تفرش، یکی از بخش‌های جذاب استان مرکزی، دارای جاذبه‌های گردشگری فوق‌العاده‌ای است که مسجد جامع شش‌ناو یکی از مهم‌ترین آنها است. در این مقاله به معرفی این مسجد تاریخی پرداخته‌ایم، پس با ما همراه باشید.

آشنایی با مسجد جامع شش‌ناو تفرش

مسجد جامع شش‌ناو در محله تاریخی "فم" تفرش واقع شده است. نام این مسجد به دلیل وجود قنات زیرزمینی‌ای است که توسط شش ناو بر روی درخت چناری بزرگ تقسیم می‌شود. این قنات به قرن سوم هجری قمری برمی‌گردد.

مسجد شش‌ناو به شکل مستطیل و در دو طبقه ساخته شده و دارای شاه‌نشینی است که از سه طرف به گذرگاه‌های عمومی راه دارد. این مجموعه شامل مناره آجری، گنبد بزرگ، دو شبستان، ایوان، صحن، قنات و چند حجره و تکیه می‌باشد. در جلوی مسجد، یک درخت چنار کهنسال و یک قنات وجود دارد که صفای خاصی به ورودی مسجد داده است.
تاریخچه مسجد جامع شش‌ناو

تاریخچه مسجد جامع شش‌ناو به دوران قاجار بازمی‌گردد. این مکان در گذشته برای اجرای مراسم تعزیه در ماه‌های محرم و صفر استفاده می‌شد و اتاق‌ها برای نشستن افراد و صحنه مرکزی برای اجرای مراسم تعزیه بود. آثار برجسته‌ای از معماری دوره سلجوقی، کاشی‌کاری و مقرنس‌کاری‌های سقف و دیوارهای ایوان مسجد نیز قابل مشاهده است.

در این مسجد، آرامگاه یکی از اصحاب امام حسن عسکری (ع) قرار دارد که در قرن ۶ هجری قمری به خاک سپرده شده است. در دوران قاجار، مسجد جامع شش‌ناو علاوه بر اینکه مکانی برای اقامه نماز بود، از حوزه‌های مهم تدریس علوم دینی نیز شناخته می‌شد.

چشم‌انداز مسجد جامع شش‌ناو

چشم‌انداز مسجد جامع شش‌ناو با تزئینات کاشی و مقرنس سقف و دیواره‌های ایوان، یکی از شاهکارهای مهم معماری سلجوقی در استان مرکزی است. مناره این مسجد دارای قطر سه متر و ارتفاع بیست متر است و دارای پلکانی مارپیچ درون آن می‌باشد. این مناره در جهت شمال غربی مسجد واقع شده و طبق برخی منابع، قدمت آن بیشتر از قدمت بنای مسجد است. این مناره مربوط به قرن پنجم هجری، یعنی اوایل دوره سلجوقی، می‌باشد.

دیوار مناره کاملاً از آجر ساخته شده و تنها تزیین مناره، یک کتیبه آجری بر فراز آن است که به خط کوفی نوشته شده است. متأسفانه به جز عبارت “لا اله الا الله” هیچ چیز دیگری در کتیبه باقی نمانده است.

تزیینات مسجد جامع شش‌ناو

تزیینات زیبای مسجد جامع شش‌ناو شامل گنبد زیبا با سبک گنبدهای دوره سلجوقی است. این گنبد دارای قاعده هشت‌ضلعی و شکل استوانه‌ای با ارتفاع ۵ متر و قطر ۱۶ متر است و از آجر تراش ساخته شده است.

در داخل حیاط، ایوانی با ابعاد ۵ متر طول، ۴ متر عرض و ۷ متر ارتفاع وجود دارد که با یک لایه از مقرنس گچی زینت داده شده است. در بالای پوشش ایوان، یک تابلوی نستعلیق با تاریخ ۱۲۷۷ هجری قمری نصب شده است که به بنیانگذار بنا "محمد ابراهیم بن عباس" اشاره دارد.

معماری دیدنی مسجد جامع شش‌ناو

ساختمان مسجد جامع شش‌ناو تفرش در دوره سلجوقیان شروع شد و در دوره‌های بعد، بخش‌های دیگری به آن افزوده شد. این مسجد دارای دو طبقه و شکل مستطیلی است و شامل شاه‌نشینی است که به سه جهت معابر عمومی راه دارد.

بخش‌های این مسجد شامل مناره آجری، گنبد بزرگ، دو شبستان، ایوان، صحن، قنات و چند حجره و تکیه است. در ورودی این مسجد، یک درخت چنار قدیمی قرار دارد که فضای دلنشینی ایجاد کرده است. از طریق تکیه بزرگ وارد مسجد می‌شویم که دارای مساحت حدود ۳۰۰ مترمربع و دو طبقه است و ستون‌های چوبی دارد و سپس وارد صحن می‌شویم.

درباره مناره مسجد جامع شش‌ناو

ارتفاع مناره این مسجد ۲۰ متر و قطر آن ۳ متر است و دارای پلکان مارپیچی می‌باشد. بر اساس برخی منابع، این مناره از زمان قدیمی‌تری نسبت به ساختمان اصلی مسجد بوده و تقریباً از قرن ۵ هجری تاریخ دارد. این مناره در جهت شمال غربی مسجد واقع شده است و دیوارهای آن از آجر ساخته شده و تنها تزئین آن کتیبه‌ای با نوشته‌های خط کوفی در بالای آن است. تنها جمله خوانا در این کتیبه “لا اله الا الله” است و بقیه نوشته‌ها از بین رفته‌اند.

مهیار موسوی