در سال 1320 شمسی، شهر قم هنوز توسعه‌های مدرن شهری را تجربه نکرده بود و بیشتر بافت آن شامل محله‌های قدیمی و زمین‌های زراعی و باغ‌های فراوان بود. مرحوم حاج محمد خوش نژادیان (1305-1392)، یکی از سالمندان با حافظۀ قمی، در سال 1384 خاطرات خود را از محدوده شهر قم در سال 1320 این‌گونه بیان کرد:

شمال قم: شهر قم از سمت شمال به محله‌های باغ پنبه و آلوچو منتهی می‌شد. منطقه‌ای که امروز بیمارستان کامکار و شهربانی در آن قرار دارند، در آن زمان باغ‌ها و زمین‌های زراعی بودند. خیابان باجک و اطراف آن نیز به‌جای مناطق مسکونی و تجاری، باغ‌های سرسبز و زمین‌های کشاورزی داشت.

جنوب قم: از طرف جنوب، چهارراه شهدا و محدوده‌ای که امروزه مدرسه علمیه حجتیه در آن واقع است، تنها زمین خالی بود. حتی کوچه‌های پشت کتابخانه آیت‌الله نجفی و منزل امام خمینی نیز باغ بودند و هنوز به مناطق مسکونی و شهری تبدیل نشده بودند.

شرق قم: در سمت شرق، شهر به بیمارستان نکویی نرسیده بود و زمین‌های زراعی در این منطقه حاکم بود. خیابان چهارمردان تا محله سجادیه ادامه داشت. خیابان‌های آذر و چهارمردان به شکل امروزی وجود نداشتند و کوچه‌ها به صورت پیچ در پیچ ادامه داشتند. محله چهارمردان قدیمی‌تر از محله آذر به شمار می‌رفت.

غرب قم: از طرف غرب، قم به یک رودخانه بزرگ محدود می‌شد. این رودخانه بخش‌های قابل‌توجهی از منطقه امروزی مسجد اعظم و خیابان بهار را پوشش می‌داد. خیابان‌های اراک و خاکفرج به جاده‌هایی با عرض تقریبی چهار متر ختم می‌شدند و مابقی منطقه جزء رودخانه بود. این رودخانه تا زمانی که سیل خانه‌ها را تخریب کرد، دیوار نداشت، و پس از آن، دیوارهای حفاظتی در دو طرف رودخانه ساخته شد. بخش غربی رودخانه شامل بیابان‌ها، زمین‌های زراعی و باغ‌ها بود. مناطقی مانند کوچه‌های حاج زینل (خیابان هفت تیر فعلی) و آقابقّال به تازگی ساخته شده بودند و از این نواحی تا رودخانه، زمین‌های زراعی گسترده بودند. پمپ بنزینی که امروزه در خیابان امام قرار دارد، در آن زمان خارج از محدوده شهری قم بود.

این توصیف نشان می‌دهد که در سال 1320، قم هنوز شهری با گستره‌ای محدود و متکی بر باغ‌ها و زمین‌های زراعی بود و بسیاری از مناطق که امروزه جزء بخش‌های توسعه‌یافته شهری هستند، در آن زمان به‌صورت زمین‌های زراعی و باغ باقی مانده بودند.