روزنامه همشهری پنجشنبه 4 مرداد ,1375 25 جولای 1996 , سال چهارم , شماره 1026

اشاره: در جهانی که متوسط رشد سالانه تجارت وبازرگانی بین المللی
در آن معمولا از دو برابر سرعت تولیدبیشتر است, سخن گفتن و مباحثه
پیرامون ضرورت یاعدم ضرورت صادرات غیرنفتی, همانند گفت و گو
پیرامون ضرورت یا عدم ضرورت تنفس برای انسان است. از آنجا که هیچ
کشوری هرگز قادر به تولید کلیه مایحتاج خود بدون نیاز به تولیدات
خارج نیست, امر واردات و ما به ازاء و همزاد آن صادرات, بدیهی ترین و
شاید از کهنترین عملیات اقتصادی است که ملتها به آن مبادرت می ورزند
و به همین اندازه نیز با مرگ و زندگی مردم و کشورها پیوند دارد.
بر این ضرورت ذاتی و درونی, اگرپاره ای واقعیتهای بس مهم در مورد
کشور ما افزوده شود, راه برای مابی ابهام و روشن خواهد شد. واقعیت
این است که از یک سو به دلایل گوناگون ادامه اتکابه درامدهای نفتی
برای ما ممکن نیست, از سوی دیگرما در شعار و عمل سیاسی خود زیست
سرافرازانه ومستقل و بدون باج پردازی در سطح بین المللی را
پی می گیریم و هدف قرار داده ایم, و از سوی سوم اکنون هستند بزرگترین
قدرتهای سیاسی, اقتصادی و نظامی جهان که تادیب و حتی سرنگونی و
انهدام ما را به یک آماج نیمه استراتژیک خود تبدیل کرده اند. در این
حال و اگر چنین است, و با وجود تمام تاکیدات مقام معظم رهبری مبنی
بر ضرورت ایجاد یک اقتصاد سالم بدون اتکاء به نفت و دارای بنیه
صادراتی نیرومند غیرنفتی, چرا باید در عمل هدفگذاریها به گونه ای
باشد که برای دومین سال پیاپی صادرات غیرنفتی کشور راه کاهش را
بپیماید چرا باید هم در افکار عمومی و هم در ذهن برخی بلند پایگان
کشوری, صادرکنندگان گروهی بی انصاف شمرده شوند که مایحتاج ضروری
مردم را با هدف سودجویی به خارج صادر می کنند چرا باید در دعواهای
سیاسی و جناحی, مقوله صادرات غیرنفتی یک آماج مهم برای جلب افکار
عمومی و جمع کردن رای مردم از طریق نکوهش آن باشد آیا در جبین ما
نوشته اند که برای پیگیری یک امر, همواره ازسطح خفقان آور الفباآغاز
کنیم
3 نفر بودند, جوان و پر از نیرو. تندتند و با صدای بلند صحبت
می کردند و بدون اینکه به صحبتهای مخاطبشان که قصد راهنمایی آنان را
داشت توجه کنند, بدون نوبت صحبتهای او را قطع می کردند.
یکی از آنها که جوانتر از دیگری بود و عرق از میان ابروانش به
پایین می چکید گفت: صبح در وزارت نفت بودیم, در بخش امور صادرات ,
گفتند, باید به وزارت بازرگانی بروید. چند ساعتی هم در آنجا معطل
شدیم ,دست آخر گفتند که باید به وزارت صنایع بیاییم. حالا هم که شما
می گویید, دوباره باید به وزارت بازرگانی بروید. همکارش, در حالی که
کیف خود را از دست چپ به دست راست می داد دنبال حرفهای او را گرفت و
گفت: من اطلاع دارم که در حال حاضر مقدار زیادی روغن صنعتی به صورت
قاچاق از کشور خارج می شود. گازوئیل هم همین طور. اما به ما اجازه
نمی دهند که این کار را از طریق قانونی انجام دهیم. رئیس دفتر مدیرکل
توسعه صادرات وزارت صنایع, در حالی که اوراق در دست خود رادر
قفسه های مختلف جابه جا می کرد, با خونسردی گفت: برای انجام این امور
باید به وزارت بازرگانی مراجعه کنی و یا به شرکتهای تولیدکننده مثل
شرکت نفت بهران و یا نفت پارس و. . . مراجعه کنند.
3 جوان در حالی که متحیرمانده بودند, از اتاق بیرون رفتند. آیا
آنها به وزارت بازرگانی رفتند من نمی دانم.

