پارسای داخل کشور کارشناسی ارشد 1392
موضوع: ادبیات فارسی
پدیدآور: زهرا صیدمرادی
استاد راهنما: مرتضی میرهاشمی
استاد مشاور: حبیب‌اله عباسی
دانشگاه تربیت معلم - تهران، دانشکده ادبیات و علوم انسانی

چکیده

پیشینه پرداختن به داستان و داستان‌پردازی در ادبیات فارسی به دوران پیش از اسلام می‌رسد؛ این موضوع در اوایل، بیشتر به صورت شفاهی و سینه به سینه صورت می‌گرفت، تا این‌که در دوره خسرو انوشیروان ساسانی، نهضتی در راه تدوین و گردآوری آثار علمی و ادبی و نیز ترجمه آثار سایر ملت‌ها به‌وجود آمد و از این میان به حوزه آثار داستانی نیز توجه ویژه‌ای شد، آن‌ها علاوه بر داستان‌های ایرانی، به ترجمه داستان‌های دیگر ملت‌ها نیز همّت گماشتند که از این میان می‌توان به ترجمه کتاب‌های کلیله و دمنه و قصه سندباد و... اشاره کرد. این جریان پس از اسلام نیز به حیات خود ادامه داده و کتاب‌های دیگری نیز در حوزه داستان‌پردازی در ادبیات فارسی به‌وجود آمد؛ یکی از این کتاب‌ها، طوطی نامه ضیاء نخشبی است که به اصلی هندی باز می‌گردد.طوطی نامه یکی از آثار قابل توجه ادبیات داستانی است که متأسفانه به ابعاد و ویژگی‌های هنری آن تا کنون توجه کافی نشده است و ضرورت شناخت بهتر ساختار روایت و چگونگی عناصر داستانی یکی از داستان‌های کهن و نیز بررسی میزان ادبیت متن و کاربرد آرایه‌های مختلف بیانی و بدیعی و... در آن، نگارنده را بر آن داشت که داستان طوطی نامه را از این منظر مورد پژوهش و بررسی قرار دهد.از مهم‌ترین یافته‌های این پژوهش می‌توان به شگرد تو در تو بودن داستان‌ها به عنوان برجسته‌ترین ویژگی روایی آن اشاره کرد که آن را از این منظر، به کتاب‌هایی نظیر کلیله و دمنه، بختیارنامه، سندباد نامه و به‌ویژه هزار و یک شب پیوند می‌دهد؛ مورد دیگر به‌کارگیری فنون بلاغی گوناگون در بیان داستان‌ها و از جمله دو عنصر خیال و اسلوب است؛ این موضوع به‌ویژه در آغاز داستان‌ها، که با توصیف شب و برآمدن روز همراه است، به اوج می‌رسد.