کشفات باستان‌شناسی جدید در غارهای مالزی
باستان‌شناسان که به بررسی و تفحص غارهای مالزی پیش از احداث یک نیروگاه برق‌آبی مشغول بودند، موفق به کشف ده‌ها گور باستانی ماقبل تاریخی شدند که تاریخ آن‌ها به حدود ۱۶ هزار سال پیش بازمی‌گردد. این غارها در دره دورافتاده «نِنگیری»، ۲۱۵ کیلومتری شمال کوالالامپور، قرار دارند و در نتیجه احداث سد، به زیر آب خواهند رفت.

جزئیات کشفیات
زولیسکندر رملی، باستان‌شناس دانشگاه ملی مالزی، اظهار داشت که اسکلت‌های یافت‌شده به نظر می‌رسد به فرهنگ پیش از نوسنگی این منطقه تعلق دارند. بسیاری از این اسکلت‌ها مربوط به فرهنگ شکارچی-گردآورنده «هوآبینهی» بوده و ابزارهای سنگی منحصر به فردی را ساخته بودند. تیم رملی در مجموع ۱۶ اسکلت را در ۱۳ غار آهکی در چهار مکان مختلف پیدا کرده است.

سن و نوع دفن‌ها
بر اساس نتایج تاریخ‌نگاری، قدیمی‌ترین اسکلت‌ها به ۱۴ تا ۱۶ هزار سال پیش برمی‌گردند. بیشتر اسکلت‌های دیگر نیز قدمتی بیش از ۱۰ هزار سال دارند. ۱۵ اسکلت در حالت خمیده یا کاملاً خمیده دفن شده‌اند که نشان‌دهنده شیوه دفن‌های پیش از دوران نوسنگی است. همچنین، نمونه‌های تاریخ‌گذاری لایه‌های رسوبی نشان می‌دهند که منشأ یکی از اسکلت‌ها به دوره نوسنگی حدود ۶ هزار سال پیش مربوط می‌شود.

کشفات دیگر
علاوه بر اسکلت‌ها، باستان‌شناسان بیش از ۷۱ هزار ابزار، قطعه سفال و تزئینات سنگی ماقبل تاریخ را کشف کردند. بسیاری از این اشیاء به طور عمدی همراه با مردگان دفن شده بودند. در گورهای پیش از نوسنگی، معمولاً ابزارهای سنگی از مواد معدنی هماتیت و کریستال یافت شد، در حالی که در گورهای نوسنگی، اشیاء شامل دستبندهای سنگی، ابزارهای صیقلی و قطعات سفال بودند.

پروژه نیروگاه برق‌آبی
پیش‌بینی می‌شود پروژه نیروگاه برق‌آبی ننگیری حدود ۵ میلیارد دلار رینگیت مالزی یا بیش از یک میلیارد دلار آمریکا هزینه داشته باشد. این پروژه علاوه بر تأمین بخشی از شبکه برق مالزی و آب برای پروژه‌های آبیاری، انتظار می‌رود که ۲ هزار شغل برای بومیان و مردم محلی ایجاد کند.

انتقادات و تأثیرات محیطی
با این حال، منتقدان هشدار می‌دهند که احداث سد تأثیرات منفی بر روستاهای اطراف و زمین‌ها و جنگل‌های آبا و اجدادی خواهد گذاشت. این پروژه ممکن است آسیب‌هایی به محیط زیست و معیشت محلی وارد کند.