده
نشان داد که بسیاری از شرکت کنندگان توانستند زمینه ساخت داخل برخی
قطعات مورد نیاز خودرا فراهم کنند و حتی به ایجاد واحدهای مشارکتی
برای ساخت این قطعات با دیگر صنعتگران, بپردازند.
با توجه به توفیق نمایشگاه اول, تجربه دیگری در قالب دومین نمایشگاه
صنعت برق در سال 1374 با حضور174 شرکت کننده , تکرار شد. شرکت
کنندگان برحجم مشارکت خود افزوده بودند به گونه ای که وزارت نیرو
ناچار شد سطح نمایشگاه را به 6000 متر مربع سالن سرپوشیده و 1000 متر
مربع فضای آزاد, افزایش بدهد. در غرفه های این نمایشگاه تولیدات و
توانمندیهای صنعتی و مدیریتی بسیار وسیعتری به نمایش درآمده بود
که موجب افزایش سودمندیهای آن شد.
اکبر نعمت اللهی مدیر اجرایی نمایشگاه صنعت برق یکی از مهمترین
دستاوردهای نمایشگاه دوم را, برگزاری سه سمینار تخصصی مسایل مدیریت
پروژه های برق ,بحث مدیریت ساخت داخل و بالاخره اهمیت تحقیقات و
تکنولوژی در صنعت برق, می داند و می افزاید که حضور مسئولان صنعتی و
اجرایی کشور در این سمینارها و نزدیکی هرچه بیشتر صاحبان صنایع با
مجریان پروژه های برق, موجبات آشنایی بیشتر آنها رافراهم کرد.
او تاکید می کند که نمایشگاه صنعت برق اکنون دیگر حادثه تعطیل برداری
نیست. خودشرکتها و صاحبان صنایع بطور مرتب فشار می آورند که این
نمایشگاه در زمان خودش دایربشود تا آنها بتوانند موقعیت روز خودرا
شناسایی کنند و همکاران تازه ای را در این جمع متخصص و اجرایی جستجو
کنند. او می افزاید که براساس همین اظهار علاقمندیها, امسال نمایشگاه
سوم با وسعت و اهمیت بیشتری تدارک دیده شد و دروازه های خودرا
به روی بازدیدکنندگان علاقمند, می گشاید.