کتاب تمدن و تجدد در اندیشه معاصر عرب، به‌کوشش حبیب‌الله بابایی، پژوهشی ارزشمند است که به بررسی جریانات فکری و فرهنگی جهان عرب در مواجهه با تمدن و مدرنیته می‌پردازد. این اثر که توسط گروه مطالعات اسلام و غرب و با همکاری پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی منتشر شده، تلاش دارد تا با تحلیل رویکردها و دغدغه‌های اندیشمندان عرب، تصویری از تحولات فکری و بحران هویت در دنیای عرب ارائه دهد.

موضوع و اهمیت کتاب

این کتاب به یکی از مهم‌ترین چالش‌های فکری دنیای معاصر عرب، یعنی بحران هویت و مواجهه با مدرنیته و مدرنیسم غربی، می‌پردازد. نویسندگان تلاش کرده‌اند تا با تحلیل جریانات فکری مختلف (از اسلام‌گرایان تا سکولارها)، تجربه فکری عرب را در مواجهه با تمدن مدرن بررسی کنند.

چرا این موضوع اهمیت دارد؟

• تحولات فکری دنیای عرب: از حمله ناپلئون به مصر در سال 1798، دنیای عرب با امواج فکری و فرهنگی غرب مواجه شد که بحران هویت را به دنبال داشت.
• الگوگیری برای روشنفکران ایرانی-اسلامی: بررسی تجربه فکری عرب می‌تواند برای روشنفکران ایرانی در حفظ هویت اسلامی آموزنده باشد.
• کمبود پژوهش‌های فارسی: تاکنون تلاش‌های محدودی برای شناخت جریانات فکری دنیای عرب از سوی محققان فارسی‌زبان صورت گرفته است.

ساختار و محتوای کتاب

کتاب شامل پنج مقاله است که هر یک به بررسی جریان‌های فکری و فرهنگی خاصی در دنیای عرب می‌پردازد.

فصل اول: جریان اصلاح تمدن‌گرای عربی

• بررسی مختصات اندیشه دینی و تمدنی در آثار حسن حنفی و مالک بن نبی.

فصل دوم: جریان بنیادگرای عربی

• تحلیل دو گرایش افراطی (وهابیت) و معتدل (اخوان‌المسلمین) در جریان بنیادگرایی عربی.

فصل سوم: جریان فکری سکولار

• بررسی سکولاریسم معرفتی، تاریخی و سیاسی و نقدهای اندیشمندان عرب بر این جریان.

فصل چهارم: اندیشه انتقادی

• تحلیل جایگاه اندیشه انتقادی در جریانات فکری-سیاسی جهان عرب و بررسی روش‌ها و رویکردهای آن.

فصل پنجم: جریان سنت‌گرای عرفانی

• بررسی گرایش‌های سنت‌گرای عرفانی در حوزه علم و معرفت و دیدگاه‌های سنت‌گرایان معاصر عرب.

ویژگی‌های برجسته کتاب

رویکرد جامع به جریانات فکری عرب:

• کتاب به تحلیل جریان‌های مختلف فکری (اسلام‌گرایان، سکولارها، سنت‌گرایان و…) می‌پردازد و تصویری چندبعدی از تحولات فکری عرب ارائه می‌دهد.

تمرکز بر تمدن و مدرنیته:

• بررسی چالش‌های جهان عرب در مواجهه با تمدن مدرن و بحران هویت ناشی از آن، از ویژگی‌های کلیدی این اثر است.

تلفیق توصیف و نقد:

• نویسندگان با رویکردی توصیفی و تفهّمی، جریانات فکری را تحلیل کرده و در برخی موارد نقدهای سازنده‌ای ارائه داده‌اند.

کاربرد میان‌رشته‌ای:

• این کتاب برای پژوهشگران حوزه‌های مختلف از جمله تمدن‌شناسی، علوم سیاسی، جامعه‌شناسی و مطالعات اسلامی مفید است.

اهداف کتاب

• تحلیل تجربه فکری جهان عرب: بررسی نگرش‌ها و روش‌های اندیشمندان عرب در مواجهه با تمدن مدرن.
• شناخت بحران هویت در دنیای عرب: تحلیل چگونگی شکل‌گیری بحران هویت و تلاش جریان‌های مختلف برای پاسخ به آن.
• ارائه راهکارهای توسعه بومی: شناسایی راه‌های برون‌رفت از معضلات مدرنیته عربی و توسعه بومی در جهان اسلام.
• ایجاد مدخلی برای پژوهش‌های بیشتر: فراهم کردن زمینه‌ای برای مطالعات عمیق‌تر در حوزه تمدن و تجدد در جهان عرب.

چرا این کتاب را بخوانیم؟

کتاب تمدن و تجدد در اندیشه معاصر عرب منبعی ارزشمند برای پژوهشگران، دانشجویان و علاقه‌مندان به مطالعات تمدنی و فکری است. این کتاب:

• تصویری جامع از تحولات فکری و فرهنگی دنیای عرب ارائه می‌دهد.
• به تحلیل تجربه جهان عرب در مواجهه با تمدن مدرن و بحران هویت می‌پردازد.
• برای پژوهشگران ایرانی، فرصتی برای الگوگیری از تجربه فکری عرب فراهم می‌کند.

کلمات کلیدی برای سئو:

تمدن و تجدد، اندیشه معاصر عرب، حبیب‌الله بابایی، جریانات فکری عرب، بحران هویت، مدرنیته عربی، حسن حنفی، مالک بن نبی، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، اسلام‌گرایان، سکولاریسم در جهان عرب.

نتیجه‌گیری

کتاب تمدن و تجدد در اندیشه معاصر عرب، با بررسی جریانات فکری و فرهنگی دنیای عرب در مواجهه با تمدن و مدرنیته، اثری ارزشمند و کاربردی در حوزه مطالعات تمدنی و اسلامی است. این اثر با رویکردی جامع و تحلیلی، به بررسی چالش‌های فکری و بحران هویت در دنیای عرب پرداخته و راهکارهایی برای توسعه بومی و حفظ هویت اسلامی ارائه می‌دهد.

اگر به دنبال درک عمیق‌تری از تحولات فکری جهان عرب و چالش‌های آن در مواجهه با تمدن مدرن هستید، این کتاب انتخابی ضروری و کاربردی است.