شیخ فضل بن حسن طبرسی، معروف به “امین الاسلام”، یکی از دانشمندان برجسته شیعه ایرانی بود که در سال ۴۶۸ هجری قمری در خانواده‌ای اهل علم در منطقه تفرش متولد شد. او در جوانی به تحصیل علوم دینی پرداخت و در رشته‌هایی همچون تفسیر، فقه، کلام و تاریخ تبحر یافت. طبرسی به دلیل مهارت‌هایش در ادبیات و زبان عربی، و همچنین علاقه‌اش به لطائف ادبی، شهرت یافت و آثار ارزشمندی از خود به جای گذاشت.

آثار و میراث

از مهم‌ترین نوشته‌های شیخ طبرسی می‌توان به تفسیر “مجمع البیان” اشاره کرد. این کتاب توسط هم شیعه و هم اهل سنت به عنوان یکی از جامع‌ترین و معتبرترین تفاسیر قرآن شناخته می‌شود. مجمع البیان با رویکرد دقیق و استادانه به مسائلی چون قرائت، اعراب، لغات و شأن نزول آیات، ساختاری بی‌نظیر ارائه می‌دهد. این اثر به‌ویژه تحت تأثیر تفسیر “التبیان” شیخ طوسی است اما با طراحی و ترتیب منحصر به‌فرد خود به جایگاه ویژه‌ای دست یافته است.

شیخ طبرسی، در کنار مجمع البیان، آثار دیگری مانند “جوامع الجامع”، “الکافی الشافی” و “اعلام الوری باعلام الهدی” را نیز به نگارش درآورد که هرکدام نشان از فضل و علم سرشار او در تفسیر و ادبیات اسلامی دارند. این آثار همچنان به عنوان منابع ارزشمند در حوزه‌های علمیه تدریس می‌شوند.

نقش آموزشی و فرهنگی

شیخ طبرسی در کنار نگارش کتب علمی، مسئولیت مدرسه دروازه عراق را بر عهده داشت و با تلاش‌هایش این مرکز به یکی از حوزه‌های علمیه مهم تبدیل شد. او نقش بسزایی در جذب و آموزش طلاب از سراسر ایران ایفا کرد و به گسترش علوم اسلامی و تفسیری کمک شایانی کرد.

نوه و فرزندان او نیز راه شیخ طبرسی را ادامه داده و آثار مهمی چون “مکارم الاخلاق” و “مشکاة الانوار” را به رشته تحریر درآوردند.

درگذشت و میراث علمی

شیخ طبرسی پس از هشتاد سال تلاش بی‌وقفه در عرصه علم و دین، در سال ۵۴۸ هجری قمری دار فانی را وداع گفت و در مشهد مقدس به خاک سپرده شد. آثار و خدمات علمی او همچنان به عنوان گنجینه‌ای گرانبها در جهان اسلام باقی‌مانده‌اند و یادش در تاریخ علم و فرهنگ ایران و اسلام جاودانه مانده است.