ناصر هاشمی

دیشب از ماهواره فیلم مهم و تأثیرگذار شعله (یا به اصطلاح اصلی‌اش شولای) پخش شد که به شدت در ذهن‌ها ماندگار شده است. این فیلم هندی به دلیل داستان و پیام‌های اجتماعی‌اش، تأثیر زیادی بر مخاطبان گذاشته است. اما نام “شعله” به نظر می‌رسد که با ساختار و محتوای فیلم هماهنگی ندارد و این کنجکاوی باعث شد تا به بررسی اصل نام فیلم بپردازم.

شولای به معنای پارچه‌ای است که شخصیت تاکور، پلیس با دست بریده، بر روی بدن خود می‌اندازد تا عدم وجود دست‌هایش را پنهان کند. این پوشش، که آستین ندارد و به نوعی شبیه به خرقه است، به عنوان یک ملافه یا پتوی نازک بر روی بالاتنه انداخته می‌شود. استفاده از شولای در شمال ایران قرن‌ها متداول بوده و ایرانی‌های زرتشتی که به هند مهاجرت کردند، این سنت را به آنجا بردند. نمونه‌های پشمی و کشمیری شولای بسیار ارزشمند و گران‌قیمت هستند.

جالب است که پس از چهل و هفت سال، متوجه شدیم که نام صحیح فیلم “شولای” است و نه “شعله”. این تغییر نام به ما یادآوری می‌کند که جبار سینگ، شخصیت منفی فیلم، به نوعی در ذهن ما باقی مانده است.

دو پایان متفاوت فیلم

نکته جالب دیگر در مورد فیلم این است که دو پایان برای آن وجود دارد. در نسخه اصلی، جبار سینگ به دست تاکور کشته می‌شود، اما در سال 1975، اداره سانسور هند این بخش را حذف کرد و دستور داد که جبار سینگ به دست پلیس که قبل از وقوع قتل به منطقه می‌رسد سپرده شود. این تصمیم به این منظور بود که قانون را لایق تصمیم‌گیری برای او بدانند و نه کینه شخصی تاکور و مردم منطقه.

نسخه اصلی که در آن جبار سینگ به دست تاکور کشته می‌شود، در سال 1990 در دسترس مردم قرار گرفت و بیشتر مورد توجه قرار گرفت، زیرا دل مردم را خنک کرد که این جنایتکار به سزای عملش رسید. جبار سینگ که نقش او را امجد خان بازی کرده، متأسفانه در دنیای واقعی نیز منفور مردم شد و در 51 سالگی فوت کرد. همچنین، تاکور در دنیای واقعی در سال 1985 در 47 سالگی به دلیل سکته قلبی درگذشت.

این فیلم نه تنها به عنوان یک اثر هنری بلکه به عنوان یک پدیده فرهنگی و اجتماعی در تاریخ سینمای هند باقی مانده است و داستان آن همچنان در یادها زنده است.