نويسنده : طاهره صادقی

استاد راهنما : نوایی شورورزی علی اکبر

استاد مشاور : هوشیار شهلا

دانشگاه : حوزه علمیه خراسان

واحد : مدرسه علمیه حضرت رقیه(س) - مشهد

کلمات کليدي : تعامل، شیطان، انسان، تنوع، وسوسه

موضوع پژوهش در این رساله نحو? تعامل شیطان با انسان و تنوع وسوسه های آن است که با هدف شناخت شیطان و فلسفه وجودی آن صورت پذیرفته است و همچنین بیان چگونگی راههای ورود شیطان به دل انسان و وسوسه گری او و ارائه بهترین راه حلها برای رهایی از شیطان از دیگر اهداف این پژوهش می باشد. از آن جا که انسان موجودی است طالب کمال و همیشه در اندیشه شناخت کمال و راه های وصول به آن بوده و برای رسیدن به آن می بایست موانع را شناسایی کند. یکی از این موانع و دشمنان، شیطان است که قسم یاد نموده که انسان را در این مسیر به انحطاط و بی راه بکشاند. لذا ضروری است که به شناخت این موجود وسوسه گر و برنامه ها و نحوه ی تعامل او با انسان و تنوع وسوسه های آن پرداخته شود تا با آشنایی با دامها و ابزار و وسایل اغواگری شیطان و کیفیت مبارزه با او انسان بتواند خود را از دامهای این موجود اغواگر برهاند و به هدف آفرینش خود و کمالات انسانی نائل گردد. این رساله شامل سه فصل می باشد که در فصل اول به بررسی خلفت شیطان و وسوسه های این موجود می پردازد و در ادامه به فلسفه و ماهیت وجودی شیطان و به چگونگی اغواء شیطان از طریق دعوت، تزیین، تسویل، تسویف و... پرداخته است که البته این امور هیچ منافاتی با اختیار داشتن انسان ندارد به این معنی که انسان در برابر شیطان مسلوب الاختیار نخواهد بود، البته خداوند متعال در آیات متعددی به انسان هشدار می دهد که مبادا از شیطان اطاعت کند. این مساله کمال لطف و عنایت الهی را نسبت به بندگانش می رساند که آنها را به نحوه احسن هدایت می کند تا مبادا دست خوش وساس و حیله های شیطان قرار گیرند. در فصل دوم به دامها و گامهای شیطان و نحو? نفوذ شیطان به دل انسان مورد بررسی قرار گرفته و به انواع دامهای شیطان اشاره شده: غفلت از یاد خدا، دنیاپرستی، وعده فقر، امر به فحشائ و منکر، آرزوهای طولانی، ایجاد تفرقه و دشمنی بین مسلمانان، تقویت عیوب اخلاقی و... نکته ی دیگری که در این فصل مورد مطالعه محقق قرار گرفته است اینکه شیطان همواره به صورت تدریجی عمل می کند و فرد را گام به گام اما همه جانبه(معنوی) مورد حمله و هجوم قرار می دهد و از یک سو انسان را به گناه وادار می کند و از سوی دیگر راه توجیه آن را نشان می دهد. و در فصل سوم به راه رهایی از شیطان و چگونگی حفظ خود در مقابل او، پرداخته شده و راه مصونیت از دام های شیطان با توجه به آیات الهی و احادیث تبیین گشته است بنابراین وظیفه انسان هنگام مواجهه با وسوسه های شیطانی پناه بردن به خداوند سبحان است. ذکر قلبی و زبانی و همچنین توکل به خداوند می تواند از جمله راههای مبارزه با شیطان باشد. روش تحقیق در این رساله از نوع تحقیقات ( توصیفی- تحلیلی) است که با استفاده از منابع و متون اسلامی به توصیف و تحلیل موضوع پرداخته شده است. نتایجی که از این پژوهش به دست آمده: - شیطان یک موجود موذی و وسوسه گر است که در صدد نفوذ به دل انسان است و خداوند سبحان در آیات الهی نیز به بعضی از صفات این موجود عصیانگر اشاره می کند، از آن جمله: رجیم، کفور، غم برانگیز، فتنه برانگیز و امر کنننده به فحشا و منکر... - مهمترین فلسفه آفرینش شیطان، آزمودن بندگان است چرا که شیطان با وسوسه هایش، انسان را بر سر دو راه قرار می دهد و باید خود انتخاب گر باشد. - سیاست شیطان، سیاست گام به گام است و به صورت تدریجی وارد می شود. - دام های شیطان بسیار زیاد است، اما مهمترین دام شیطان، غفلت از یاد خداست. - راههای مقابله در برابر شیطان، یقظه، تقوا و ذکر قلبی و زبانی است. - شیطان تنها بر مخلصان نمی تواند تسلطی پیدا کند. کلید واژه ها: تعامل، شیطان، انسان، تنوع، وسوسه.