ابوعلی سینا، دانشمند پرآوازه ایرانی، نه تنها در پزشکی و فلسفه، بلکه در موسیقی نیز آثار ارزشمندی از خود به یادگار گذاشته است. او که به لقب‌هایی چون شیخ‌الرئیس و حجت‌الحق شهرت یافته، یکی از نخستین کسانی بود که به صورت علمی و مکتوب به بررسی موسیقی پرداخت.

سینا در سال ۳۷۰ هجری قمری در بخارا متولد شد. از کودکی هوش سرشاری داشت و به سرعت به علوم مختلف تسلط یافت. او در جوانی به دربار شاهان سامانی راه یافت و به عنوان پزشک و دانشمند مورد توجه قرار گرفت. پس از آن به شهرهای مختلفی سفر کرد و در نهایت در همدان درگذشت.

ابن سینا و موسیقی

ابوعلی سینا چهار رساله ارزشمند در باب موسیقی نگاشته است که یکی از آن‌ها به زبان فارسی و سه تای دیگر به زبان عربی است. در این رساله‌ها، او به مباحثی چون نظریه موسیقی، آلات موسیقی، تأثیر موسیقی بر روح و روان انسان و... پرداخته است.

• رساله‌های عربی: از جمله آثار مهم او در این زمینه می‌توان به "الارتماطیقى"، "الموسیقی" و "المدخل الى صناعة الموسیقی" اشاره کرد. همچنین، بخش پایانی کتاب شفا، که یکی از جامع‌ترین دائره‌المعارف‌های علمی جهان است، به علم موسیقی اختصاص دارد.
• رساله فارسی: رساله فارسی ابن سینا در پایان "دانشنامه علایی" آمده است. این دانشنامه، که یکی از آثار مهم فلسفی اوست، دربردارنده مباحثی در زمینه‌های مختلف دانش است.

اهمیت آثار موسیقیایی ابن سینا

آثار موسیقیایی ابن سینا به عنوان منابع اصلی برای موسیقی‌دانان و محققان ایرانی و  فراتر از آن شناخته شده‌اند. بسیاری از موسیقی‌دانان پس از او، از جمله فارابی و قزوینی، به آثار ابن سینا استناد کرده و آن‌ها را توسعه داده‌اند.

خلاصه

ابوعلی سینا نه تنها در پزشکی و فلسفه، بلکه در موسیقی نیز جایگاهی والا دارد. آثار او در زمینه موسیقی، نشان از علاقه و دانش عمیق او به این هنر دارد و تاثیری شگرف بر موسیقی ایرانی گذاشته است.

به کوشش مهندس زلیخا بهرامی‌منش