توصیف نقشه ایران به شکل گربه، یکی از تشبیهاتی است که به دلیل شباهت ظاهری نقشه جغرافیایی ایران به یک گربه نشسته، رایج شده است. این تشبیه نه تنها در میان ایرانیان، بلکه در آثار برخی از نویسندگان و محققان خارجی نیز به چشم می‌خورد.

ریشه تاریخی این تشبیه

یکی از قدیمی‌ترین منابعی که به این موضوع اشاره کرده، کتابی است که در سال ۱۹۰۲ توسط یک کشیش انگلیسی منتشر شد. این کشیش که مدتی در ایران به تبلیغ دین مسیحیت پرداخته بود، پس از بازگشت به لندن، کتابی کوچک درباره ایران نوشت و در آن، نقشه‌ای ساده از ایران ترسیم کرد.

در این نقشه، ایران به شکل گربه‌ای نشسته روی بالشی تصویر شده است:

• سر گربه: به سمت شمال و روسیه قرار دارد.
• بدن گربه: به سمت جنوب و خلیج فارس کشیده شده است.
• بالش: خلیج فارس به‌عنوان بالشی تصویر شده که گربه روی آن نشسته و مانع از آن می‌شود که پنجه‌هایش در آب خلیج فارس تر شوند.
• پشت گربه: به سمت شرق و کشورهای افغانستان و هند قرار گرفته است.

معنای نمادین این تشبیه

این تشبیه می‌تواند نشان‌دهنده موقعیت جغرافیایی و استراتژیک ایران باشد:

1. گربه‌ای که در مرکز قدرت نشسته: ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی‌اش در خاورمیانه و هم‌جواری با خلیج فارس، از گذشته‌های دور تا امروز، نقش مهمی در معادلات منطقه‌ای و جهانی داشته است.
2. بالش خلیج فارس: خلیج فارس به‌عنوان یکی از مهم‌ترین منابع انرژی جهان، همواره نقش کلیدی در اقتصاد و سیاست ایران و منطقه ایفا کرده است.
3. سر به سمت روسیه: اشاره به هم‌جواری ایران با قدرت‌های بزرگ شمالی مانند روسیه و تأثیر روابط تاریخی و سیاسی با این کشور.

چرا این تشبیه همچنان محبوب است؟

• شباهت ظاهری: نقشه ایران واقعاً شباهت زیادی به گربه‌ای نشسته دارد، به‌ویژه اگر به مناطق شمالی (سر گربه) و جنوبی (بدن گربه) توجه کنیم.
• تصویری ساده و قابل‌فهم: این تشبیه، درک موقعیت جغرافیایی ایران را برای عموم مردم آسان‌تر می‌کند.
• جذابیت فرهنگی: گربه در فرهنگ ایرانی و بسیاری از فرهنگ‌های دیگر، نمادی از هوش، چابکی و استقلال است که می‌تواند به‌طور غیرمستقیم به ویژگی‌های تاریخی و فرهنگی ایران اشاره داشته باشد.

جمع‌بندی

تشبیه نقشه ایران به گربه، ترکیبی از شباهت ظاهری و مفاهیم نمادین است که به‌ویژه در دوران مدرن، به‌عنوان یک تصویر ذهنی ماندگار از موقعیت جغرافیایی ایران مطرح شده است. این تصویر، علاوه بر جذابیت بصری، بازتاب‌دهنده اهمیت استراتژیک ایران در منطقه و جهان است.