موضوع : شهرشناسی | قم شناسی

دکتر علی‌اشرف صادقی

علی‌اشرف صادقی (زادهٔ ۲۵ اردیبهشت ۱۳۲۰ در قم) یک زبان‌شناس برجسته ایرانی، استاد بازنشسته دانشگاه تهران و عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. او به‌عنوان یکی از چهره‌های ماندگار در حوزه ادبیات شناخته می‌شود.

زندگی و تحصیلات

صادقی در خانواده‌ای مذهبی در قم به دنیا آمد. پس از تحصیلات ابتدایی و متوسطه، در سال ۱۳۳۸ به دانشگاه تهران رفت و در سال ۱۳۴۱ لیسانس ادبیات فارسی دریافت کرد. سپس برای ادامه تحصیل به دانشگاه سوربن در فرانسه رفت و در رشته زبان‌شناسی عمومی تحصیل کرد و در سال ۱۳۴۶ مدرک دکتری خود را تحت راهنمایی پروفسور آندره مارتینه اخذ کرد.

فعالیت‌ها و دستاوردها

صادقی از سال ۱۳۴۰ تا ۱۳۴۲ با مؤسسه لغت‌نامه دهخدا همکاری داشت و پس از بازگشت به ایران، در دانشگاه تهران مشغول به کار شد و در نهایت رتبه استادی را کسب کرد. او در سال ۱۳۸۶ بازنشسته شد تا تمرکز خود را بر تدوین فرهنگ جامع زبان فارسی بگذارد. این پروژه که از دهه ۱۳۷۰ آغاز شده بود، با حمایت فرهنگستان زبان و ادب فارسی به پیش رفته و اولین جلد آن در سال ۱۳۹۲ منتشر شد.

صادقی علاوه بر مدیریت گروه فرهنگ‌نویسی فرهنگستان، پایه‌گذار مجله زبان‌شناسی نیز بوده و تا سال ۱۳۸۶ سردبیر آن بود. وی همچنین از ویراستاران دانشنامه‌های مهمی مانند دانشنامه ایران و اسلام، دانشنامه جهان اسلام، و دائرةالمعارف بزرگ اسلامی بوده است.

آثار منتخب

دستور زبان فارسی (با همکاری غلامرضا ارژنگ)
تکوین زبان فارسی (۱۳۵۷)
مسائل تاریخی زبان فارسی (۱۳۸۰)
تصحیح لغت فرس اسدی (۱۳۶۵)
فرهنگ املایی خط فارسی (با همکاری زهرا زندی مقدم)
یادنامه دکتر احمد تفضلی (۱۳۷۹)
فارسی قمی (۱۳۸۰)
زبان‌های ایرانی (ترجمه از یوسیف میخائیلوویچ اُرانسکی)

زندگی‌نامه خودنوشت پروفسور علی اشرف صادقی

پروفسور علی اشرف صادقی از خانواده‌ای اهل علم و فرهنگ برخاست. پدربزرگ او، آقا نصرالله ملقب به اشرف الواعظین، از واعظان مشهور قم بود و تأثیر زیادی بر جایگاه علمی خانواده داشت. همچنین، جده او، حاجی ملا محمدصادق قمی، یکی از فقیهان برجسته دوره ناصرالدین شاه بود که شرح حالش در آثار تاریخی قاجار مانند "المآثر و الآثار" ثبت شده است. پروفسور صادقی در قم رشد کرد و تحصیلات ابتدایی خود را در مدرسه شایگان و سپس در دبیرستان حکیم نظامی قم به پایان رساند.

پس از اخذ دیپلم ادبی در سال ۱۳۳۸، او در کنکور رشته ادبیات فارسی دانشگاه تهران پذیرفته شد و تحصیلات کارشناسی خود را تحت راهنمایی بزرگانی چون بدیع‌الزمان فروزانفر، جلال‌الدین همایی، پرویز ناتل خانلری و ذبیح‌الله صفا ادامه داد. او در سال ۱۳۴۲ با رتبه اول از دانشگاه تهران فارغ‌التحصیل شد و با استفاده از بورس دولتی به فرانسه رفت. در آنجا در دانشگاه سربن تحصیل کرد و دکترای خود را در رشته زبان‌شناسی عمومی تحت نظر آندره مارتینه، یکی از معروف‌ترین زبان‌شناسان نقش‌گرا، اخذ کرد. همچنین او در فرانسه در کلاس‌های ژان پیر دومناش و امیل بنونیست برای یادگیری زبان‌های ایرانی باستانی شرکت کرد.

مهم‌ترین دستاوردهای حرفه‌ای:

همکاری با مؤسسه لغت‌نامه دهخدا (۱۳۴۰-۱۳۴۲): او بخشی از حرف "گاف" را تدوین کرد.
استادیاری زبان‌شناسی در دانشگاه تهران (از ۱۳۴۸): صادقی به عنوان یکی از اعضای اصلی دانشکده ادبیات دانشگاه تهران در رشته زبان‌شناسی شناخته شد.
ویراستاری دانشنامه ایران و اسلام: او مسئولیت ویرایش و ترجمه مقالات از زبان‌های انگلیسی و فرانسه را برعهده داشت و به ویژه مقالات مهمی را به دقت ویرایش و منتشر کرد.
معاونت امور خدمات آموزشی دانشگاه تهران (۱۳۴۹-۱۳۵۰): او به مدت ده ماه در این سمت فعالیت کرد.
تأسیس و سردبیری مجله زبان‌شناسی (۱۳۶۳-۱۳۸۶): او این مجله را تأسیس کرد و تا سال‌ها سردبیری آن را برعهده داشت.
عضویت در فرهنگستان زبان و ادب فارسی: از سال ۱۳۷۰ تا کنون، او عضویت پیوسته و دائمی در این نهاد مهم علمی دارد.
تأسیس و سردبیری مجله فرهنگ‌نویسی: این مجله به مسائل مربوط به فرهنگ و زبان فارسی می‌پردازد و صادقی همچنان به عنوان سردبیر این نشریه فعالیت دارد.
فعالیت‌های بین‌المللی: او بین سال‌های ۱۳۷۲-۱۳۷۴ به عنوان استاد اعزامی زبان فارسی به دانشگاه چارلز پراگ در جمهوری چک تدریس کرد.

زندگی شخصی: پروفسور صادقی در سال ۱۳۵۰ با خانم پوران یمین ازدواج کرد و دارای سه فرزند به نام‌های بابک، بیژن و آذین است. در کنار تدریس و پژوهش، او نقشی فعال در نهادهای علمی کشور ایفا کرده و همچنان به عنوان یکی از برجسته‌ترین زبان‌شناسان ایران فعالیت می‌کند.

افتخارات و فعالیت‌های کلیدی: