پارسای داخل کشور کارشناسی ارشد 1397
پدیدآور: فرشته هدایتی
استاد راهنما: سوسن باستانی
استاد مشاور: منصوره اعظم آزاده
دانشگاه الزهرا (س)، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی
چکیده

از دلالت‌های اصلی وجوب حجاب اسلامی در آرای فقهی استحکام بنیان خانواده و جلوگیری از بی‌بندوباری و هیجان‌های جنسی و ارزش و احترام و جلوگیری از ابژگی زن ذکر می‌شود، از این رو با توجه به تعاریف هر آن‌چه مربوط به ربط‌های جنسی می‌شود تحت عنوان سکسوالیته تعریف می شود. در این پژوهش با اتکا به رویکردی استقرایی در بستر پیچیده و متلاطم و متناقض موجود در زمینه حجاب که هنجارهای نانوشته و مقررات رسمی آن را تنظیم می‌کنند، دریافت‌ زنان و مردان از نسبت حجاب و سکسوالیته مطالعه شده است. پژوهش با استفاده از نظریه زمینه‌ای انجام شد. داده‌ها به وسیله مصاحبه‌ عمیق و مشاهده مستقیم جمع‌آوری شدند. جامعه هدف مطالعه را مردان و زنان 25 تا 40 ساله ساکن تهران تشکیل می دهند و نمونه ها شامل 16 زن و 8 مرد هستند که بر مبنای نمونه‌گیری نظری انتخاب شدند. بر اساس نتایج پژوهش، مضمون اصلی که توضیح دهنده رابطه حجاب و سکسوالیته باشد، "انواع مواجهه باامر جنسی" نام‌گذاری شد. نحوه تجربه امر جنسی، نگرش به امر جنسی و جذابیت‌های جنسی، تفسیرهای افراد را حول رابطه حجاب و سکسوالیته شکل می‌دهد که همین امر خود تحت تاثیر عوامل علی و زمینه‌ای قرار دارد. به عبارتی عوامل علی از قبیل تغیبرات اجتماعی، ویژگی‌های حجاب اسلامی و تبعیت از همسالان و عوامل زمینه‌ای اعم از میزان تعلق مذهبی، تربیت خانوادگی، موقعیت جغرافیایی، آنومی نشانه‌شناختی و جامعه مردسالار بر مواجهه افراد با امر جنسی (سکسوالیته) تاثیرگذار است. از پیامدهای تنوع در مواجهه با امر جنسی (سکسوالیته) تفاوت در معیار‌های انتخاب پوشش، طبقه‌بندی تیپ‌های پوششی بر اساس درک و دریافت از سکسوالیته، دیگری‌سازی و قضاوت‌های اخلاقی است. استراتژی‌هایی که افراد برای اداره پوشش خود و مسائل مربوط به آن اتخاذ می‌کنند، هم‌نوایی با تعاریف موجود و یا بازاندیشی در مفاهیم غیرت و حجاب است.