سه شنبه 5 تیر ,1375 25 ژوئن ,1996 سال چهارم , شماره 1002

. سرویس اجتماعی. تنبیه کودکان توسط والدین, معلم و سایر افراد از
مواردی است که هرروز در جامعه اتفاق می افتد و معمولا آنرا ساده ترین
و راحتترین راه برای رسیدن به مقصود در جامعه می دانند و موجب رشد
عدم اعتماد به نفس, بی لیاقتی و ترس در کودکان می شوند.
به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی, متخصصین علوم رفتاری تنبیه را
خشن ترین و نامطلوبترین روش تغییر رفتار می دانند که با ارائه یک
محرک آزاردهنده بعداز یک رفتارنامطلوب به منظور کاهش دادن
نیرومندی آن رفتار صورت می گیرد. آنها معتقدند: تنبیه روی کل شخصیت
افراد اثر می گذارد و شخصیت متزلزلی از او در فعالیتهای آینده اش
ایجاد می کند.
روان شناسان معتقدند تنبیه در مواردی که افراد به دلیل اضطراب, ترس و
یا خستگی رفتارهای نامطلوب ارائه می دهند نتیجه ای جز تشدید آنها
ندارد و در برخی موارد نیازها به قدری شدید می شود که شخص تنبیه را
به جان و دل می خرد. مثلا برخی از دانش آموزان فقط برای جلب توجه
دیگران اقدام به اعمال غیرعادی می کنند و تنبیه در این راه سودی
نخواهد داشت زیرا ناراحتی حاصله از تنبیه محدود ولی در مقابل رضایتی
که به علت جلب هدف کسب می کند خیلی بیشتر است.
اسکینر در کتاب فراسوی آزادی خود می نویسد تنبیه عکس تقویت عمل می کند
یعنی تقویت رفتار را نیرومند می سازد و به ایجاد رفتار تازه کمک می کند
و خزانه رفتار خود را غنی می سازد. وی می گوید: رفتار تنبیه شده در
خزانه رفتاری فرد باقی می ماند و تازمانی که عامل تنبیه شده حاضر است
در کمون باقی می ماند ولی به مجرد اینکه رفتار تنبیه شده ضعیف شد آن
رفتار مجددا ظاهر می گردد.
متخصصین علوم رفتاری معتقدند تنبیه بدنی ازطریق شرطی شدن کلاسیک با
شرایط تنبیهی و شخص یا اشخاص تنبیه کننده تداعی می شود و سبب انزجار
و نفرت تنبیه شونده از شخص تنبیه کننده می شود. معلمی که درحضور جمع
دانش آموزان را تنبیه می کند به آنها آموزش پرخاشگری می دهد. کودکانی
که مرتبا از پدر و مادر خود کتک می خورند در غیاب آنها به کتک زدن
فرزندان کوچکتر خانواده می پردازند.
اسکینر می گوید: در انسانها یک خصیصه ذاتی وجود دارد که طبق آن
افراد با کسانی که رفتار محبت آمیز دارند با محبت و نسبت به کسانی که
رفتار خصمانه دارند با پرخاشگری رفتار می کنند. وی می گوید فردی که
مرتبا تقویت می شود نسبت به همه افراد رفتار محبت آمیز نشان خواهد
داد و فردی که مرتبا تنبیه می شود نسبت به همه افراد رفتار
پرخاشگرانه خواهدداشت.
درواقع تنبیه روی کاهش موقتی رفتاری که در زمان حال روی می دهد موثر
است و روی رفتار آینده هیچ تاثیری ندارد و رفتار نامطلوب را به طور
موقتی واپس می زند. تنبیه عوارض جانبی بیرونی و درونی بی شماری دارد.
با توجه به آثار منفی متعدد ناشی از کاربرد تنبیه و سایر روشهای
تنبیهی خانواده ها و مراکز آموزشی باید این شیوه را به عنوان شیوه
منسوخ کنار بگذارند و از آن به عنوان روشهای آموزشی استفاده نکنند.