روزنامه شرق پنجشنبه ۲۰ آذر ۱۳۸۲ - ۱۶ شوال ۱۴۲۴ - ۱۱ دسامبر ۲۰۰۳

حزب «کنگره هند» در انتخابات هفته جاری که برای گزینش نمایندگان جدید مجالس ایالتی در چهار ایالت این کشور برگزار شد، نتایج شمارش آرا در سه ایالت را به حزب «بهاراتیا جاناتا» (BJP) واگذار کرد و بدین ترتیب متحمل شکست سنگینی شد. (BJP حزب حاکم دولت مرکزی هند است.) حزب کنگره که در سال ۱۸۸۴ تاسیس شد پس از شکست اخیر در انتخابات سه ایالت «راجستان»، «مادیا پرادش» و «چاتیسگاره»، خود را در وضعیت بسیار نامناسبی به لحاظ اقبال عمومی و کسب وجهه سیاسی نزد مردمان اصلی ترین ایالات هندو زبان این کشور یافت. در مقابل، این حزب موفق شد که اکثریت آرای ساکنین ایالت  دهلی که شهر «دهلی نو» پایتخت هند را نیز در برمی گیرد به دست آورد؛ اما نکته اینجاست که پیروزی در ایالت دهلی به هیچ وجه قابل مقایسه با ایالت هایی همچون راجستان و مادیا پرادش نیست که هر یک جمعیتی بالغ بر ۶۰ میلیون نفر را در خود جای داده اند. حزب کنگره که رهبری جناح مخالف در مجلس ملی هند را بر عهده دارد در دوره پیشین در هر چهار ایالت مذکور دارای اکثریت آرا بود و انتظار داشت که به جز ایالت مادیا پرادش در سه ایالت دیگر باز هم به موفقیت کامل دست یابد. واگذاری نتایج در ایالت های راجستان و چاتیسگاره، شوک بزرگی برای رهبران این حزب بود. در مقابل، پیروزی BJP در سه ایالتی که پیشتر از آنها نام برده شد کاملاً خیره کننده و شگفت انگیز بود این شکست یقیناً بیش از همه برای «سونیا گاندی» رهبر حزب کنگره که قصد دارد در انتخابات سراسری سال ۲۰۰۴ ( به نمایندگی از حزب متبوعش) برای احراز پست نخست وزیری هند با سایر رقیبان به جدال برخیزد گران تمام خواهد شد. خانم گاندی که اصلاً متولد کشور ایتالیا است و در مبارزات انتخاباتی اخیر در این چهار ایالت شخصاً حضور پیدا کرده بود شدیداً بر روی موضوعاتی همچون «سکولاریسم» تکیه داشت. اما در مقابل،حزب طرفدار هندو ها - BJP _ قویاً بر لزوم شفافیت مذهب در جامعه هند تأکید کرده بود و در عوض، تبلیغات خود را بیشتر بر روی موضوعاتی همچون نقایص آشکار در سیستم های مدیریتی و حکومتی در دولت های ایالتی تحت کنترل حزب کنگره متمرکز کرده بود. به عنوان مثال، در ایالت مادیا پرادش، «اوما بهارتی» نامزد احراز پست سروزیری این ایالت از حزب BJP در حالی که خرقه زعفرانی رنگ مرتاضان هندو را بر تن کرده بود مبارزات انتخاباتی اش را بر روی ضعف  های آشکار حکومت ایالتی منسوب به حزب کنگره از قبیل عدم دسترسی مردم به جاده های مواصلاتی کافی و مناسب، کمبود برق و توزیع نامناسب منابع آب محلی در میان اقشار مختلف مردم متمرکز کرده بود. اتخاذ این استراتژی باعث شد که بحث ها پیرامون نتایج انتخابات در این ایالت به اوج خود برسد. تحلیلگران سیاسی بر این باورند که نتایج انتخابات در ایالت مادیا پرادش، نقطه عطفی در تلاش های گسترده حزب BJP برای خارج ساختن خود از پیله ضخیمی است که سالیان سال است که به عنوان یک حزب مذهب گرای افراطی [با تمایلات شدید هندو] به دور خود تنیده است و حال می خواهد که خود را به عنوان حزب عملگرایی در اذهان عموم جا بیندازد که قادر است حتی بهتر از حزب کنگره در سیستم های مدیریتی و حکومتی کشور هند ایفای نقش کند.

