همان طور که همه می دانیم و بارها شنیده ایم، عصر امروز عصر ارتباطات و دیجیتالیسم ارتباطی نامگذاری می شود. به این معنی که اولاً ارتباطات گسترده و ماوراء مرزهای جغرافیایی شده است و ثانیاً نقش تعیین کننده ای در پیشرفت در حوزه های اجتماعی، اخلاقی، تکنولوژیک، اقتصادی و... دارد. در جامعه ما که حدود 70 میلیون نفر جمعیت دارد یکی از ضرورتهای انکار ناپذیر، فضای مجازی و رسانه های عمومی است. میلیون ها نفر با سلایق مختلف، قومیت های متفاوت و ذائقه های گوناگون در این سرزمین زندگی می کنند و این ضرورتی انکارناپذیر است که رسانه ای که «ملی» است بتواند حداکثر سلائق و علاقه مندی های مخاطبان را برآورده کند. یکی از راه های تحقق این امر، افزایش تعداد شبکه‌های سیما با موضوعات مختلف است. تکثر و تنوع شبکه های سیما یک ضرورت جدی و راهبردی است. اولاً اینکه سلیقه ها گوناگون است، ثانیاً اینکه اگر مجرای صحیح تحقق نیاز مخاطب فراهم نشود، قاعدتاً مخاطب کم کم برای رفع نیاز خود از راه های خطرناک و غیر قانونی اقدام می‌کند. به عنوان مثال جوان یا نوجوانی که به فیلم یا نوع خاصی از فیلم مثلاً اکشن علاقه دارد اگر دسترسی آسان نداشته باشد قاعدتاً برای تماشای فیلم رو به ماهواره و اینترنت می آورد که در آن صورت محتوای ناسالم و آلوده فیلم هایی که اکثراً اصلاح نشده اند در اختیار وی قرار می گیرد و لذا آغاز انحراف و آسیب های اخلاقی هم کلید می خورد. یا در مورد ورزش و مستند و حتی برنامه های علمی هم همین طور. از سوی دیگر باید اشاره شود که لازمه پیشرفت یک جامعه در ابعاد مختلف آموزش است، آموزش و تربیت استعدادهای جوانان و نوجوانان از طریق محتوای خوب رسانه ای حتی در قالب فیلم و سریال. مثلاً گفته شده که سریال پرستاران چقدر در میزان علاقه مندی مردم کشور سازنده اش به آن شغل و البته درک صحیح تر از شرایط کاری آن حرفه مؤثر بوده و یا کارتون فوتبالیست ها در رشد فوتبال کشورهای شرق آسیا بخصوص ژاپن مؤثر بوده و... بنابراین نه فقط سطح فوتبال! (هر چند آن هم مربوط به مسئولان مربوطه هست که برای تحقق اهداف خود در آن رشته برنامه ریزی دقیق نمایند) ولی در سطوح علمی و پژوهشی و فرهنگی و... در قالب تنوع برنامه ای که از طریق تعدد و تکثر شبکه ها و دسترسی آسان همه به آن رخ می دهد، می توان تحولات شگرفی ایجاد کرد. مثلاً در حوزه فرهنگ‌سازی، گفتمان سازی و نخبه پروری از طریق رسانه و تعدد موضوعات و شبکه ها می توان اقدامات اساسی انجام داد به عنوان مثال گفتمان پیشرفت و عدالت که از سوی مقام معظم رهبری مطرح شده است می توانست بهتر از اینها در رسانه ملی به گفتمان عمومی تبدل شود. یعنی به اراده ملی و خواست ملی تبدیل شود. مطالبه مردم از مسئولان و مسئولان از مردم شود. همه خود را در آن دارای نقش بدانند. همه خود را موظف بدانند نه اینکه همه منتظر باشند دیگران مملکت را به پیشرفت برسانند. از یک سرایدار ساده گرفته تا سطح ادارات کل و وزارتخانه و مقامات ارشد اجرایی همه نسبت به این مسئله حساس شوند و برنامه ریزی خود را معطوف به آن کنند، شاید اگر شبکه ای مثل شبکه آموزش ولی تحت نام علم و فناوری یا نام های مشابه باشند بتوانند کمک کنند. یا حداقل همان شبکه ها بخشی از محتوای خود را به آن موضوع اختصاص بدهند. از دیگر ضرورتهای افزایش شبکه‌های ماهواره ای افزایش میزان رضایتمندی مردم است. به هر حال مردم ما در حوزه های سرگرمی، اخبار، هنر و ... تنوع را دوست دارند و البته هر کسی از یکنواختی بیزار است.
یکی از راهکارهای کاهش گرایش مردم به ماهواره ها، افزایش رضایتمندی از سیماست. از سوی دیگر افزایش شبکه های تلویزیونی موجب افزایش تأثیرگذاری ایران در منطقه هم خواهد شد و بحث الگوپذیری کشورها و ملتهای مسلمان از ایران جدی تر دنبال خواهد شد. بنابراین در اینجا دیگر بحث داخل مطرح نیست، بلکه رقابت با کشورهای سکولار که با تولید محتوای متنوع و زیاد در صدد انحصار مخاطبان و شبکه های تلویزیونی و البته تأثیرگذاری سیاسی، فرهنگی و اقتصادی بر مردم کشورهای منطقه هستند هم مطرح است. یعنی دارند فرهنگ خود را به مردم دیکته می کنند، سیاست خود را و البته محصولات خود را به هر حال ایران پتانسیل و ظرفیت این را دارد که محور باشد و از طریق سیما و شبکه های متنوع و پر محتوا می تواند به این امر کمک نماید.

منبع: / روزنامه / رسالت ۱۳۹۰/۹/۱
نویسنده : حسین زینلیان