نويسنده : اکرم آگاه 
استاد راهنما : رحمت آبادی اعظم 
استاد مشاور : بیک خورمیزی سکینه 
دانشگاه : حوزه علمیه خراسان تاريخ دفاع : واحد : مدرسه علمیه حضرت خدیجه(س) - مشهد

«اخلاق» ملکه ی نفسانی است که کار به آسانی از آن صادر می شود و « علم اخلاق» علمی است که دستورالعمل های کلی برای زیستن مقدس را مورد بحث قرار می دهد. مطالعه درباره ی اخلاق اسلامی، « علم اخلاق اسلامی» نامیده می شود. مکتب اخلاقی اسلام، اخلاق را « مطلق» و رفتار را « نسبی» می داند. مکاتب اخلاقی غیراسلامی، مانند « کلبی، رواقی و سعادت و کمال» نظرات متفاوتی پیرامون مسائل اخلاقی ابراز نموده اند که مکتب اسلام، تمام نظریات آنان را رد کرده و نظر برتر را که برگرفته از قرآن وسنت است، به عنوان راه اصلی رسیدن به کمال که همان قرب الهی است، بیان می نماید. این مکتب، ویژگی های انسان ( خلقت، فطرت، خلیفه اللّهی، علم الاسماء، مسجود فرشتگان ، امانت دار الهی) را بیان می کند و در ادامه به بررسی ابعاد وجودی انسان ( دنیوی و باطنی) پرداخته ، بعد دوم را دارای درجاتی می داند: 1- رحمانی، که دعوت به سعادت می کند. (فضایل) 2- شیطانی، که دعوت به شقاوت می کند . ( رذایل) فضایل اخلاقی مطرح شده در این رساله، شامل تقوا، اخلاص، صبر، توکل، توبه و رذایل اخلاقی شامل تکبّر، حسد، عجب، ریا و غیبت می باشد و به خاطر اهمیت شناخت رذایل، این مجموعه، فصلی را به گناه شناسی اختصاص داده است. از آنجا که تهذیب نفس، تنها راه سعادت انسان به شمار می آید، این رساله جلوه های مختلف نفس و راهکارهایی برای تهذیب نفس را با عنوان « مرابطه » به طور مبسوط مورد بحث قرار داده است. یکی از روابط مهم هر فرد رابطه ی اجتماعی او است، لذا در این مجموعه به مواردی که روابط اجتماعی هر فرد را پوشش می دهد، پرداخته شده است: - در نظام خانوادگی اسلام، بر احترام متقابل زوجین و سایر افراد خانواده ، سفارش شده است؛ - در اجتماع نیز افراد در مقابل یکدیگر حقوقی دارند که از منظر اخلاق رعایت آن ضروری است؛ - در نظام اخلاقی اسلام، علاقه ی جنسی میان زن وشوهر نه تنها با معنویت و روحانیت منافات ندارد، بلکه جزء خلق و خوی انبیاء است؛ - در محیط علم ودانش ، دانشجو و استاد، اخلاق و رفتاری متقابل نسبت به یکدیگر دارند؛ - هر پروژه ای که بخواهد به موفقیت برسد، نیاز به یک مدیر دقیق و منظم دارد و شیوه ی خاصی از رهبری مبتنی بر اخلاق اسلامی( ایمان، توکل، سعه ی صدر و...) مدیریت اسلامی است؛ - و از آنجا که پزشکان، امانت دار بیماران هستند و حرفه ی پزشکی با سوگندنامه های اخلاقی تطابق دارد؛ لذا تحقیق حاضر به مجموعه ای از حقوق و وظایف فوق الذکر ، تا حدتوان پرداخته است. واژگان کلیدی این رساله عبارتند از: اخلاق، اسلام، فضیلت، رذیلت، سعادت، کمال و نفس.