موضوع : شهرشناسی | قم شناسی

یاداشتچه‌هایی از قم، الکیمیا

"از آقا حسین جنی. مولف در آغاز این رساله ادعا می‌کند که در شبی از شب‌های زمستان در مدرسه فیضیه قم شخصی بر من وارد شد و حجاب‌ها را از چشمم برداشت و من طی الارض کراماتی کردم و این رساله را در کیمیا برای نفع اهل قم که فقیرند ساخته‌ام. 
طبق گفته ناسخ این رساله به سال ۱۲۰۰ نوشته شده است.
(فهرست نسخه‌های خطی کتابخانه دانشگاه بوعلی، مجموعه ۱۸۲ (۳۸)، ۲۴۶ پ")

حاشیه 
این اندک نوشته از نسخه خطی اطلاعات جالبی به ما می‌دهد:
۱. نسخه و کتاب (در دو مفهوم) که ظاهرا به خط مولف است در قم نوشته شده است.
یکی از کارهای پژوهشی می‌تواند تهیه  "‌فهرست نسخه‌های کتابت و تالیف شده در قم" باشد. در هر دو حالت این نسخه و کتاب در این فهرست‌ها خواهد آمد.  
۲. نسخه در مدرسه فیضیه نوشته شده است.
یکی از کارهای پژوهشی ممکن است "فهرست نسخه‌های کتابت شده و کتاب‌های تالیف شده در مدرسه فیضیه" باشد‌. این فهرست به ما نشان خواهد داد که این سنت‌ها از کی و تا چه وقت در این مدرسه تداوم داشته است.
۳. مولف قائل به کرامت وارد شده از شخصی است و می‌گوید براساس آن در آنی از مکانی به مکانی دیگر می‌تواند برود. (طی الارض کراماتی)‌ بنابراین تحقیق کنندگان در موضوع طی الارض را به کار خواهد آمد. 
۴. از نوشتن و تالیف کردن کتاب با عنوان "ساختن" یاد می‌کند. استفاده از عبارت ساختن برای نوشتن و تالیف کردن از قدیمی‌ترین تالیف‌های فارسی شروع می‌شود و این کتاب نشان می‌دهد که تا زمان تالیفش (۱۲۰۰ ق) رایج بوده است. بنابراین برای محققی که در این خصوص تحقیق می‌کند به کار خواهد آمد.‌ البته اگر در متن اصلی باشد. 
۵. در سال ۱۲۰۰ مولف مردم قم را فقیر معرفی می‌کند. با این وصف شاخصی از مردم قم در آن زمان را به دست می‌دهد. 
۶. نوشتن این کتاب را برای مردم فقیر قم سودمند می گ‌داند. می‌شود تحقیق کرد که چرا نویسنده آن را برای مردم این شهر سودمند دانسته یا سودش در چه بوده است. 
۷. در سال ۱۲۰۰ قمری نام مدرسه فیضیه رایج بوده است.‌ ما با چنین اسنادی شروع نامگذاری مدرسه و تداوم آن را در طول زمان استخراج می‌کنیم. 
هر نوشته و هر سنگ قبر قدیم سندی است که حرف‌ها با خود دارد.

سیدمحسن محسنی

نظر شما