🔹 با آغاز عصر مدرنیته و به دنبال تحوّلات ناشی از این عصر، شاعران بلوچ نیز در دیار بلوچستان نیز در این تحوّلات سهیم و از آن متاثر شدند. رواج و گسترش صنعت چاپ و نشر کتاب و روزنامه، تاسیس آکادمی بلوچی در ایالت بلوچستان و توجه دانشگاه‌های مدرن بلوچستان به زبان و ادبیات بلوچی و غیره، منجر به ایجاد تحوّلی عظیم در ادبیات بلوچی شد که فرم، قالب شعر و مضامین اشعار بلوچی را دگرگون ساخت. در ادامه معرفی‌نامه مختصر هفت تن از شاعران سرآمد این دوره در بلوچستان شرقی (پاکستان) و بنیان‌گذاران ادبیات نوین بلوچی را که سهم عمده‌ای در شکل‌گیری تحوّلات ادبی و اجتماعی بلوچستان داشته‌اند را در اختیار خوانندگان عزیز قرار خواهیم داد.

🔹 مرحلهٔ نوین ادبیات بلوچی با ویژگی‌های نو و به‌روز، مدتی پیش‌تر از شکل‌گیری کشور پاکستان آغاز شده بود. این شاعران علاوه بر سرودن آرمان‌ها و شعارهای ضداستعماری و آزادی‌خواهانه به زبان بلوچی، از زبان اردو و فارسی نیز بهره بردند تا ایده‌ها و اندیشه‌های خود را بیشتر گسترش دهند. سبک و شیوهٔ علّامه اقبال و مولانا شبلی نعمانی و مولانا ظفرعلی خان در سرودن اشعار با مضامین سیاسی ویژه، مقبول عام و خاص بود و شاعرانی چون میر گل خان نصیر، سیّد ظهور شاه هاشمی، محمّدحسین عنقا و نسیم تَلَوی از این سبک پیروی می‌کردند.

🔹 در این دوره، گل محمد خان زیب مَگْسی و برادر او نواب یوسف‌ علی‌ خان مَگْسی که از رهبران بلندپایهٔ جنبش آزادی‌خواهی بودند، مجموعه‌ای از اشعار خویش را به زبان فارسی و اردو منتشر کردند. سایر شاعران این دوره نیز تقریباً از سبک و سیاق برادران مگسی پیروی می‌کردند و مجموعه شعری معروف «رحیل کوه» سرودهٔ محمّد حسین عنقا به خوبی می‌تواند نشانگر جوّ ادبی حاکم بر آن دوره باشد.