روزنامه شرق، سه شنبه ۲۳ دی ۱۳۸۲ - ۲۰ ذیقعده ۱۴۲۴ - ۱۳ ژانویه ۲۰۰۴

شیما بهره مند:

در حالی که هنوز لایحه احداث ترن هوایی (منوریل) از سوی شهر داری تهران به شورای اسلامی شهر ارائه نشده و بررسی های کارشناسی به اتمام نرسیده است، تابلوی دیجیتالی فلکه دوم صادقیه خبر راه اندازی خط منوریل در مسیر صادقیه _ مهرآباد را می دهد.

حمید بهبهانی، معاون حمل و نقل ترافیک شهر داری تهران، خود درباره طرح  ترن هوایی می گوید: «پروژه ترن هوایی هنوز روی هواست و لایحه این پروژه تا امروز به شورا داده نشده و این پروژه نیازمند بررسی های کارشناسی در شهرداری و شورا است.» محمدحسن زیاری، رئیس کمیسیون شهر سازی فنی و معماری شورا در خصوص راه اندازی خط صادقیه _ مهر آباد می گوید: «قرارداد ترن هوایی در این خط از سوی شهرداری بسته شده است و گویا شرکت طرف قرارداد خواستار هزینه اندکی جهت احداث این خط است.»

احداث یک خط ترن هوایی گرچه در حدود اختیارات شهرداری است اما به نظر می رسد با بحث مدیریت و برنامه ریزی کلان شهری مغایرت دارد. زیاری در این مورد پاسخ می دهد: طرح  احداث ترن هوایی در تهران که در مرحله ارزیابی است و راه اندازی ترن هوایی خط صادقیه _ مهر آباد، دو طرح متفاوت است. شهرداری تهران می تواند در بودجه و اختیارات قانونی خود قرارداد ببندد شورای شهر از ریز قرارداد اطلاعی ندارد و اصل این قرارداد هنوز به شورا داده نشده است.» وی ادامه داد: «به منظور تسریع بخشیدن در امر کارشناسی و ارزیابی طرح ترن هوایی، شورای شهر پیش از ارائه لایحه از سوی شهرداری در جلسات علنی و غیرعلنی خود با حضور کارشناسان، اساتید دانشگاه به بررسی این طرح می پردازد.»

به گفته یک عضو کمیسیون برنامه  و بودجه شورای شهر تهران «طر ح ترن هوایی در کمیسیون های فرهنگی و بودجه و شهرسازی شورای شهر در حال ارزیابی است.» به گفته وی احداث ترن هوایی در ۲۳۷ کیلومتر پیش بینی شده است که در آغاز ۶ کیلومتر احداث می شود ولی هنوز مسیر این ۶ کیلومتر در حال پیگیری و بررسی است. در این ۲۳۷ کیلومتر ۱۱ هزار و ۸۰۰ فونداسیون به کار می رود و چون در ارتفاع قرار دارد و از مسیر بزرگراه ها عبور می کند، تعارض با املاک ندارد.

موافقان منوریل معتقدندبا توجه به مشکلات جغرافیایی و وجود چاه های زیرزمینی و هزینه گزاف احداث مترو، حفاری و احداث این وسیله نقلیه با مشکلاتی از جمله کندی زمان روبه رو است. به این دلیل و در راستای تکمیل سیستم حمل و نقل عمومی ترن هوایی گره  گشایی بسیاری از مشکلات ترافیکی در تهران خواهد بود. به لحاظ اقتصادی یک ششم مترو هزینه در برمی گیرد و اصلاً آلودگی صوتی ایجاد نمی کند. آلایندگی زیست محیطی ندارد و از لحاظ صرفه جویی در سوخت بسیار مطلوب و موثر خواهد بود. به طوری که سازمان بهینه سازی مصرف سوخت می تواند در این ارتباط سوبسید بدهد. این موافقان معتقدند منوریل بار ترافیکی ندارد چون به مثابه مترو از خط ویژه برخوردار است. هم چنین با توجه به اینکه سرعت متوسط مجاز وسایل نقلیه عمومی در شهر، حداکثر ۴۰ کیلومتر است و امروزه به علت ترافیک بسیار، در تهران به ۲۵ _ ۲۰ کیلومتر کاهش یافته و در افزایش سرعت متوسط وسایل حمل و نقل عمومی تاثیر به سزایی دارد. براساس پیش بینی کارشناسان، این طرح ظرف ۳ سال آینده به بهره برداری می رسد.

