روزنامه همشهری یکشنبه 7 مرداد ,1375 28 جولای 1996 , سال چهارم , شماره 1028

گزارشی از سیزدهمین جشنواره سراسری سینمای جوان
با یک برنامه ریزی دقیق و اجرایی می توان فرصتی رابرای سینماگران
جوان فراهم آورد تا با تجربه سینمایی در ساخت فیلمهای کوتاه پا به
عرصه سینمای حرفه ای بگذارد
اگر به جایگزینی ویدئو به جای سینمای هشت توجه نشود در کوتاه مدت
شاهد فیلمهای بی ارزش ویدئویی خواهیم بود
. سرویس ادب و هنر:. فرهنگسرای بهمن نیز امسال چون سالهای گذشته
میزبان سینماگران جوان کشور بود تا سیزدهمین جشنواره سراسری و اولین
جشنواره بین المللی سینمای جوان هرچه بهتر به لحاظ کمی و کیفی نسبت
به دوره های گذشته برپا شود.
هر سال جشنواره سینمای جوان در فروردین ماه برگزارمی شد اما امسال
بنا به دلایلی با پنج ماه تاخیر در روز 28 تیر به مدت یک هفته آغاز
به کار کرد.
یکی از دلایل عنوان شده از سوی مسئولین تغییر دراهداف جشنواره و
شیوه برگزاری آن بود. با این حال جشنواره سینمای جوان تنها با
تغییر در کادر مدیریت و برگزارکننده و اضافه کردن بخش بین المللی و
دعوت از مهمانان خارجی طبق سنت هر سال با همان ساختار گذشته برپا
شد.
سه سالن اصلی فرهنگسرای بهمن (سینماتراس چاپلین ,سالن مبارک و سالن
شطرنج) محل نمایش فیلمهای بخش مسابقه, مسابقه صد ثانیه ای, فیلمهای
کوتاه بین المللی, نقد و بررسی فیلمهای بخش مسابقه, نمایشگاه عکس ,
نمایش اسلاید, نقد و بررسی نمایشگاه عکس, نمایش عملی ساخت انیمیشن
کامپیوتری, نقد و بررسی فیلمنامه و سخنرانی مدعوین در طول جشنواره
بود.

