📸امیر لطیفی

روستای مایان علیا

معرفی: روستای مایان علیا، واقع در دهستان طرقبه بخش طرقبه شهرستان طرقبه و شاندیز استان خراسان رضوی، در دامنه‌های شمالی رشته کوه بینالود قرار دارد. این روستا از طریق جاده پر پیچ و خم ازغد قابل دسترسی است و رودخانه مایان در آن جاریست.
 

موقعیت جغرافیایی:

• مختصات: ۳۶° شمالی ۵۹° شرقی
• جمعیت: ۳۲۹ نفر (سرشماری ۹۵)
• پیش‌شمارهٔ تلفن: ۰۵۱۳
   

تاریخ و وجه تسمیه: روستای مایان علیا دارای تاریخ کهنی است و به واسطه قرار گیری در نزدیکی یکی از شاخه‌های راه ابریشم، محل زندگی تجار خراسانی بوده است. درخت ارس تنومندی در نزدیکی روستا وجود دارد که حدود ۱۳۰۰ سال قدمت دارد. در گذشته، کوزه‌های پر از سکه‌های طلا در این مناطق یافت شده است. وجه تسمیه این روستا به وجود مارهای مختلف در این منطقه برمی‌گردد که در دوران گذشته به آن "ماریان" گفته می‌شد و به مرور زمان به "مایان" تبدیل شده است.
 

جغرافیا و پوشش گیاهی: کوه‌های این منطقه جزو استپ‌های و مراتع حفاظت‌شده ایران محسوب می‌شوند و پوشش گیاهی متنوعی شامل کنگر، تره باغی، ترشک، بابونه، تمشک، و پونه کوهی دارند. درختان این مناطق شامل گردو، چنار، اشن، سپیدار، سماق، ارس و زرشک وحشی هستند.
 

رودخانه مایان: رودخانه مایان، یک رودخانه نسبتا دائمی و کم عرض با شیب ۴.۸٪ و طول حدود ۳۰ کیلومتر است. این رودخانه پس از عبور از روستاهای مختلف، به رودخانه‌های دهبار و جاغرق پیوسته و به بند گلستان می‌ریزد.

مرتفع‌ترین نقطه: قله خالو با ارتفاع ۱۸۴۵ متر در دره هیون، بلندترین کوه این روستاست. این کوه به روستای مایان علیا تعلق دارد و مالکیت آن در سال ۱۳۴۶ به نسل‌های بعدی مالکین منتقل شده است.
 

دره هیون (تجندان): این دره آخرین منطقه وابسته به مایان است و دارای ارتفاع ۱۵۸۰ متر است. به دلیل موقعیت استراتژیک این دره، آب زلال و گوارا در آن قابل دسترسی است.

جمعیت: بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵، جمعیت این روستا ۳۲۹ نفر (در ۱۱۲ خانوار) بوده است.

روستای مایان علیا با تاریخ و جغرافیای خاص خود، به عنوان یک منطقه منحصر به فرد در خراسان رضوی شناخته می‌شود و ارزش‌های فرهنگی و تاریخی آن قابل توجه است.