موضوع : شهرشناسی | قم شناسی

یادکردی از گرامی

 یک سال از درگذشت استاد ابوالحسن گرامی نخستین دبیر تاریخ در قم می‌گذرد. وی از خاندان معروف گرامی قم بود که پاره‌ای از آنان موفق به کسب مدارج بالای علمی در رشته‌های مختلف شده‌اند. استاد گرامی برای اخذ درجه لیسانس موضوع پایان نامه خود را جمعیت‌شناسی و تاریخ اجتماعی قم قرار داد و با توجه به زمان تحقیق اینک اعتبار تاریخی هم پیدا کرده است. بسیاری از دانش‌آموزان او بعدها در عالم سیاست و فرهنگ و ادب و هنر و پزشکی و سایر رشته‌ها به ناموری دست یافتند. 
یکی از خصوصیات او مردمداری و حسن خلق و خوشرویی بود. از این رو محبوب اجتماع و دانش‌آموزان خود گردید و همین خصلت باعث شد که پس از بازنشستگی از کار دبیری پاره‌ای از دانش‌آموزان سابق و حتی کسانی که دانش‌آموز او نبودند به گرد او جمع شوند و از دانش و آگاهی و تجربه وی بهره‌ور شوند. قسمتی از این حلقه‌ها را در "مجله پنجره" مجله سابق سازمان نظام مهندسی قم  می‌توان دید. جز آن پس از بازنشستگی نیز شوق تاریخ‌پژوهی او را رها نکرد و با وجود ناتوانی جسمانی و سوی کم‌ چشم درصدد برآمد تاریخ محلات قم را بنویسد. من از نزدیک شاهد تلاش او برای این کار بودم. در زمانی نسبتا طولانی برای گردآوری تصاویر اشخاص معروف و گرفتن اطلاعات محلات به تک‌تک اعضای خانواده‌ها رجوع می‌کرد. افرادی که می‌توان گفت قطعا در تاریخ اجتماعی قم در یک صد سال اخیر  تاثیر عمیق داشتند. حاصل این کار تصویر بسیاری از این افراد در کتاب مزبور است که اگر او نبود این مجموعه عکس را به صورت یک‌جا در دست نداشتیم.
به هر حال این کتاب با تلاش چند ساله ایشان به مرحله چاپ و نشر رسید و بعد از نشر دیده‌ام که در بسیاری جاها به آن ارجاع شده است. 
نکته جالب اینکه او در شروع کار دبیری‌اش موضوع کار علمی‌اش را زادگاهش قم قرار داد و پایان کار علمی‌اش را هم که کمی پیش از رهسپر شدنش به آن جهان بود قم قرار داد. بدون شک نام او به عنوان یکی از قم‌پژوهانِ پایدار در تاریخ این شهر ثبت خواهد شد. او کارهای دیگری  از جمله مکتب خانه‌های قدیم قم را هم می‌خواست به سرانجام برساند اما نه جسمش یارای او بود و نه عمرش وفا کرد.
یاد و نام این مرد دوست داشتنی جاودان و روحش در جوار حق تعالی قرین آسایش و آرامش باشد.

سیدمحسن محسنی

نظر شما