کم آوردیم تازه ترین گزارش منتشر شده از سوی وزارت صنایع نشان
می دهد, در 2 ماه اول امسال میزان صادرات صنعتی نسبت به 2 ماه مشابه
پارسال از نظر ارزش 32 درصدکاهش و از وزن 12 درصد کاهش یافته
است.
براساس این گزارش در ماههای فروردین و اردیبهشت امسال صادرات صنعتی
معادل 470 هزار دلار بوده است که این رقم 41 درصد کمتر از میزان
پارسال است.
بیشترین کاهش در صادرات صنعتی در 2 ماه اول امسال را محصولات برق و
الکترونیک داشته اند که از یک میلیون دلار صادرات در 2 ماه اول
پارسال با 73 درصدکاهش به رقم 270 هزار دلار تنزل یافته است .
رکورددار منفی در صادرات صنعتی به لحاظ گروه کالایی مربوط به صنایع
فلزی و ریخته گری است که 52 درصد کاهش را نشان می دهد و از 12 میلیون
و 600 هزار دلار به رقم 6 میلیون دلار رسیده است . صادرات صنایع نساجی ,
چرم و پوشاک نیز به لحاظ ارزش با 37 درصد کاهش از رقم 41 میلیون دلار
به رقم 26 میلیون دلار تنزل پیدا کرده است .
رقم صادرات صنایع شیمیایی نیز امسال با 13 درصد کاهش به 20 میلیون
دلار رسیده است که 2 میلیون و 400 هزار دلار کمتر از صادرات مدت مشابه
پارسال است.
صادرات سایر کالاها نیز با 58 درصد کاهش از رقم 53 میلیون دلار به
رقم 22,5 میلیون دلار رسیده است .
در مقابل صادرات 2 گروه از کالاها یعنی صادرات گروه صنایع غذایی و
دارویی با 8 درصد افزایش از 26,2 میلیون دلار به 24,3 میلیون دلار و
صنایع کانی غیرفلزی با 44 درصد افزایش از رقم 5 میلیون دلار به 7
میلیون دلار رسیده است.
. اسدالله عسگراولادی. یکی از مسئولین اتاق بازرگانی تهران می گوید:
آمارهای صادرات در 3 ماه اول بسیارمتفاوت و 2 ماه فروردین و
اردیبهشت 75 نسبت به مدت مشابه قبل کسری قابل ملاحظه ای را نشان
می دهد ودر خرداد ماه این کسری بسیار کمتر و امیدوارکننده است.
وی می افزاید: بالا رفتن حجم صادرات درخردادماه مرهون تصمیم جدید
دولت در ارتباط باافزایش مدت تعهد بازگشت ارز و امتیاز واردات در
حد 30 درصد و 50 درصد بوده است .

از جایت تکان نخور صادرکنندگان پس از اینکه تولیدات کشورشان را به
یک کشور دیگر فروختند, در مقابل کالایی که تحویل داده اند پول کشور
دیگر را به اندازه بهای کالایشان دریافت می کنند که در اصطلاح اقتصادی
به این پول ارز می گویند.
نرخ ارز برای صادرکنندگان به عنوان یک عامل علامت دهی عمل می کند. به
این معنی که اگر نرخ ارز نسبت به پول داخلی افزایش یابد,
صادرکنندگان تشویق می شوند که بر میزان صادرات بیفزایند. به این
ترتیب آنها با دریافت میزان معینی ارز می توانند میزان بیشتری از پول
ملی را خریداری کنند. در صورتی که این نرخ متوقف شود, اشتیاق آنها
کاهش می یابد و اگر این نرخ کاهش یابد آنها انگیزه صادرات را عموما
از دست می دهند.
یک کارشناس اقتصادی می گوید: دلار را باید یک نوع کالا فرض کرد که با
کاهش عرضه آن قیمت افزایش می یابد و با افزایش عرضه و در صورت ثابت
بودن تقاضا, قیمت آن کاهش می یابد.
این کارشناس می افزاید: اگراین تعریف را قبول کنیم که باید قبول
کنیم, باید نرخ ارز نیز مثل سایر کالاها همراه با نرخ تورم در جامعه
کم یا زیاد شود. اگر قیمت دلار پارسال در کشور 300 تومان بوده است و
بر اساس اعلام بانک مرکزی نرخ تورم معادل 50 درصد بوده است , چرا قیمت
دلار در حد همان قیمت پارسال باید متوقف شود.
. اسدالله عسگراولادی می گوید: نرخ ارز و فروش آن به شبکه بانکی از
طرف دولت ثابت اعلام شده و تا پایان امسال هردلار معادل 300 تومان
است. اگر در نظر داشته باشیم که قیمت های داخلی هرماه نسبت به ماه
پیش افزایش می یابد. هزینه ها اعم از باربری, حمل و نقل و خدمات, آب,
برق, گاز, دستمزد و.. . مدام در حال افزایش است و قیمت داخلی کالاها
را افزایش می دهد. در صورتی که قیمت ارزی که صادرکنندگان کسب می کنند,
ثابت مانده است و این نمی تواند ادامه پیدا کند.
. جواد گلبافیان مدیر کل توسعه صادرات نیز می گوید: بزرگترین مسئله
صادرات غیرنفتی در حال حاضر این است که نرخ دلار از پارسال تا امسال
ثابت مانده و قرار است که تا پایان سال نیز ثابت بماند.
وی می افزاید: ثابت ماندن نرخدلار یعنی اینکه قیمت های متورم
داخلی را به صادرکنندگان تحمیل کرده و از سودآوری آنان کاسته ایم و
این انصاف نیست.