گوشه ای از حضور مردم در جلسات سخنرانی

استقبال تماشاگران از بخش نمایش فیلمهای کوتاه بخش بین الملل نشان از
علاقه و کنجکاوی آنها نسبت به سینمای جهان و نوآوریهای آنها در امر
فیلم کوتاه و تجربی دارد. تماشاگران حاضر در فرهنگسرای بهمن شامل
سینماگران شهرستانی و تهرانی که آثارشان در بخشهای مختلف پذیرفته
شده بود, دانشجویان و علاقه مندان رشته های هنرهای بصری بخصوص عکاسی و
سینما, تعداد انگشت شماری سینماگر حرفه ای و خبرنگاران و منتقدان بود.
استقبال مردمی از برنامه های جشنواره اگرچه امسال نسبت به سالهای
گذشته بیشتر بود, اما تعداد کم آنها نسبت به پیش بینی برنامه ریزان و
تحلیل گران نشان از آن دارد که هنوز جشنواره سینمای جوان و فیلمهای
کوتاه و تجربی این سینماگران در میان مردم جایگاه اصلی خود را پیدا
نکرده است, از این رو تنها تماشاگران مردمی جشنواره, در سالنهای
فیلمهای خارجی دیده می شدند و گهگاه در سالنهای عکس حضور داشتند.
اینکه چه اقدامی باید انجام داد تا مردم به دیدن فیلمهای کوتاه و
تجربی علاقه پیدا کنند یکی از اهداف اصلی برپایی جشنواره سینمای
جوان است, اما چون فقط یک اقدام در طول سال نمی تواند انگیزه ای برای
ترغیب مردم به دیدن این نوع فیلمها باشد بنابراین تداوم یک
برنامه ریزی در دو مقطع کوتاه مدت و بلندمدت امکان می دهد در طول زمان
فیلمهای کوتاه در میان مردم مورد توجه قرار گیرند. در سینمای جهان
که همه ابعاد آن کاربرد اصولی دارد, فیلمهای کوتاه از اهمیت بسزایی
برخوردار است.
سینمای کاربردی, سینمای آموزشی و ترویجی مهمترین رسانه خود را در
فیلمهای کوتاه مستند داستانی یافته است و تجربه در این سینما برای
آنکه به دستاوردهای بصری تازه ای بر سند امری حیاتی است. تجربه و
بدست آوردن دانش های تازه در سینما, مولفه اصلی سینمای جوان است. اما
اگر تنها فضای ارائه و نمایش آثار تجربی در جشنواره های منطقه ای و
سراسری سینمای جوان باشد و هیچ نمایش عمومی فیلمهای جوانان در طول
سال فراهم نشود قطعا رشد و گسترش این سینما تدریجی و کند خواهد
بود.
شاید اگر برنامه ای منسجم وجود داشت که بدست مسئولینی ثابت قدم اجرا
می شد بدون هیچ هیاهو وکاملا طبیعی ساختار جشنواره تغییر می کرد و
فیلمهای برگزیده هر دوره وارد شبکه ویدیوئی کشور می شد و مردم علاقه
داشتند تا ببیند که روند تدریجی و منطقی رشد سینمای جوان به کجا
خواهد انجامید. اما با آنچه در پیش رو داریم تنها باید به امید
جرقه هایی در میان جوانان خود انگیخته باشیم که با سعی و تلاش فردی و
حمایتهای جسته گریخته نهادهای دولتی توانسته اند چند دقیقه فیلم
تهیه کنند. برای آنکه این حرکتهای خودجوش به یک انسجام دست یابند
مسئله آموزش از اهمیت به سزایی برخوردار است. محمدحسین صوفی دبیر
این دوره جشنواره در مورد امر آموزش و تولید در بولتن جشنواره
می گوید: نقطه ضعف انجمن سینمای جوان تاکنون آموزش و تولید بوده
است. در ساختار گذشته انجمن واحدی وجود داشت به نام معاونت امور
شهرستانها که واحد آموزشی زیر نظر این معاونت انجام وظیفه می کرد. . .
در ساختار جدید توجه ویژه ای به آموزش و تولید می شود و امکانات لازم
برای راه اندازی تولید شانزده میلی متری و ویدئو فراهم شده و محدودیتی
ندارد. . .
نکته دیگری که انجمن سینمای جوان چند سالی است که پیش رو دارد مسئله
ویدئو و جایگزین شدن ویدئو به جای سینمای هشت میلی متری است. امکانات
فنی سینمای هشت و تهیه نگاتیو آن در شهرستانها و تدوین و صداگذاری
در این سینما باعث شده که سینماگران جوان گرایش بیشتری به ویدئو
داشته باشند. فراوانی امکانات فنی ویدئو و سادگی نحوه نمایش آن به
گونه ای است که کمتر انرژی, هزینه و وقت سازندگان فیلمهای تجربی و
کوتاه را می گیرد و اگر برای این جایگزین, انجمن سینمای جوان برنامه
مطالعه شده ای نداشته باشد, اندک اندک بخش مخرب ویدئو, دسترسی ساده و
تولید بی دغدغه فیلمهای بی محتوا در میان جوانان علاقه مند راه پیدا
می کند و سینمای جوان تبدیل به مرکز تولید فیلمهای خانوادگی و
دوستانه ویدئویی می شود.
در جلسات نقد و بررسی فیلم که بعد از نمایش فیلمهای بخش مسابقه برپا
می شد و فیلمسازان فیلمهای مربوطه به سوالات تماشاگران پاسخ می دادند
دو مسئله کمبود امکانات تولید در شهرستانها و گرایش به تولیدات
ویدئو بارها عنوان شد و بدون هیچ جمع بندی مسئله به سال بعد سپرده
شد.
جشنواره سینمای جوان بعد از شش روز فعالیت درفرهنگسرای بهمن و
نمایش بیش از دویست فیلم ایرانی و خارجی در روز دوم مرداد ماه با
معرفی برگزیدگان هیات داوران به کار خود پایان داد.
با این حال حضور در یک فضای سالم و سازنده سینمایی, آشنایی با
سینماگران حرفه ای ایران, تبادل نظر با دیگر فیلمسازان کشور و تماشای
فیلمهای برگزیده خارجی مهمترین دستاورد جشنواره سینمای جوان برای
جوانان فیلمساز کشور بود تا با ساخت فیلمهای تجربی و اصولی در
اندازه فیلمهای کوتاه پا به دوران بلوغ فیلمسازی خود بگذارند و راهی
سینمای حرفه ای بشوند.

