نویسنده : حسین میرصادقی

استاد راهنما : حسین حیدری

مقطع : کارشناسی ارشد

استاد مشاور : جواد روحانی رصاف

دانشگاه : دانشگاه کاشان

تاریخ دفاع : 1389

بنیادگرایی به معنای دفاع سرسختانه از هویت تهدید شده به شیوه خردستیزانه و ستیزه‌جویانه است که هدف از آن رجعت به بنیادهای اولیه دین از طریق تفسیر ظاهری کتب مقدس می‌باشد. بنیادگرایی اصطلاحی است که از مسیحیت وارد یهودیت و اسلام گردیده است. این پدیده نوظهور و مباحث پیرامونی آن که از دهه 1980 مورد توجه بیش‌تر محافل علمی، دینی و سیاسی قرار گرفته است امروزه نه تنها از درجه اهمیت آن کاسته نشده است، بلکه تبدیل به یکی از مباحث جنجالی عصر حاضر گردیده و معادلات بین‌المللی نیز شدیدأ از آن متأثر گردیده است. در هر یک از ادیان ابراهیمی جریان‌های مختلف بنیادگرا وجود دارد که از جمله در یهودیت می‌توان به جنبش گوش امونیم، در مسیحیت جنبش اکثریت اخلاقی و در اسلام نیز به سازمان القاعده اشاره نمود که سرچشمه تفکرات تمامی آنها تماماً بستگی به نوع تفسیر آنها از کتاب مقدس دارد. یکی از مشخصات بارز بنیادگرایان تعارض با فرهنگ سکولار و حتی دگراندیشان می‌باشد که این تعارض در بسیاری از موارد منجر به بروز خشونت‌هایی نیز می‌گردد. نگاه بنیادگرایان به مسائلی همچون سکولاریسم، دموکراسی، فمینیسم و... نگاهی ویژه و متفاوت می‌باشد که از این حیث نه تنها از دیگر طیف‌های دینی جدا می‌گردند بلکه حتی در مقابل آنها نیز قرار می‌گیرند. اکثر این بنیادگرایان ویژگی‌های مشترک فراوانی نیز با یکدیگر دارند که از آن جمله می‌توان به انحصارگرایی، زن‌ستیزی، کسب قدرت سیاسی، ستیزه‌جویی،‌ متن‌محوری، موعودگرایی، دوگانه‌انگاری و ... نام برد. روش تحقیق در انجام این پایان‌نامه کتابخانه ای بوده و از منابع اینترنتی و چندین مصاحبه مطبوعاتی مستقیم با رهبران گروه های بنیاد گرا در هر سه دین نیز استفاده شده است. سعی شده است که از منابع دست اول زبان های عربی، فارسی و انگلیسی و دائره المعارف‌های معتبر استفاده شود تا قضاوت های انجام شده بر پایه اطاعات صحیح باشد این پایان نامه دارای دو بخش است و در بخش اول جریان‌های بنیاد‌گرایی در سه دین ابراهیمی مورد بررسی قرار گرفته است و در بخش دوم که چالش‌های بنیاد‌گرایی نام دارد در فصل هایی جداگانه موضع این بنیادگرایان در قبال موضوعاتی مانند مدرنیته، سکولاریسم، دموکراسی، خشونت و زنان بررسی شده است.