روستای جی بیرونک، یکی از مناطق قدیمی غرب تهران، روزگاری با باغ‌های سرسبز و مزارع وسیع خود شناخته می‌شد. این منطقه تا دهه ۱۳۳۰ شمسی، یکی از مهم‌ترین مراکز کشاورزی و تأمین محصولات زراعی تهران بود. اما با گسترش شهرنشینی و ارزش افزوده زمین، این روستا به تدریج به منطقه‌ای مسکونی و تجاری تبدیل شد. امروز، این منطقه به‌جای درختان تناور و صدای پرندگان، مملو از ساختمان‌های بلند و صدای خودروها و هواپیماهاست.

طبیعت روستای جی بیرونک در گذشته

تا قبل از دهه ۱۳۳۰، جی بیرونک منطقه‌ای سرسبز با مزارع گندم، جو، حبوبات و صیفی‌جات بود. باغ‌های این منطقه، به‌ویژه درختان چنار سر به فلک کشیده، هوای غرب تهران را تلطیف می‌کردند. صدای پرندگان، از گنجشک و بلبل گرفته تا کلاغ و زاغ، در این منطقه طنین‌انداز بود. مردم محلی، که عمدتاً کشاورز بودند، محصولات خود را به تهران منتقل کرده و در میدان‌های تره‌بار مانند میدان امین‌السلطان عرضه می‌کردند.

یکی از ویژگی‌های جالب این منطقه، میوه‌ها و سبزی‌های رایگان آن بود. باغ‌ها و مزارع بدون حصار و دیوار بودند و مردم می‌توانستند آزادانه از محصولات استفاده کنند. از انگور یاقوتی و عسکری گرفته تا سبزیجاتی مانند کلم، اسفناج و کاهو، همه به فراوانی در این منطقه یافت می‌شد و بسیاری از این محصولات به رایگان در اختیار سربازان و مردم قرار می‌گرفت.

پادگان جی؛ نقطه عطف نظامی در منطقه

یکی از مهم‌ترین نقاط این منطقه، پادگان جی بود که در دوران قاجار و پهلوی اول، یکی از مراکز نظامی مهم تهران به شمار می‌رفت. این پادگان، که در کنار پادگان باغشاه (میدان حر) قرار داشت، نقش مهمی در فعالیت‌های نظامی آن دوران ایفا می‌کرد. آب رودخانه کن که از میان این پادگان عبور می‌کرد، فضای مفرحی را برای سربازان فراهم کرده بود. سربازان در ساعات استراحت در این آب خنک استحمام می‌کردند و در سایه‌سار درختان استراحت می‌کردند.

پادگان جی، که در ابتدا همجوار با روستای حسین‌آباد بود، در دوران پهلوی اول توسعه یافت و به یکی از مراکز اصلی ارتش تبدیل شد. این پادگان هنوز هم یکی از مراکز نظامی باقی‌مانده در تهران است و مانند پادگان باغشاه، بارها صحبت از انتقال آن به خارج از شهر و تبدیل فضای آن به مراکز فرهنگی و تفریحی شده است.

هجوم متفقین و تأثیر آن بر روستا

در زمان اشغال ایران توسط متفقین در جنگ جهانی دوم، روستای جی بیرونک و پادگان جی تحت تأثیر قرار گرفتند. محصولات کشاورزی این منطقه، که برای سربازان ایرانی و مردم محلی تأمین غذا می‌کرد، مورد دست‌اندازی متفقین قرار گرفت. این موضوع باعث شکایت کشاورزان شد، اما به دلیل هرج‌ومرج ناشی از اشغال، توجه چندانی به این شکایات نشد. با این حال، کشاورزان همچنان به تأمین نیازهای غذایی سربازان ایرانی ادامه دادند.

زیارت و تفریح در اطراف روستا

در گذشته، یکی از تفریحات مردم تهران، زیارت امامزاده‌های اطراف شهر بود. نزدیکی روستای جی بیرونک به امامزاده حسن(ع) و بقعه شیخ عبدالله در طرشت، این منطقه را به مقصدی محبوب برای تفریح و زیارت تبدیل کرده بود. مردم در روزهای پایانی هفته، به‌صورت خانوادگی به این امامزاده‌ها می‌رفتند، در سایه درختان استراحت می‌کردند و از طبیعت لذت می‌بردند. این سفرها اغلب با خرید میوه و سبزیجات ارزان از کشاورزان محلی همراه بود.

تبدیل روستا به منطقه‌ای تجاری و مسکونی

با گسترش شهرنشینی و افزایش ارزش زمین، روستای جی بیرونک به تدریج به منطقه‌ای مسکونی و تجاری تبدیل شد. باغ‌ها و مزارع این منطقه جای خود را به ساختمان‌های بلند و خیابان‌های شلوغ دادند. بازار مبل یافت‌آباد، که امروزه یکی از مراکز تجاری مهم تهران است، بر روی زمین‌هایی ساخته شده که روزگاری سبزی‌زار امین‌الملک بودند.

جمع‌بندی

روستای جی بیرونک، که روزگاری با باغ‌های سرسبز و محصولات کشاورزی خود شناخته می‌شد، امروز به یکی از مناطق پرجمعیت و تجاری تهران تبدیل شده است. این تغییرات، بخشی از روند گسترش تهران و تأثیر شهرنشینی بر مناطق اطراف آن است. با این حال، خاطرات باغ‌های سرسبز، میوه‌های رایگان و سکوت دل‌انگیز این منطقه، همچنان در ذهن نسل‌های گذشته زنده است.