شاعران معاصر و شاطر عباس صبوحی
موضوع : شهرشناسی | استان قم - قم

شاعران معاصر و شاطر عباس صبوحی

شاطر عباس صبوحی (۱۲۵۷_۱۳۱۵ق) شاعری عامی از خیل شاعران قمی بود که اشعارش را به سیاق طبع خداداد می سرود. چنان که گردآورندگان اشعار صبوحی قمی نوشته اند، هنگام وفات، دستنویس دیوانش همراه خرت و پرت های منزل گم می شود و تا سالها بعد، از اشعارش خبری نیست جز بر زبان مردم. در سال ۱۳۰۶ شمسی یکی از ناشران تهران با توجه به شهرت عام اشعار شاطر عباس تصمیم می گیرد آنها را از روی روایات شفاهی منتشر کند. 
این کار باعث می شود تا در میان اشعار شاطر، اشعار زیبایی از شاعران دیگر راه پیدا کند و دیوان گردآمده به صورت مجموعه شعری خواندنی و در عین حال، نامعتبر درآید.
با این همه، اشعاری که انتسابشان به شاطر عباس قطعی است، نشان می دهد صبوحی در شاعری دستی توانا داشته است. شش غزل او همراه با مختصر شرح حال وی، در زمان زندگی و جوانی اش، ضمن کتاب “تذکره شعرای معاصرین دارالایمان قم” از علی اکبر فیض قمی (۱۲۴۵_۱۳۱۲ق) به تصحیح نگارنده، آمده است و برخی اشعار دیگرش هم با واکاوی های نسخه شناختی و سبک شناختی صحت انتساب به این شاعر را برمی تابند.
آنچه در این مجال کوتاه گفتنی است، این که برخی بزرگان شعر معاصر، تحت تاثیر اشعار دیوان منسوب به شاطر عباس قرار گرفته اند. ذیلا سه مورد از این اثرپذیریهای قطعی و احتمالی را می آوریم:

✔️۱٫ ملک الشعرای بهار

در غزلی با مطلع:

لاله خونین کفن از خاک سر آورده برون
خاک مستوره ی قلب بشر آورده برون

به استقبال غزلی از شاطر عباس با مطلع زیر رفته است:

آسمان گر ز گریبان قمر آورده برون
از گریبان تو خورشید سر آورده برون

✔️۲٫ مهدی اخوان ثالث

در شعر نیمایی:

از تهی سرشار
جویبار لحظه ها جاری ست…

آنجا که می گوید:

آه، اما با که باید گفت این، من دوستی دارم
که به دشمن خواهم از او التجا بردن؟

تحت تاثیر این بیت شاطر عباس بوده است:

دشمن اگر می کشد به دوست توان گفت
با که توان گفت این که دوست مرا کشت؟

✔️۳٫ قیصر امین پور

در بیت:

شعاع درد مرا ضربدر عذاب کنید
مگر مساحت رنج مرا حساب کنید

ظاهرا تحت تاثیر این بیت شاطر عباس بوده است:

شد جور تو تقسیم به اعضای وجودم
آهم عوض خارج تقسیم گرفته

همچنین در شعر کوتاه:

گفت احوالت چطور است؟
گفتمش عالی ست
………………….مثل حال گل
حال گل در چنگ چنگیز مغول

ظاهرا متاثر از غزل شاطر عباس با مطلع زیر بوده است:

سرد شد گرمی بازار تو احوالت چطور است؟
تلخ شد لعل شکربار تو احوالت چطور است؟

دکتر علیرضا فولادی

نظر شما