شوبر و ریشتر مهمانان خارجی جشنواره

در حاشیه جشنواره حضور دو میهمان خارجی, هانس شوبرو رابرت ریشتر
از سوییس فرصت خوبی برای سینماگران جوان ایرانی بود تا با تجربیات
سینماگران فیلمهای کوتاه در جهان آشنا شوند. شوبر نماینده جشنواره
فیلم یونیکا بود و ریشتر ازمجمع هنری سینمایی در سوییس بود که
انجمن سینمای جوان عضو این مجمع است.
فیلمهای خارجی جشنواره تنها مطابق ضوابط نمایش درایران بود و به
جز چند مورد بقیه فیلمها ارزش هنری کمتری برای سینماگران جوان کشور
داشت. تنها فیلمسازان جوان در طول نمایش این فیلمها با خود
می اندیشیدند که اگر به جای کارگردانان خارجی, امکانات آنها را
داشتند, فیلمهای بهتری می ساختند.
از طرف جشنواره چهار کتاب با معرفی فیلمهای سیزدهمین جشنواره سراسری
سینمای جوان, نگاه صدثانیه ای به سینما, باران نور (شامل آثار عکس
عکاسان بخش مسابقه) و آبی مثل آسمان (گزیده ای از فیلمنامه های ارسالی
به جشنواره) توزیع شد که در کنار فروش ویژه دو کتاب مرکز گسترش
سینمای تجربی نیمه حرفه ای (چگونه فیلمنامه بنویسم و خلق شخصیتهای
ماندگار) اقدامی مفید برای سینماگران علاقه مند و جوان حاضر در
جشنواره بود.
به گفته بیشتر فیلمسازان عضو انجمن سینمای جوان ,نبود فرصت آزادی عمل
به دلیل رواج گرایش سفارشی کار کردن باعث شده تولیدات سینمایی انجمن
به لحاظ کیفی تنزل یابد و همین امر را می توان در فیلمهای این دوره
جشنواره به خوبی مشاهده کرد. لطمه دیگری که سفارشی سازی به پیکره
سینمای جوان می زند, دوری هنرآموزان و سینماگران جوان عضو انجمن از
تجربه و نوآوری است چرا که همواره سفارش دهنده ترجیح می دهد در
قالبهای متعارف به خواسته های تبلیغاتی خود دست یابد و پول اضافی
ندارد که خرج آموزش تعدادی هنرآموز سینمایی کند و این مهم به عهده
انجمن است که به خاطر کمبود امکانات به سمت سفارش پذیری میل پیدا
کرده است.
تعداد محدود سخنرانان درجشنواره باعث تکراری شدن سخنرانیهای این
افراد شده بود. وقتی در جشنواره های استانی و منطقه ای شاهد حضور
سینماگران حرفه ای هستیم عجیب به نظر می آید که در جشنواره سراسری یکی
دو سخنران چهار روز پیاپی در موضوعات گوناگون به ایراد سخنرانی
بپردازند.
جلسات پرسش و پاسخ با حضورسینماگران بعد از نمایش فیلمهای بخش
مسابقه مثل هرجلسه مشابه در جشنواره های مشابه چون هدفمند نبود
مفیدواقع نشد و بیشتر به ذکرکمبودها و مشکلات کاری و بیان آرزوها
و حسرتها گذشت. تلاش مسئول جلسه هم فایده ای نداشت. شاید برگزاری
جلسات تخصصی با حضور سینماگران و منتقدان حرفه ای که به همراه
فیلمساز فیلم را نقد و بررسی کنند برای حاضران در اینگونه جلسات
موثر باشد و آنها را ترغیب کند که سوالات مناسبی در ذهنشان ایجاد
شود.
سیزدهمین جشنواره سینمای جوان با تمام مسائل خود برگزارشد و
امسال برای اولین بارلفظ بین المللی را به خودالصاق کرد, اما
مسئولین این جشنواره آگاه هستند که اگر محل, تاریخ, نحوه
برگزاری ,اهداف اصلی و دبیر جشنواره تغییر کنند, اسم جشنواره از
تقویم سالانه جشنواره های بین المللی حذف خواهد شد; مسئله ای که برای
جشنواره کودک و نوجوان اصفهان درشرف وقوع است.

تمام حقوق محفوظ و متعلق به روزنامه همشهری است.
مجری فنی: موسسه گسترش اطلاعات و ارتباطات فرهنگی ندارایانه.