روزنامه شرق، شنبه ۱۳ دی ۱۳۸۲ - ۱۰ ذیقعده ۱۴۲۴ - ۳ ژانویه ۲۰۰۴

حسن توانا: چین در سال ۲۰۰۳ میلادی با سپردن قدرت به نسل جدید رهبری گام دیگری در مسیر جوانگرایی، نخبه گرایی و عبور از نظام کمونیستی به دنیای سرمایه داری با ویژگی های چین، برداشت.

نسل چهارم جوان رهبری در چین با محوریت «هو جین تائو» که در کنگره این کشور در اسفند ماه سال گذشته به ریاست جمهوری جدید این کشور برگزیده شد، به طور رسمی قدرت را در این کشور به دست گرفت. «هو جین تائو» در  آبان ماه سال ۸۱ نیز به دبیرکلی حزب کمونیست چین انتخاب شده بود و به غیر از ریاست کمیسیون نظامی حزب و دولت که همچنان در اختیار «جیانک زمین» رهبر نسل سوم رهبری در چین است، دو پست مهم حزبی و دولتی را در اختیار دارد . همچنین «ون جیا بائو» به عنوان نخست وزیر، «وو بانک گوآ» رئیس کنگره «زنک چینک هونک» معاون رئیس جمهور همراه با «هو» رهبریت جدید چین را به عهده گرفتند.در حقیقت روی کار آمدن رهبران نسل جدید چین که تقریباً تمامی آنها زیر ۶۰ سال سن دارند و از تحصیل کردگان و تکنوکرات ها هستند، از نوامبر سال ۲۰۰۲ در زمان برگزاری شانزدهمین کنگره حزب کمونیست چین پی ریزی شد.در جریان کنگره حزب رهبران سالمند نسل سوم رهبری با محوریت جیانک زمین دبیرکل حزب کمونیست از قدرت کناره گرفته و کمیته دائمی دفتر سیاسی حزب را که بزرگ ترین و مهم ترین تشکیلات سیاستگذاری چین است، به رهبران جوان نسل چهارم با محوریت هو جین تائو دبیرکل جدید حزب سپردند.رهبران نسل جدید و جوان چین برای کنترل امور کشور و پیشبرد اصلاحات و سیاست  درهای باز با چالش های داخلی و خارجی زیادی مواجه بودند که نحوه برخورد با این مشکلات و رفع آنها، توانایی و قدرت رهبری آنان را در بوته آزمایش قرار داد.

رهبران نسل چهارم به طور عمده طی کمتر از یک سال که به قدرت رسیده اند با معضلات بزرگی همچون سارز که تبعات وسیع اقتصادی و اجتماعی برای چین به همراه داشت و نیز مسائلی در زمینه های اصلاحات سیاسی و پیشبرد سیاست درهای باز و تعمیق اصلاحات اقتصادی و توسعه اجتماعی روبه رو بوده اند.تجدید ساختار مالی دولت های مرکزی و استانی و محلی، ایجاد نظام تامین اجتماعی گسترده و فراگیر، پیشبرد اصلاحات سیاسی و فراگیر کردن انتخابات در کشور، حفاظت از محیط زیست و مهم تر از همه ارتقای درآمد کشاورزان از جمله چالش های دولتمردان جدید چین در سال ۲۰۰۳ بود.

چین همچنان دارای ۸۰۰ میلیون جمعیت کشاورز و روستایی است و کشاورزی در اقتصاد ملی این کشور نقش تعیین کننده دارد که باید آنان را در چرخه اقتصادی کشور فعال تر کرده تا بتواند روند رشد اقتصادی را حفظ و تداوم بخشد.

«جو رونک جی» نخست وزیر دولت سابق چین که از سال ۱۹۹۸ تا اوایل سال ۲۰۰۳ قدرت اجرایی و دولتی را در اختیار داشت، در سخنرانی های پی درپی خود در سال های گذشته تاکید کرده بود که مسئله کشاورزی دغدغه اصلی دولت است. بنا به آمار رسمی، در سال های اخیر میزان رشد درآمد روستائیان و کشاورزان از درآمد شهرنشینان پایین تر بوده و به بیش از یک سوم درآمد شهرنشینان رسیده است. براساس آمار رسمی متوسط سرانه شهری در این کشور در پایان سال ۲۰۰۲ حدود ۹۷۰ دلار بوده، حال آنکه درآمد متوسط روستائیان در همین سال به حدود ۳۰۰ دلار بالغ شده است.ضمن آنکه درآمد شهری در چین بین سال های ۱۹۹۷ تا ۲۰۰۲ به طور متوسط حدود ۸/۶ درصد رشد داشته، اما افزایش درآمد روستائیان و کشاورزان در مدت زمان مشابه سالانه تنها ۳/۸ درصد بوده است.از سوی دیگر در سال های گذشته کشاورزان چینی شاهد افزایش محصول در بازار کشور بوده اند و همین مسئله باعث شده است تا نظام عرضه و تقاضا برای فرآورده های کشاورزی توازن خود را از دست بدهد.

اگر چه جمعیت شهری در چین در سال های گذشته وضعیت بهتری نسبت به گذشته پیدا کرده اند و شاخص های اقتصادی نیز در اکثر شهرهای این کشور به ویژه مناطق ساحلی و شرقی رشد یافته است، اما این به معنای پیشرفت اقتصادی و بهبود استانداردهای زندگی برای همه مردم این کشور نیست. بر این اساس ایجاد توازن اقتصادی در چین، پیشبرد صنعت کشاورزی و کنترل مهاجرت از روستاها به شهرها، بیکاری و تاثیرات منفی اقتصادی و تجاری پیش روی کشور، به دلیل ورود به سازمان تجارت جهانی و معضلاتی از این قبیل، از جمله چالش هایی است که رهبران به اصطلاح تازه نفس چین باید با آنها دست و پنجه نرم کنند.در زمینه سیاست خارجی مسئله تایوان، روابط با کشورهای پیشرفته و در حال رشد به ویژه رابطه چین و آمریکا، ایفای نقش فعال و درخور برای چین به عنوان یک قدرت بزرگ منطقه ای و جهانی و برخورد با مسئله هسته ای شبه جزیره کره از مسائل مهمی بود که رهبران جدید چین در سال ۲۰۰۳ با آنها مواجه بودند.به هر حال نمی توان در این زمان کوتاه میزان کامیابی و شکست های نسل چهارم رهبری در چین را برآورد کرد، اما در یک ارزیابی کلی می توان پرونده کاری ده ماهه گذشته رهبران جدید چین را در برخی موارد از جمله مدیریت در کنترل بحران سارز، کاهش تصدی گری دولت، مبارزه با فساد دولتی، تداوم اصلاحات اقتصادی و نیز برداشتن گام های اولیه در مسیر توسعه سیاسی مثبت تلقی کرد.ضمن آنکه مسائل کشاورزی، معضل بیکاری به ویژه فارغ التحصیلان، ایدز و اختلافات طبقاتی همچنان مهم ترین چالش های پیش روی رهبران نسل چهارم رهبری در چین در سال ۲۰۰۴ به شمار می آید.