موضوع : پژوهش | مقاله

نظریه مارکسیسم ساختاری ادغامی مارک کالوین و پاولی: تحلیل و بررسی

مارک کالوین و پاولی در سال 1983 نظریه‌ای تحت عنوان مارکسیسم ساختاری ادغامی (Structural-Marxist Theory) ارائه کردند که در آن تلاش شد تا نظریه‌های خرد جامعه‌شناسی با دیدگاه‌های مارکسیستی و ساختاری ترکیب شوند. این نظریه بر روابط اجتماعی در نظام سرمایه‌داری و تأثیر آن بر انحرافات اجتماعی و بزهکاری تمرکز دارد. آن‌ها معتقد بودند که نظام سرمایه‌داری و روابط اجتماعی حاکم بر ابزار تولید، نگرش‌های متفاوتی نسبت به اقتدار و کنترل ایجاد می‌کند که می‌تواند منجر به بزهکاری و انحرافات اجتماعی شود.

اصول و مفاهیم کلیدی نظریه

1. تأثیر سرمایه‌داری بر روابط اجتماعی و کنترل:

کالوین و پاولی معتقدند که نظام سرمایه‌داری از طریق روابط اجتماعی تولید، نگرش‌های متفاوتی نسبت به اقتدار ایجاد می‌کند.
این روابط اجتماعی، کنترل‌های اجباری را در ساختارهای مختلف اجتماعی مانند خانواده، مدرسه، کار، گروه‌های همسالان و طبقه اجتماعی ایجاد می‌کند که می‌تواند منجر به بزهکاری شود.

2. کنترل‌های اجباری و بیگانگی اجتماعی:

کنترل‌های اجباری در نظام سرمایه‌داری منجر به ایجاد بیگانگی میان کنترل‌کننده‌ها و کنترل‌شونده‌ها می‌شود.
این بیگانگی در خانواده‌های کارگری به دلیل موقعیت طبقاتی والدین تشدید می‌شود. والدین کارگر که تحت کنترل بازار و کارفرمایان هستند، این کنترل اجباری را به درون خانواده منتقل می‌کنند و از روش‌های سخت‌گیرانه‌تری برای تربیت فرزندان استفاده می‌کنند.

3. ارتباط میان موقعیت طبقاتی والدین و بزهکاری جوانان:

موقعیت طبقاتی والدین در بازار کار تأثیر مستقیمی بر فرآیند جامعه‌پذیری در خانواده دارد.
خانواده‌های کارگری به دلیل بیگانگی والدین و کنترل‌های اجباری‌تر، محیطی ایجاد می‌کنند که در آن فرزندان مستعد پیوستن به گروه‌های همسالان بزهکار هستند.

4. ضعف پیوندهای اجتماعی و بزهکاری:

کالوین و پاولی معتقدند که ضعف در پیوندهای اجتماعی ناشی از کنترل‌های اجباری، زمینه‌ساز انحرافات اجتماعی و بزهکاری می‌شود.
این ضعف در پیوندها، به‌ویژه در میان جوانانی که در محیط‌های بیگانه‌شده رشد می‌کنند، بیشتر دیده می‌شود.

نظریه اجبار افتراقی و حمایت اجتماعی

1. توسعه نظریه اجبار افتراقی:

کالوین و همکارانش در سال 2002، نظریه اجبار افتراقی و حمایت اجتماعی را مطرح کردند که بر کاهش اجبار و افزایش حمایت اجتماعی برای کاهش جرم تأکید دارد.
این نظریه ادعا می‌کند که اجبار از طریق ایجاد نقصان‌های اجتماعی و روان‌شناختی (مانند افزایش خشم، کاهش خودکنترلی و گرایش به رفتارهای زورگویانه)، منجر به جرم و انحرافات اجتماعی می‌شود.
در مقابل، حمایت اجتماعی می‌تواند به پیشگیری از جرم کمک کند.

2. اجبار بین‌فردی و غیرشخصی:

کالوین میان دو نوع اجبار تمایز قائل می‌شود:
1. اجبار بین‌فردی:
  - شامل استفاده از زور، تهدید و ارعاب در روابط مستقیم میان افراد (مانند والدین و فرزندان).
2. اجبار غیرشخصی:
  - شامل فشارهای ناشی از نیروهای اجتماعی و اقتصادی (مانند بیکاری، فقر و رقابت خشونت‌آمیز میان گروه‌ها).

