سخنرانی ویژه اوباما درباره تحولات اخیر خاورمیانه و شمال آفریقا و به طور مشخص اظهارات هدفمند و حایز توجه او درباره صلح خاورمیانه و تشکیل کشور فلسطینی با شرایطی جدید در اراضی قبل از 1967 ، بیانگر عمق و تأثیر شرایط جدید سیاسی بر امنیت و ثبات اسرائیل و توانایی آمریکا در حمایت از این رژیم است.
رخداد اولی که بر این شرایط تأثیر گذاشته این است که 134 کشور دنیا توافق کرده اند که در مجمع عمومی سازمان ملل متحد در شهریور ماه موضوع تشکیل دولت فلسطینی در مرزهای 1967 را مطرح و از آن حمایت کنند.
این تعداد کشور، بیش از دو سوم اعضای مجمع عمومی هستند و مصوبه آنها به منزله قانون تلقی خواهد شد و اعضای دایم شورای امنیت نمی توانند آن را وتو کنند، لذا آمریکا و اسرائیل در برابر این اتفاق کاملاً منفعل و نگران هستند و می کوشند با پیشنهادهایی جدید و منحرف کننده، این تحرک بین المللی را تا حد ممکن خنثی کنند.
رخداد دوم، این است که برای اولین بار پس از 63 سال آوارگان فلسطینی به سوی مرزهای فلسطین اشغالی حرکت می کنند و موجی از تمایل به بازگشت در آوارگان فلسطینی بر اساس قطعنامه 194 که حق بازگشت و دریافت غرامت از رژیم صهیونیستی را به رسمیت شناخته، به وجود آمده است.
آقای اوباما نیز در سخنرانی دیروز خود به مسأله تغییر تعادل جمعیتی به نفع فلسطینیها در کرانه غربی و تأثیر منفی آن بر امنیت و توان دفاعی اسرائیل اشاره کرده و با صراحت از ضرورت تغییر این روند و تأکید بر عدم بازگشت فلسطینیهای آواره سخن گفته که نشان می دهد وی به شکل گیری یک توافق سیاسی با گروه های فلسطینی داخل سرزمینهای اشغالی و حذف آوارگان از مسأله صلح به عنوان ترفندی جدید مواجهه با شرایط جدید متمایل است.
موضوع سومی که در این ارتباط قابل توجه است، طرح اوباما مبنی بر تشکیل دو کشور فلسطینی و یهودی بر مبنای مؤلفه های جدید امنیتی مدنظر اسرائیل است.
بنا بر نظر اوباما، دولت فلسطینی باید در اراضی 1967 ، خلع سلاح شده با پذیرش شرط عدم بازگشت آوارگان تشکیل شود، اما یک تغییر بسیار مهم در این طرح نسبت به قطعنامه سازمان ملل وجود دارد، اینکه وی پیشنهاد می کند تشکیل کشور فلسطینی بر مبنای مبادله سرزمینی صورت گیرد.
معنای این پیشنهاد، شناور کردن مرزهاست که نشان می دهد آمریکا و اسرائیل تشکیل کشور فلسطین در مرزهای قطعی 1967 را مدنظر ندارند.
لذا اوباما فقط دغدغه های اسرائیل را در نظر گرفته و در حوزه امنیتی به دنبال ایجاد یک دولت خلع سلاح شده فلسطینی و حذف مسأله حق بازگشت آوارگان و برای حفظ شهرکهای صهیونیستی خواستار مرزهای شناور و قابل مصالحه شده است.
همه اینها نشان می دهد، طرح اوباما صرفاً برای نجات اسرائیل از وضع حاضر در چارچوب تحولات اخیر منطقه و بیداری اعراب و دگرگونی بافت سیاسی پیرامون اسرائیل است.
این موضوع، در عین حال جلوه ای از دلسردی و بی اعتمادی دولتمردان آمریکایی به مسأله صلح نیز هست. اگر به تاریخچه ده ساله این پرونده که اوباما به آن اشاره کرده نگاه کنیم، می بینیم که جرج بوش در آغاز قدرت اعلام کرد تا سال 2005 دولت فلسطینی را تشکیل می دهد، اما موفق نشد، پس از آن وعده دیگری را برای سال 2008 داد که آن هم به سرانجام نرسید و دولت به اوباما واگذار شد و او دو سال پیش در قاهره گفت که دورانی جدید را با رویکردی متفاوت به مسأله صلح ایجاد می کند که بر گفتگوی دوجانبه با توقف شهرک سازیها مبتنی خواهد بود.
اما اسرائیلیها به سهولت ایده ها و درخواستهای او را نادیده گرفتند و به شهرک سازیها ادامه دادند و اوباما با خفت از ایده های خود عقب نشست و خواستار مذاکره بدون شرط فلسطینیها با اسرائیل شد.
این موضوع یعنی، رهبران آمریکا زیر نفوذ لابیهای صهیونیستی تنها می توانند در چارچوب منافع و خواسته های اسرائیل عمل کنند و در نتیجه این فشارها، گاهی طرحهای منحرف کننده و گول زننده ارائه می دهند.
جدی نگرفتن طرحهای رؤسای جمهور آمریکا از سوی کشورهای عربی و حتی اروپایی، خود به پیشینه همین رفتار رهبران آمریکایی باز می گردد.
حتی می توان گفت که این طرح از سوی رژیم اسرائیل هم جدی گرفته نمی شود و صرفاً یک مانور تاکتیکی است.
ما نباید فراموش کنیم که در اسرائیل یک دولت راست گرای افراطی بر سر کار است که دولت خلع سلاح شده فلسطینی را هم در سرزمینهای 1967 تهدید تلقی می کند.
نتانیاهو در دیدار جمعه شب خود با اوباما گفته است که مرزهای 1967 قابل دفاع نیست و امنیت اسرائیل را به خطر می اندازد و تأکید کرده که در 44 سالی که این سرزمینها تحت اشغال بوده، تحولاتی اتفاق افتاده که اعراب باید آن را بپذیرند و به رسمیت بشناسند.این اظهارنظر گویای آن است که با دولت راست گرای کنونی اسرائیل، هیچ راه حلی قابل توافق نیست و به نظر می رسد اوباما نیز نخواهد توانست به آرزوی تحقق ایده خود برسد.

منبع: / روزنامه / قدس ۱۳۹۰/۳/۱
نویسنده : حسین رویوران