نویسنده: دکتر رضا آمرى نیا
منبع:sharghnewspaper.ir
شاید شما هم از زمره افراد چاقى باشید که بارها رژیم هاى مختلف درمانى را امتحان کرده ولى در حین دوره رژیم لاغرى از ادامه آن صرف نظر کرده اید. بسیارى هم پس از کاهش وزن و با گذشت مدت زمانى کوتاه دوباره شروع به پرخورى کرده و به وزن قبلى و یا حتى به بیشتر از آن مى رسند. این مسئله باعث سرخوردگى شده و معمولاً تمایل به ادامه رعایت رژیم غذایى یا شروع مجدد آن از بین مى رود. در مطلب زیر به بررسى علل شکست در رژیم هاى غذایى مختلف پرداخته مى شود. اولین و مهمترین انگیزه لازم براى رعایت یک رژیم غذایى علمى و خوب این است که شما هدف خود را از کاهش وزن دقیقاً مشخص کرده و همیشه در طول دوره رژیم غذایى به آن فکر کنید. بسیارى از بیماران چاق که براى کاهش وزن مراجعه مى کنند اولین خواسته شان این است که سریعاًوزن کم کنند. تبلیغات وسیعى هم در این زمینه صورت گرفته و این باعث شده تا بیماران از مسیر اصلى خود منحرف شوند اما باید گفت صرفاً «نخوردن» باعث تحقق آمال و آرزوها نخواهد بود بلکه فرد باید خود را تغییر دهد یعنى عادات غلط غذایى و فعالیت هاى تغذیه اى خود را عوض کنید و این ترک عادت مستلزم گذر زمان مناسبى است. مطمئن باشید اگر در رفتارهاى تغذیه اى خود تغییر ندهید نمى توانید وزن خود را کم کنید. معده یک بافت عضلانى است و مثل همه عضلات دیگر بدن در صورت کار زیاد بزرگتر مى شود. باید سعى کنید با رعایت رژیم غذایى مناسب و تغییر در رفتارهاى غلط تغذیه اى براى یک دوره زمانى کاملاً مشخص کار کمترى از معده خود بکشید و حجم معده خود را کوچک نمایید.
• رعایت رژیم هاى غذایى غیراستاندارد
امروزه کتب مختلفى در زمینه رژیم نوشته شده است در این کتب روش هاى آب درمانى، رژیم هاى گیاه خوارى، رژیم هاى میوه خوارى، رژیم بستنى و هزاران مورد دیگر توصیه شده است. علم تغذیه رژیم هاى تک خوارى را نفى مى کند و پیشنهادش این است که رژیم غذایى مفید و موثر رژیمى است که از هر پنج گروه مواد غذایى تشکیل شده باشد یعنى در ترکیبات آن پروتئین، کربوهیدرات (قند و شیرینى)، چربى، ویتامین ها و املاح به طور مشخص و دقیق لحاظ شده باشد. گروه هاى غذایى مختلف حاوى مواد مورد نیاز براى بدن است که مکمل هم هستند. همه چیز در یک نوع ماده غذایى وجود ندارد بنابراین عدم رعایت رژیم صحیح غذایى سبب کمبودهاى جبران ناپذیرى مى شود که ممکن است عوارض مهلکى را به دنبال داشته باشد. افرادى که از رژیم هاى گیاهخوارى استفاده مى کنند باید بدانند که آهن موجود در گیاهانى مثل اسفناج از نوع غیرقابل جذب براى بدن است و درصد کمى از آن جذب مى شود. آهن قابل جذب براى بدن آهنى است که منشاء پروتئینى داشته باشد (گوشت قرمز). بنابراین کمبودهاى ناشى از رژیم هاى گیاه خوارى مثل کمبود آهن عوارض خطرناکى چون کم خونى، ریزش مو و موارد دیگرى را که مربوط به آهن بدن است به دنبال خواهد داشت که همین مسئله خود باعث ترس از رژیم به خاطر عوارض بد آن و بالاخره شکست در برنامه هاى مذکور مى شود.