3. نقش حمایت اجتماعی:

حمایت اجتماعی شامل شبکه‌های اجتماعی، حمایت‌های روانی و اجتماعی است که می‌تواند به کاهش استرس و پیشگیری از رفتارهای مجرمانه کمک کند.
جوامعی که منابع قانونی و اجتماعی بیشتری برای حمایت از افراد فراهم می‌کنند، نرخ جرم کمتری دارند.

تأثیر اجبار بر رفتار انحرافی

1. اجبار و نقصان‌های اجتماعی-روان‌شناختی:

اجبار منجر به ایجاد نقصان‌های اجتماعی و روان‌شناختی مانند:
- افزایش خشم.
- کاهش خودکنترلی.
- ایده‌پردازی زورگویانه (جهان‌بینی تدافعی که در آن فرد معتقد است تنها از طریق زور و اجبار می‌تواند بر محیط اجتماعی خود غلبه کند).

2. مسیر علی از اجبار به جرم:

کالوین نشان می‌دهد که اجبار از طریق ایجاد نقصان‌های اجتماعی و روان‌شناختی، فرد را به سمت رفتارهای انحرافی سوق می‌دهد.
این مسیر علی شامل:
- اجبار → نقصان‌های اجتماعی-روان‌شناختی → رفتار انحرافی.

3. پیامدهای اجبار در محیط‌های مختلف:

محیط خانواده:
- اجبار والدین در خانواده‌های کارگری منجر به کاهش خودکنترلی فرزندان و گرایش آن‌ها به رفتارهای انحرافی می‌شود.
محیط مدرسه:
- در مدارس، اجبار ناشی از خشونت، قلدری یا مدیریت ضعیف می‌تواند به رفتارهای انحرافی در میان دانش‌آموزان منجر شود.
محیط محله:
- محله‌های خشونت‌آمیز و پرتنش نیز می‌توانند محیطی برای تقویت رفتارهای انحرافی فراهم کنند.

نقد نظریه مارکسیسم ساختاری ادغامی

نقاط قوت:

تلفیق نظریه‌های خرد و کلان:

این نظریه توانسته است میان دیدگاه‌های ساختاری و نظریه‌های خرد جامعه‌شناسی پیوند برقرار کند.
برای مثال، تأثیر ساختارهای اقتصادی و اجتماعی بر فرآیند جامعه‌پذیری در خانواده و بزهکاری جوانان تحلیل شده است.

توجه به روابط اجتماعی و کنترل:

نظریه کالوین و پاولی به نقش روابط اجتماعی و کنترل‌های اجباری در شکل‌گیری انحرافات اجتماعی توجه دارد.

تأکید بر حمایت اجتماعی:

این نظریه به اهمیت حمایت اجتماعی در کاهش جرم و انحرافات اجتماعی اشاره می‌کند.

نقاط ضعف:

تأکید بیش از حد بر نظام سرمایه‌داری:

برخی منتقدان معتقدند که این نظریه بیش از حد بر نقش نظام سرمایه‌داری در ایجاد انحرافات اجتماعی تأکید کرده و سایر عوامل (مانند عوامل فرهنگی یا روان‌شناختی) را نادیده گرفته است.

پیچیدگی نظریه:

نظریه مارکسیسم ساختاری ادغامی به دلیل تلفیق مفاهیم مختلف، ممکن است برای تحلیل‌های عملی و سیاست‌گذاری دشوار باشد.

عدم توجه کافی به تفاوت‌های فرهنگی:

این نظریه ممکن است در جوامعی که نظام سرمایه‌داری ندارند یا تفاوت‌های فرهنگی قابل‌توجهی دارند، کمتر قابل‌تعمیم باشد.

نتیجه‌گیری

نظریه مارکسیسم ساختاری ادغامی مارک کالوین و پاولی، یکی از نظریه‌های برجسته در حوزه جرم‌شناسی ساختاری است که تلاش می‌کند روابط اجتماعی در نظام سرمایه‌داری و تأثیر آن بر بزهکاری و انحرافات اجتماعی را تحلیل کند. این نظریه نشان می‌دهد که کنترل‌های اجباری ناشی از نظام سرمایه‌داری می‌تواند منجر به بیگانگی اجتماعی، ضعف پیوندهای اجتماعی و بزهکاری شود.

با وجود نقدهایی که به این نظریه وارد شده است، تأکید آن بر تلفیق نظریه‌های خرد و کلان، تأثیر ساختارهای اجتماعی بر بزهکاری و نقش حمایت اجتماعی، آن را به یکی از نظریه‌های مهم در حوزه جرم‌شناسی تبدیل کرده است. این نظریه می‌تواند در طراحی سیاست‌های اجتماعی برای کاهش جرم و انحرافات اجتماعی مورد استفاده قرار گیرد.