نویسنده:حمید صادقی پور
منبع:روزنامه کیهان
به نظر من، برخی از دانشمندان موافق نظریه گرم شدن خاک و آب در طی زمستان و کاهش دمای آنها در طول تابستان در منطقه گسل فعال نیستند. این مورد در خلال سال های آتی و در زمانی که فعالیت های خورشیدی بیشتر می شود، رخ خواهد داد و مشکلات بزرگی را پیش خواهد آورد و زمین لرزه ای به وقوع خواهد پیوست که ممکن است شاهد سیلاب های مخرب نیز باشیم.
به عنوان مثال، ممکن است که ما این گونه تصور کنیم که هوای اروپا خنک تر از ایران است، این حقیقت ندارد. اما، ناچاریم این موضوع را در نظر بگیریم که گل و لجن حاصل از بارش بیش از حد، می تواند شکاف میان دو طرف گسل را بپوشاند و جلوی پیشروی آب به این منطقه را بگیرد و یخ ببندد. زمانی که در دو طرف گسل یخ تشکیل می شود و اندازه این شکاف افزایش می یابد، احتمال نفوذ گرما به قسمت فوقانی آن بیشتر می شود و به انبساط مواد تحتانی یخ می افزاید و همین، مشکل را بیشتر می کند.
روشن است که فعالیت بیشتر درون گسل ها در خلال تابستان، نشان می دهد که فعالیت «مواد معدنی و یا آلی» در اثر تابش گرمای خورشید به زمین، بیشتر می شود. شما می توانید یک لیوان حاوی مواد مخلوط را حرکت دهید و مشاهده کنید که مخلوط ته لیوان فعالیت کمتر از خود نشان می دهد. به نظر من، بسیاری از زمین لرزه ها، علاوه بر فروریختگی ساختارها، یک منبع فعال نیز دارند.
ما می دانیم که زمین چند میلیون سال عمر دارد و قبلاً دارای حوزه مغناطیسی قوی تری بود، خطوط این حوزه مغناطیسی در مقایسه با زمان حاضر، علاوه بر آنکه قوی تر بودند به نوعی با محور مرکزی این حوزه نزدیکتر نیز بودند. به همین دلیل، قسمت های انتهایی (بیرونی) ستون های موادمعدنی و آلی در سطح زمین هم به شکل مدارهایی در اطراف یک مرکز بودند. من با چنین پدیده ای در رشته کوه های شمال تهران مواجه شدم. پدیده ای که فقط از طریق عکس های هوایی قابل مشاهده است. به نظر من، یک گسل این کوهستان را قطع کرده و فاصله ای را میان دو جانب آن به وجود آورده است. این گسل در همان حال، قسمت فوقانی یک منطقه را به خاطر کریستالی بودن، جدا کرده است و ما می توانیم انتهای ستون های مواد معدنی و آلی را به شکل مدارهایی در اطراف یک مرکز مشاهده نمائیم. این محور پس از گذشت میلیون ها سال بارها تغییر جهت داده است و اکنون ما با انتهای ستون های مدفون خیلی زیادی مواجه هستیم. در حال حاضر، با وجود یک حوزه مغناطیسی ضعیف تر، این امکان وجود دارد که این قسمت های انتهایی، بیشتر بتوانند به سطح زمین نزدیک شوند. نکته مهم این است که همین قسمت های انتهایی هنوز هم می توانند باعث زمین لرزه در یک گسل شوند. در ستون های فعلی مواد معدنی و آلی آسان تر می توانند به سمت بالا حرکت کنند. لذا به نظر من، آبی که به درون گسل ها نفوذ می کند، در خلال زمستان شکاف میان دو طرف گسل را بیشتر می نماید و راهی را برای مواد معدنی و آلی گرم می گشاید، امری که باعث افزایش جابجایی (تبادل) گرما می شود. در طی تابستان، گرمای حاصل از نفوذ مواد معدنی و آلی، سبب انبساط بیشتر می گردد و بر شکاف میان دو طرف گسل می افزاید و این پدیده، گسل را بیشتر تحریک می نماید.
در مورد سیلاب ها نیز باید بگوئیم که بارش باران به رطوبت و دما بستگی دارد. در مورد سرمای زمستان هم، تبادل گرمای موادمعدنی و آلی با هوا و محیط بیشتر می شود و خاک سردتر می گردد و با پدیدار شدن رطوبت، بارش بیشتر می شود و ما شاهد سیلاب های خطرناک خواهیم بود. واضح است که هزینه تنظیم گرمای زمین، بسیار کمتر از هزینه خسارت ها است. من با کار بر روی دهانه های آتشفشان های قدیمی و بر روی مکان های اصابت سنگ ها از آسمان (به خاطر خاک متراکم و نزدیک تر بودن قسمت انتهایی ستون های مواد معدنی و آلی به سطح زمین)، و مناطق حاشیه ای آنها، به این نتایج رسیدم و آنها را در مقاله اخیر خود متذکر شدم. همه این موارد، نکاتی هستند که می توانند به ما آسیب برسانند و باید به آنها توجه داشته باشیم. جابجایی و تبادل گرمای این مناطق بسیار اهمیت دارند. البته، ما نباید تحقیقات در مورد حفره های سواحل نزدیک به دریا را نیز فراموش کنیم، اگر این حفره ها نباشند، مقدار بارش باران در سواحل سیلاب ها را در پی خواهند داشت. در سال های آتی که فعالیت های خورشیدی بیشتر می شود، مسایل مهمی بروز پیدا می کنند. در آن موقع است که یک همت و تلاش همه جانبه و جهانی ضرورت می یابد. همانطور که خواهیم دید، درک این ضرورت ها و انجام دادن اقدامات به موقع، جلوی زمین لرزه های قوی و سیلاب های بزرگ را خواهد گرفت.