جدول ماتریسی

دکتر محمد خوش چهره، استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران درباره منوریل می گوید: امروزه در کلان شهر های پیشرفته استفاده از وسایل نقلیه عمومی کارا که مجموعه ای از: ون _ اتوبوس _ شبکه های مترو و ترن هوایی است، مورد توجه قرار گرفته و کمتر از ۲۰ درصد جابه جایی در شهر با وسایل نقلیه شخصی صورت می گیرد. در حالی که این نسبت در کلان شهر تهران تقریباً برعکس است و این اتلاف منابع، وقت و سایر مشکلات را دربر دارد. در وضعیت کنونی علاوه بر اتوبوس و تاکسی، احداث مترو از اقدامات موثر در زمینه کاهش ترافیک بوده است. از آن رو که تجهیز ناوگان حمل و نقل عمومی یک ضرورت محسوب می شود، یکی از این انتخاب ها، در صورتی که بتواند نقش تکمیلی برای مترو داشته باشد، ترن هوایی یا منوریل است. این طرح مستلزم مطالعات بسیار است و خصوصیات و توجیهات آن، باید در یک جدول ماتریسی دیده شود.»

مشکل ما منوریل نیست

دکتر مهدی ریاضی کرمانی _ استاد دانشگاه و کارشناس حمل و نقل ترافیک _ درباره منوریل می گوید: هیچ طرحی فی النفسه خوب یا بد نیست. منوریل هم می تواند کارآمد و مناسب باشد اما باید هدف و مکان آن معین شود. ما مسئله نداشتن منوریل نداریم. مسئله  ما این است که هنوز طرح جامع حمل و نقل نداریم و مطالعات و برنامه ریزی کارآمد و مناسب در زمینه حمل و نقل وجود ندارد. او می پرسد: شهر تهران پاسخگوی چه میزان جمعیتی است؟ این شهر کجا باید بسته شود؟ توانمندی و قطب های اقتصادی شهر کجاست؟ این شهر، اقتصادی _ توریستی یا سیاسی است؟ هدف شهر تهران چیست؟ و این اهداف برای چه میزان جمعیتی در نظر گرفته شد است؟ و تاکید می کند: ابتدا باید برای این پرسش ها پاسخی شفاف و درست پیدا کنیم وگرنه امروز تهران به ۱۱ خط ترن هوایی نیازمند است و فردا با افزایش بی رویه و بی برنامه جمعیت، تهران به خطوط بیشتری نیاز دارد. اگر بدون برنامه ریزی کلان شهری تصمیم گیری شود روزی خواهد رسید که منوریل نیز جوابگوی ترافیک تهران نخواهد بود. وی در ادامه می گوید: بحث در مورد جزئیات طرح منوریل مانند این است که تعداد بسیاری بیمار داشته باشیم، در حالی که هنوز علت بیماری مشخص نشده بگوییم: بیمارستان را درارتفاع بسازیم یا به طور مثال سیستم برقی آن را چنین و چنان کنیم. پس مسئله ما ارزان یا گران بودن منوریل نیست. در این بحث ابتدا باید طرح جامع حمل و نقل و ترافیک شهری معین شود و بازسازی ناوگان اتوبرسرانی و تاکسیرانی صورت گیرد چرا که ما تکنولوژی اتوبوس را به تازگی یاد گرفته ایم و حالا با پدیده  ترن هوایی روبه رو هستیم که از آن هیچ نمی دانیم. ریاضی کرمانی در مورد تاثیر منوریل در سیمای شهر می گوید: «منوریل علاوه بر اینکه به زیبایی شهر کمک نمی کند، موجب از هم گسیختگی محیط شهری نیز می شود در پایان به نظر می  رسد پیش از هر گونه اقدامی تهران نیازمند طرح جامع حمل و نقل و ترافیک است و شاید منوریل یا ترن هوایی در پناه این طرح گزینه مناسبی برای تعدیل ترافیک تهران باشد.»