• رژیم غذایى تنها راه حل نیست
طى تحقیقات به عمل آمده اگر روزانه ۱۱۰۰ کیلوکالرى از میزان غذایى که مى خورید کم کنید در عرض یک هفته یک کیلوگرم از وزن بدن شما کاسته خواهد شد. در تحقیق دیگرى همین مقدار کالرى کاسته شده است با این تفاوت که ۶۰۰ کیلوکالرى از مواد غذایى روزانه کم شده و ۵۰۰ کیلوکالرى فعالیت بدنى جهت به اصطلاح سوزاندن مواد غذایى و در حقیقت دفع انرژى مصرفى تجویز شده است ولى جالب است که در حالت دوم بیش از یک کیلوگرم در هفته کاهش وزن مشاهده شده است. حال اگر ۷۰ کیلوگرم هستید حدود ۲۵۰۰ کیلوکالرى نیاز روزانه شما به مواد غذایى است در حالت اول شما بایستى غذایتان را تقریباً نصف کنید چرا که بایستى ۱۱۰۰ کیلوکالرى روزانه کمتر بخورید و بتوانید هفته اى یک کیلوگرم وزن کم کنید ولى در حالت دوم شما فقط یک چهارم غذاى خود را کم مى کنید و با افزودن فعالیت بدنى بیش از یک کیلوگرم در هفته کاهش وزن مشاهده مى کنید. در حقیقت در حالت دوم شما گرسنگى کمترى احساس خواهید کرد چرا که غذاى بیشترى را مصرف مى کنید بنابراین توصیه مى شود رژیم غذایى را تنها راه حل براى کاهش وزن در نظر نگرفته و وزن خود را توام با رژیم غذایى و فعالیت بدنى کم کنید.
• تکیه بر داروهاى لاغرى
اگر به دنبال میانبرهایى براى کم کردن وزن خود مى گردید بدانید که داروهاى لاغرى میانبر صحیحى براى شما نیستند. استفاده از این گروه از داروها صرفاً در موارد خاصى کاربرد دارد که بایستى با تجویز پزشک و تحت نظر آن صورت گیرد. داروهاى مورد تایید کتب مرجع تغذیه انگشت شمار بوده که لازم است اطلاعاتى از آنها داشته باشید. گروهى از آنها باعث کاهش اشتها مى شوند (مثل سیبوترامین) که با توجه به اینکه روى آزاد شدن هورمون هاى خاصى مثل سروتونین و کاته کولامین ها اثر مى کند عوارض خطرناکى از جمله افزایش فشار خون، افزایش ضربان قلب، اضطراب، تعریق و عصبانیت دارد. گروه دیگر روى جذب مواد غذایى چرب تاثیر کرده (مثل اورلى استات) که فقط ۳۰ درصد از چربى هاى خورده شده را دفع مى کند و این در حالى است که روى جذب سایر مواد غذایى مثل شکلات و شیرینى هیچ تاثیرى ندارند بنابراین تصور نکنید که با مصرف این داروها شما هر اندازه که دلتان بخواهد مى توانید از مواد غذایى گوناگون استفاده کنید. بدانید که این داروها از ۱۰۰ گرم چربى مصرف شده تا حدود ۳۰ گرم را دفع مى کند و البته عوارضى چون اسهال چرب، کاهش ویتامین هاى محلول در چربى مثل A، D، E، K را شاهد خواهید بود.
انگیزه لازم براى رژیم گرفتن را براى خود مشخص کرده و دائماً به فکر آن باشید. رژیم غذایى مناسب دریافت کنید، از ورزش غافل نشوید و در کارتان جدیت و پشتکار به خرج دهید. عادات غذایى بد خود را شناسایى کرده و آنها را تغییر دهید. هیچ دارویى نیست که بتوانید با آن یک شبه ره صدساله بپیمایید.