شنبه 9 تیر ,1375 29 ژوئن ,1996 سال چهارم , شماره 1005

در بازار شوش کودکانی که تحت تاثیر جو نامناسب حاکم بر میدان میوه
شوش بودند به کارهایی نظیر پوست کندن پیاز مشغول می شدند جلوگیری از
تراکم فعالیت در یک نقطه محدود از شهر و بهداشت میادین و سلامت محیط
زیست در نواحی مجاور از جمله مواردی هستند که در این نمایشگاه به
تصویر کشیده شده اند.
گزارشی از نمایشگاه عکس در نگارخانه منطقه یک بازاری که دیگر نیست

بازار مکانی است برای دادوستد انواع کالا, خوراک و پوشاک. بازار
میوه و تره بار نیز یکی از اینهاست که از قرنها پیش در ایران سابقه
داشته است. در طهران قدیم که در گذشته نسبت به شهرهایی مانند
اصفهان ,شیراز, مشهد و غیره بالنسبه کوچکتر و محدودتر بوده نیز
شواهدی پیرامون بازار میوه و تره بار موجود است. این بازارهای میوه
و تره بار یا به اصطلاح میادین بارفروشی کار خود را از سبزه میدان و
میدان امین السلطان آغاز کردند.
پس از آن نیز میدان بارفروشی سرچشمه و پامنار شروع به کار کردند.
درحدود پنجاه سال پیش میدان میوه وتره بار شوش مرکزیت یافته و
جایگزین آنها شده بود. به طوریکه این میدان بزرگترین مرکز سازمان
دهنده فعالیتهای توزیع و فروش میوه و تره بار در سطح کشور محسوب
می شد. این میدان به مرور با وسعت یافتن شهر تهران و به دنبال آن نیز
نیاز روزافزون جمعیت انبوه شهر جوابگوی نیازهای تهران بزرگ نبود تا
اینکه در خرداد ماه سال 74 میدان مرکزی میوه و تره بار به همت
شهرداری تهران در مکانی مناسب تر و با ایجاد تسهیلات و امکانات لازم
جایگزین میدان بارفروشی شوش شد.
بیست و دومین نمایشگاه تحقیقاتی نگارخانه منطقه یک با عنوان
بازاری که دیگر نیست از 26 خرداد ماه برپا شده است . عکاسی مجموعه
عکسهای این نمایشگاه توسط یدالله ولی زاده دانشجوی رشته عکاسی انجام
شده که تعداد 75 قطعه عکس به نمایش عمومی درآمده اند.
بهداشت میادین و سلامت محیط زیست در نواحی مجاور,جلوگیری از تراکم
فعالیت در یک نقطه محدود از شهر, فضای پرورش فکری کودکان و نوجوانان
در میادین سنتی و تاسیسات و امکانات موجود درمیدان مرکزی میوه و
تره بار از جمله مواردی هستند که در این نمایشگاه به تصویر کشیده
شده اند. یدالله ولی زاده در مورد کارش چنین می گوید: زمانی که شایعاتی
درباره جمع آوری میدان میوه و تره بار شوش وجود داشت, من شروع به
عکاسی از این میدان کردم. چرا که فکر کردم چنانچه این گونه میادین
جمع آوری شوند بی آنکه تصویری از آن وجود داشته باشد, دیگر هیچ سندی
در دست نداریم تا وضعیت قبلی و نابهنجار میدان تره بار و میوه را
نشان دهیم. بنابراین پس از صدور مجوز توسط حوزه معاونت فنی و
عمرانی شهرداری تهران به انجام این کار پرداختم. نکاتی که در
میدان پیشین نظرم را جلب کرد و از آنها عکس گرفتم, مربوط به فضای
حاکم بر این میدان است. یکی از این موارد, حجم تره باری بود که به
آنجا وارد می شد در حالی که ظرفیت پذیرش این حجم را نداشت. دیگر آنکه ,
کودکانی در آنجا تحت تاثیر جو نامناسب حاکم بر میدان شوش قرار گرفته
بودندو به کارهایی نظیر پوست کندن پیاز مشغول بودند و یا سرگردان در
دالانهای میدان تره بار دیده می شدند. همچنین تاثیرات وجود میدان بر
زندگی افراد منطقه و مشاغلی چون سیگار فروشی و باربری در محل از
جمله مسایلی بودند که عکسبرداری از آنها انجام شده است. موارد دیگری
که من در این میدان در نظر داشتم, نشان دادن این مسئله بود که چه
کسانی در آنجا کار می کنند و کسبه معاملاتشان را به چه طریقی انجام
می دهند. تصاویر مربوطه به این موارد تا زمانی که بازار میوه و
تره بار به میدان جدید منتقل می شود, ادامه می یابد. در این مقطع نیز
تصاویر هوایی از میدان گرفته شده که وسعت آن را نشان می دهد. در این
بخش عکسهایی از امکانات جدیدی که در اختیار بار فروشان قرار داده
شده, وجود باسکولهای دقیق و مرکز خدمات شهرداری که به طور منظم
مشغول کار است, گرفته شده است. مورد مهم دیگری که سعی کرده ام با
گرفتن این تصاویر نشان دهم, به سبک معماری میدان سنتی مربوطمی شود
که از این لحاظ به هیچ وجه برجسته و قابل توجه نبود. ولی این نکته
در محل جدید به چشم نمی خورد. به هر حال هدف من از تهیه چنین
تصاویری, اطلاع رسانی به مردم در زمینه اوضاع قبلی میدان و پرداختن به
جزئیات آن بوده است.