اما نتایج انتخابات در ایالت دهلی باز هم به سود «شیلا دیکشیت» سروزیر کنونی این ایالت و نامزد حزب کنگره برای احراز مجدد این پست رقم خورد؛ دلایل موفقیت خانم «دیکشیت» در این انتخابات را می توان به تلاش های پیگیر او برای ساخت جاده های مواصلاتی بهتر، توسعه و ترمیم صنعت برق از طریق خصوصی سازی این صنعت و همچنین تبدیل سیستم سوخت رسانی فرسوده وسایط نقلیه عمومی (شامل اتوبوس و تاکسی) به سیستم کم  آلاینده تر گاز طبیعی فشرده (CNG) خلاصه کرد. ویژگی منحصر به فرد انتخابات ایالتی اخیر در هند، شکست سه سروزیر زن در ایالت های مختلف، از جمله خانم «واسوندهارا راجه شیندیا» نامزد حزب BJP در ایالت راجستان، بود. در ایالت چاتیسگاره BJP به رغم بروز برخی افشاگری  ها علیه «دیلیپ سینگ جودو» نامزد انتخاباتی این حزب که به تخلفات گسترده مالی متهم شده بود توانست گوی سبقت را از حزب  کنگره و نامزد انتخاباتی آن «آجیت جوجی» سروزیر کنونی این ایالت برباید.

پیروزی های غیر منتظره اخیر یقیناً موقعیت «واجپایی» را در برابر افراطیون حزب متبوعش که او را به کوتاهی در رسیدگی به موضوع ساخت یک معبد در شهر «آیودیا» در شمال ایالت اوتار پرادش متهم می کنند تقویت خواهد کرد. در این شهر، حدود ۱۰ سال پیش، طرفداران حزب BJP یک مسجد تاریخی بنا شده در قرن شانزدهم میلادی را کاملاً ویران کردند. «واجپایی» از آن زمان تاکنون بارها تاسف خود را از بابت ویرانی آن مسجد ابراز داشته و موضوع جنجال برانگیز مالکیت تاریخی بر بنای مسجد [یا به قول هندوها معبد] و محل احداث آن را برای حل و فصل عادلانه به دادگاه های قضایی هند ارجاع داده است، این در حالی است که افراطیون هندو سخت در پی کسب مجوز از دولت مرکزی هند و شروع احداث بنای معبد مورد نظر خود درمحل آن مسجد هستند. پیروزی حزب BJP به عنوان عضوی از ائتلاف حاکم «اتحاد دموکراتیک ملی» در انتخابات اخیر، ضمن اینکه موقعیت پیشین «واجپایی» در صحنه سیاسی داخلی هند را بیش از پیش بهبود می بخشد؛ به طور غیرمستقیم او را در پیشبرد مذاکرات صلح با رقیب دیرینه هند یعنی پاکستان نیز یاری خواهد داد. قرار است ماه آینده کشور پاکستان میزبان سران کشورهای عضو اتحادیه همکاری های منطقه ای جنوب آسیا (سارک) و از جمله هند باشد. به طور خلاصه می توان گفت که انتخابات اخیر به خوبی نشان داد که نسیم سیاسی در هند فعلاً به سود BJP می وزد. اما تا انتخابات سراسری سال آینده راه زیادی باقی است و باید منتظر ماند و دید که آیا جهت این نسیم با وقوع یک توفان موسمی سهمگین در صحنه سیاست داخلی هند به سوی سایر رقیبان خواهد چرخید یا خیر.

منبع: آسیا تایمز