وفا به عهد نمی کنندطبقه هشتم اتاق بازرگانی وصنایع و معادن
ایران شاهد تجمع نمایندگان اتاقهای بازرگانی سراسر کشور است. این
نمایندگان هرکدام با دوست وآشنای خویش مسئله صادرات را مورد بحث
قرار می دهند و سرانجام محمدرضا نعمت زاده وزیر صنایع برای سخنرانی
پشت میز حاضر می شود.
وزیر صنایع با تاکید بر اینکه خبرنگاران مطالب این بحث راانتشار
ندهند, سخنرانی خود راآغاز می کند. در کنار وی مهندس علینقی خاموشی
رئیس اتاق بازرگانی ایران و دو تن از معاونان وزارت بازرگانی و
همچنین دو تن از معاونان خود وی حضور دارند.
وزیر صنایع پس از اشاره به اینکه توسعه کشور و ثروتمندشدن آن
منوط به توسعه صنعتی است به بحث درباره صادرات غیرنفتی می پردازد و
می گوید: ما با دوستان وزارت بازرگانی در اوایل امسال به توافقاتی
گسترده برای تسهیل و تسریع در امر صادرات غیرنفتی دست یافتیم, اما
متاسفانه این توافقات به عمل درنیامده است.
نعمت زاده می افزاید: دوستان وزارت بازرگانی, من قول می دهم امسال
تولید افزایش پیدا می کند و شما نگران کمبود کالا در بازار داخل
نباشید. جواد گلبافیان مدیر کل توسعه صادرات نیز می گوید: وزارت
بازرگانی موافقت کرده بود که صادرات 28 قلم کالا مشروط باشد و برای
بقیه ممانعت ایجاد نشود, اما در حال حاضر تعداد این کالاها افزایش
یافته است.

کولاک می کندبازرگانان زیادی معتقدند, یکی از دلایل کاهش صادرات و
فقدان تحرک کافی در امر صادرات مشکلاتی است که با شبکه بانکی
دارند.
مدیر کل توسعه صادرات می گوید: بانک مرکزی بخشنامه ای صادرکرده
است که اگر صادر کننده ای بتواند از طریق مشتری خارجی خود اعتباری
باز کند و یا قرارداد معتبر داشته باشد, بانک مرکزی در صورتی که کالا
حمل شود تا 90 درصد و تا بیش از حمل 60 درصد میزان قرارداد یا
اعتبار را به صادرکننده وام خواهد داد, ولی در عمل هیچ اتفاقی
نمی افتد و کارها متوقف مانده یا از کمترین تحرک برخوردار است.
وی می افزاید: یکی دیگر ازمشکلاتی که بانکها ایجادمی کنند, مسئله
پیمان سپاری توسط صادرکنندگان است. این سیاست کنونی ضد صادرات
است. آن دسته از صادرکنندگانی که تمام مشکلات را پشت سرگذاشته و
ارز آنها از طریق بانک مرکزی دریافت شده است نیز به سادگی نمی توانند
معادل ریالی آن را اخذ کنند.
گلبافیان می افزاید: در یک جمله بگویم بانک مرکزی به لحاظ
برخوردهای بازدارنده کولاک می کند.

از دست می رود صادرات غیرنفتی فرایند طولانی است که از تهیه مواد
اولیه برای تولید از طریق واردات یا داخل شروع می شود و. . .
این فرایند پیچیده و طولانی نیازمند به سرعت عمل در کارها است.
یکی از مراحل دشوارامر صادرات غیرنفتی بازاریابی, حفظ و گسترش
بازارهای ایجاد شده است. وجود رقبای توانمند در هر رشته از محصولات
می طلبد که صادرکنندگان از خوش نامی و دقت کافی برخوردار باشند.
. مهندس علی شکرریز مدیر عامل شرکت ملی فولاد ایران در دیدار با
اعضای کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی با یادآوری این مطلب
که صادرات صنعتی نیاز به برنامه ریزی دارد می گوید: برای بازاریابی و
پیدا کردن مشتری در کشورهای دیگر زحمات زیادی به همراه هزینه های نه
چندان کم صرف شده است. در صورت عدم اجرای تعهدات بازارهای ما از دست
می روند.
مهندس شکرریز از نمایندگان خواست تا در این باره تلاش کرده و با
قوانین معتبر وثابت به یاری صادرات بیایند.