روزنامه شرق ، یکشنبه ۲۳ آذر ۱۳۸۲ - ۱۹ شوال ۱۴۲۴ - ۱۴ دسامبر ۲۰۰۳

نام یک دانشجوی ۲۶ ساله با کشف بزرگ ترین عدد اول شناخته شده، در تاریخ ریاضیات ماندگار شد. عدد اولی که اخیراً کشف شد، ۶۳۲۰۴۳۰ رقمی است. برای پیدا کردن این عدد بسیار بزرگ بیش از دو سال زمان صرف شد و ۲۰۰ هزار کامپیوتر متصل به شبکه اینترنت برای پیدا کردن آن به کار گرفته شدند. مایکل شافر (Michael Shafer) که دانشجوی مهندسی شیمی در دانشگاه میشیگان است از کامپیوتر اداره اش برای پردازش هر چه سریع تر این برنامه استفاده کرد. این پروژه که با کمک بیش از ۶۰ هزار داوطلب از سراسر دنیا به انجام رسید، جست وجو برای یافتن بزرگ ترین عدد اول (GIMPS) نام گرفت.

مایکل شافر درباره کشف عدد جدید می گوید: هنگام خروج از جلسه ای که با مشاورم داشتم، متوجه شدم که کامپیوتر عدد اول جدید را پیدا کرده است. پس از آن بی درنگ همسرم و دوستانی را که درگیر پروژه بودند، با خبر کردم تا در شادی این خبر بزرگ سهیم شوند. اعداد اول، عددهای مثبت و درستی هستند که فقط بر خودشان و عدد یک بخش پذیر هستند. نوع خاصی از اعداد اول وجود دارند که از رابطه ۱-۲P پیروی می کنند در این رابطه خود P یک عدد اول دیگر است. با استفاده از این رابطه، عدد اول جدید را می توان به صورت ۱- ۲۲۰۹۹۶۱۱ نوشت. از این نوع خاص اعداد اول، تعداد کمی شناخته شده است و در واقع عدد اول جدید چهلمین عدد اول از این نوع بود. به این نوع خاص از اعداد اول، عددهای اول مارسن (Mersenne) می گویند.

اعداد اول Mersenne برای اولین بار توسط اقلیدس در ۳۵۰ سال قبل از میلاد معرفی شدند. این اعداد در واقع به عنوان مرکز انشعاب ریاضیاتی که امروزه به عنوان تئوری اعداد شناخته می شوند، پذیرفته شده اند. ۱۷ قرن پس از اقلیدس یک راهب فرانسوی برای اولین بار حدس زد که اعداد اول را می توان به صورت (۱-۲P) نوشت، طوری که خود P یک عدد اول باشد، پس از آن زمان این اعداد دوباره شهرت خاصی پیدا کردند. عددهای اول بلوک های سازنده تمام اعداد مثبت هستند. این اعداد کاربرد عملی هم دارند. به عنوان مثال، یک راه مبادله رمزها در اینترنت به گونه ای که استراق ممکن نباشد، استفاده از اعداد اول است. با وجود اهمیت و علاقه به این اعداد، دانشمندان هنوز هم چگونگی توزیع اعداد اول را درک نکرده اند و همین موضوع باعث شده است که شناخت اعداد اول بزرگ، مشکل شود.

مارکوس سائوتوی (Marcus du Sautoy) ریاضیدان در دانشگاه آکسفورد و مولف موسیقی اعداد اول می گوید: کشف عدد اول جدید هر چند غیرمنتظره بود اما معلومات ما را درباره چگونگی توزیع اعداد اول افزایش داد. با این حال چگونگی توزیع عدد های اول در میان دیگر اعداد درست هنوز هم لاینحل باقی مانده است. این پروژه برآورد خیلی خوبی از توان محاسباتی کامپیوتر های موجود بود. پروژه علاوه بر اهمیت آن جالب و سرگرم کننده نیز بود.هر کس گوشه کوچکی از جهان اعداد اول را برای کاوش و تحقیق انتخاب می کند و رسیدن به نتیجه دلخواه در این زمینه تا حدی شبیه به بخت  آزمایی است.

پروژه GIMPS یک کامپیوتر مرکزی (Server) و نرم افزاری رایگان داشت که شرکت کنندگان در پروژه با استفاده از آن نرم افزار فعالیت هایشان را هماهنگ می کردند. هر کدام از کامپیوتر های شرکت کننده در پروژه عدد خاصی را به عنوان کاندیدای عدد اول جدید امتحان می کرد. بعضی از شرکت کنندگان در پروژه علاوه بر حس کنجکاوی ریاضی، قصد داشتند سخت افزار کامپیوتر خود را با این روش محک بزنند. اما عده ای دیگر فقط به این خاطر که نام آنها در تاریخ ثبت شود در این پروژه شرکت کرده بودند. علاوه بر این موارد یک انگیزه مالی هم برای شرکت کنندگان در پروژه وجود داشت، زیرا بنیادElectronic Frontier Foundation که یک موسسه غیرانتفاعی است جایزه ای ۱۰۰ هزار دلاری برای کشف اولین عدد اول ۱۰ میلیون رقمی تعیین کرده است.

اسکات کورفسکی (Scott Kurowski) که شرکت او کامپیوتر Server پروژه GIMPS را مدیریت می کرد می گوید: افراد بسیاری از ملیت های گوناگون و سنین مختلف و انواع مشاغل در این پروژه شرکت کردند. اعداد اول بسیار بیشتری از آنچه که تا به حال شناخته شده است، وجود دارند و می توان آنها را به روش مشابه و با استفاده از کامپیوترهای متصل به اینترنت، کشف کرد.

New Scientist,2Dec.2003