انسان‌های نخستین از دیرباز باورهایی درباره وجود خود و امکان وجود جهانی پس از مرگ داشته‌اند. این باورها، چه در قالب دین و چه به شکل خرافات، به زندگی آن‌ها معنا و هدف می‌بخشید.

آیین‌های تدفینی و نشانه‌های معنویت

شواهدی از آیین‌های تدفینی در میان هومینیدها یا نخستینیان وجود دارد. انسان خردمند یا هومو ساپینس از حدود ۱۰۰ هزار سال پیش هم‌نوعان خود را دفن می‌کرده است. در دوره پارینه‌سنگی زبرین، به مردگان هدایایی مانند استخوان و ابزار داده می‌شد. این آیین‌ها در میان نئاندرتال‌ها نیز مشاهده شده است. به عنوان مثال، در سایت سیما دلوس هوئسوس در شمال اسپانیا، اشیای مصنوعی در کنار اسکلت‌های انسان‌های نخستین کشف شده است.

هنر و آثار باستانی

پیش‌تاریخ‌دانان معتقدند که ریشه‌های ادیان و اندیشه معنوی در دوره نوسنگی به وجود آمد. هنر دیواری و اشیای باستانی، شواهدی از حیات معنوی اجداد ما هستند. به عنوان مثال، تندیسک ونوس ویلندورف که بین ۲۴ تا ۲۶ هزار سال قدمت دارد، ممکن است یکی از نخستین تجسم‌های الهه مادر باشد.

گوبکلی‌تپه: نخستین پرستشگاه؟

سایت گوبکلی‌تپه در جنوب ترکیه، با قدمتی بین ۱۱ تا ۱۲ هزار سال پیش از میلاد، ممکن است اولین پرستشگاه اختصاص‌یافته به یک الهه یا دین ابتدایی باشد. ساختارهای سنگی بزرگ و نبود منابع آبی نزدیک، نشان‌دهنده وجود حس دینی در این مکان است.

هنر دیواری و باورهای دینی

نقاشی‌های دیواری در غارهای لاسکو و شووه در فرانسه، اگرچه به طور مستقیم به دین یا باور خاصی اشاره نمی‌کنند، اما نشان‌دهنده هوش و درک انسان از فردیتش هستند. این آثار ممکن است داستان‌هایی خیالی را بازگو کنند و نشانه‌ای از معنویت و آگاهی انسان باشند.

در مجموع، شواهد نشان می‌دهند که انسان‌های نخستین دارای نوعی باور معنوی بوده‌اند که در آیین‌های تدفینی، هنر و ساختارهای باستانی تجلی یافته است. این باورها به آن‌ها کمک می‌کرد تا به زندگی خود معنا و هدفی ببخشند.