عمارت انیس‌الدوله، یکی از ارزشمندترین بناهای تاریخی تهران، در خیابان ولی‌عصر(عج) و نزدیک چهارراه مولوی واقع شده است. این خانه که در دوره قاجار ساخته شده، یادگاری از شکوه معماری ایرانی-اسلامی آن دوران است. این بنای تاریخی با شماره ثبت ۱۰۴۰۳ در تاریخ یکم مهر ۱۳۸۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده و همچنان بخشی از تاریخ پایتخت را روایت می‌کند.

معماری و ویژگی‌های عمارت انیس‌الدوله

این عمارت زیبا در دو طبقه و در میان باغی سرسبز بنا شده است. گچبری‌های ظریف و هنرمندانه، از ویژگی‌های برجسته این خانه است که آن را به نمونه‌ای شاخص از معماری قاجاری تبدیل کرده است. حیاط این عمارت، که روزگاری باغی دل‌انگیز بود، همچنان با حوض گرد آبی‌رنگ خود، یادآور خانه‌های اصیل تهرانی است. این حوض، که در مرکز حیاط قرار دارد، به سبک حوض‌های مرسوم دوران قاجار ساخته شده و جلوه‌ای خاص به محوطه بخشیده است.

تاریخچه و تغییر کاربری‌های عمارت انیس‌الدوله

این خانه، که روزگاری محل سکونت انیس‌الدوله، سوگلی ناصرالدین‌شاه قاجار بود، در طول زمان تغییرات بسیاری را تجربه کرده است:

دوران قاجار: این عمارت در ابتدا به‌عنوان یک خانه اشرافی ساخته شد و محل زندگی انیس‌الدوله بود.

دوران پهلوی اول: در این دوره، وارثان قاجاری خانه را فروختند و مالک جدید آن، کاربری مسکونی خانه را به مدرسه تغییر داد. جالب است بدانید که پروفسور محمود حسابی، دانشمند برجسته ایرانی، در همین مدرسه تحصیل کرده است.

دهه ۱۳۳۰: در این سال‌ها، مالکیت عمارت بار دیگر تغییر کرد و به فردی دیگر فروخته شد.

دهه ۱۳۵۰: در این دوره، اتحادیه صنف دارندگان گوشت گوسفندی تهران این خانه را خریداری کرد و از آن زمان تاکنون، این عمارت به‌عنوان محل استقرار این اتحادیه مورد استفاده قرار گرفته است. متأسفانه در این دوره، ساختمانی در قسمت جنوبی باغ ساخته شد که هیچ تناسبی با معماری اصیل قاجاری این عمارت ندارد.

عمارت انیس‌الدوله امروز

با وجود تغییرات و کاربری‌های مختلف، عمارت انیس‌الدوله همچنان به‌عنوان یکی از آثار ارزشمند تاریخی تهران شناخته می‌شود. این بنا، که نمایانگر هنر معماری ایرانی-اسلامی دوران قاجار است، یادآور زندگی اشرافی و فرهنگ آن دوران است. هرچند تغییرات و ساخت‌وسازهای جدید در اطراف آن، اصالت و زیبایی اولیه بنا را تحت تأثیر قرار داده، اما همچنان این عمارت بخشی از هویت تاریخی تهران را حفظ کرده است.

جمع‌بندی

خانه انیس‌الدوله، با معماری باشکوه قاجاری و تاریخچه‌ای پرفرازونشیب، یکی از یادگارهای ارزشمند تهران قدیم است. این عمارت نه‌تنها نمادی از هنر معماری ایرانی است، بلکه بخشی از تاریخ اجتماعی و فرهنگی پایتخت را در دل خود جای داده است. بازدید از این بنا، سفری به گذشته‌ای است که هنوز در گوشه‌ای از خیابان ولی‌عصر(عج) زنده است.