عدالت مهدوی در دوران حکومت حضرت قائم(عج) دارای ابعاد گوناگون است که از آن میان، نظارت دقیق حضرت در مسئولیت "رهبر" در "مرکز" حکومت بر رفتار زمامداران و کارگزاران و رسیدگی دقیق به مدیریت‌ها و عملکردها یکی از مهم‌ترین آنهاست. در این جنبه از عدالت مهدوی است که کارگزاران خاطی و فاسد و سارق به سرعت عزل می‌شوند و مدیران و زمامداران صالح و وارسته جایگزین آنها می‌گردند.
در عدالت مهدوی که خاستگاه آن "عدالت اسلامی" در همه ابعاد و جلوه‌ها می‌باشد، زمامداران باید امانت‌دار ملت و نگاهبان بیت‌المال مسلمین و مجریان خالص و صادق عدالت باشند و از این طریق، پاکی و سلامت نفس و امانت‌داری و سیره و روش اسلامی آنان به جامعه و مردم سرایت کند و کشوری رشد یافته و به کمال رسیده به وجود بیاورد. اگر چنین هدفی به عمل درنیاید، تاثیر تعالیم و ارزش‌های اسلامی در اقشار مردم روبه کاهش می‌رود و مفهوم رهنمودهای ائمه دین(ع) که عدالت را حافظ احکام و قوانین الهی می‌دانند، به عینیت درنمی‌آید.
آنچه در ذیل تقدیم خوانندگان صفحه "روح زندگی" می‌شود، عدالت مهدوی را از این زاویه می‌نگرد و اهمیت آن را می‌نمایاند.
در احادیث، درباره شیوه رفتار و برنامه‌های امام منجی، از مسائل شگفت‌آور و بظاهر کوچک سخن رفته است. مثلا در روایاتی آمده است که در دوران ظهور پنجره‌هایی که به معابر باز شده است بسته می‌شود و ناودانها و راه‌آبهایی که به خیابانها و کوچه‌ها می‌ریزد مسدود می‌گردد. اینگونه موضوعات که در مسائل اجتماعی اموری فرعی و کم اهمیت به شمار می‌آید، از تعمیم و گسترش دقیق عدالت در آن دوران پرده برمی‌دارد، و نشان می‌دهد که آسایش انسانها حتی در اینگونه امور نیز تامین خواهد گشت.

حضرت امام باقر(ع) می‌فرماید:
"... و یوسع الطریق الاعظم... و یهدم کل مسجد علی الطریق، و یسد کل کوه الی الطریق، و کل جناح و کنیف و میزاب الی الطریق..."
(هنگامی که قائم "ع" قیام کند) راههای بزرگ و اصلی را توسعه می‌دهد(1)... و تمام مساجدی که به گونه‌ای مانع ایجاد راه است خراب می‌کند، و همه دریچه‌ها و پنجره‌هایی که به راهها گشوده شده، یا بالکنها و ناودانها و فاضلابهایی که در (راههای عمومی) قرار گرفته است، می‌بندد.(2)
مسائل یاد شده در سخن امام باقر"ع"، هر کدام بنوعی بیانگر گسترش عدالت اجتماعی و تصحیح روابط انسانی و حدود زندگی است،‌ و نشان دهنده زدودن همه موانع زیست درست و معقول انسانها. به آن کوته فکرانی که گمان می‌کنند حکومتهای الهی و معنوی به مسائل مادی زندگی توجه نمی‌کنند، تذکر داده شده است که حتی اگر مسجدی مانع راه و معبر پر جمعیت عمومی بود ویران می‌گردد.
از ابعاد مهم و زیربنایی دادگری، در حکومت امام مهدی"ع"، اجرای موازین عدالت دقیق درباره طبقه حاکم و کارگزاران دولت است. روشن است که قوانین عدل و موازین دادگری باید به دست مجریان و کارگزاران حکومتی اجرا شود و تحقق پذیرد، و عطش واقعی انسانها را به عدالت در واقعیت و عینیت خارجی برطرف کند. کارگزاران حکومت و مجریان امور، همواره و در طول تجربه تلخ تاریخ، خود از دشواریهای بزرگ ساختن جامعه انسانی بوده‌اند و خواهند بود، زیرا که مدیران جامعه و مجریان امور انسانهایی از متن جامعه‌اند، و ساختاری فکری و فرهنگی دارند، و همسان همه مردم به اقدام وعمل دست می‌زنند، حال چگونه می‌توان اجتماعی را پس از ایجاد انقلاب و دگرگونی در کل نظام آن، به دست گروه و بخشی از مردم همان جامعه سپرد، و امید داشت که اصول انقلابی عملی گردد، و معیارهای پیشین بکلی کنار زده شود؟ این مشکل در دوران ظهور چگونه حل خواهد شد؟
خطر دیگری نیز کارگزاران و مدیران جامعه و نظام نوبنیاد و انقلابی را تهدید می‌کند. و آن این است که انقلاب همواره در معرض این خطر قرار دارد، که به "نظام" تبدیل شود. و آنان که در آغاز - به عنوان یک مسوولیت و وظیفه انقلابی - پستی را پذیرفتند و با ایثار و فداکاری به اجرای کاری تن دادند، بتدریج به عنوان پست و شغل و مقام به کار خویش بنگرند، و کم‌کم در خط سلطه‌طلبی و برتری‌جویی و منافع خواهی بیفتند. و این مشکل دیگری است که همه انقلابها بدان دچارند. و منشا آن، تحول تدریجی انقلاب به نظامگرایی، و انقلابیون به حکومتگران و حکومتگران به سلطه‌‌طلبان است. در اینجاست که آرمان عدالت اجتماعی - که در آغاز هر حرکت و انقلاب هدف اصلی است - فراموش می‌شود.
این موضوع، در نظام و انقلاب بزرگ و الهی امام موعود"ع"، منتفی است، زیرا که در گام نخست، کارگزاران حکومت حضرت مهدی"ع"،‌ انسانهای ساخته شده و تربیت یافته‌ای هستند، که ترس از خدا و پای‌بندی به تعهد و تکلیف با خون آنان عجین شده، و ایمان به خدا روحشان را در خود گداخته و از نو ساخته است. آنان در سیر باطنی و روحی که پیموده‌اند، از قید امیال و شهوات و گرایشها و کششهای نفسانی آزاد گشته‌اند، و به ملکه عدالت راستین دست یافته‌اند(3) در مراحل بعد که انقلاب نهایی آن امام گسترش می‌یابد، و قلمرو حاکمیت مهدوی"ع" به همه نواحی جهان کشیده می‌شود، و بضرورت کارگزاران دیگری (به نمایندگی از امام و کارگزاران اصلی در نقطه مرکزی) انتخاب می‌شوند، و به اطراف جهان گسیل می‌گردند، در مورد آنان - صرف نظر از انتخاب براساس موازین درست و شایستگیهای اصولی - سختگیری فراوانی می‌شود، و با مراقبت کامل، از ناحیه دولت مرکزی، به کاری و منصبی گمارده می‌شوند، و همواره اعمال و رفتارشان زیر نظر است. ماموران مخفی و چشم و گوشهای دولت مرکزی، بیش از آنکه مردم را زیرنظر بگیرند، به اعمال و رفتار کارگزاران دولت می‌نگرند،‌ زیرا روشن است که اگر مجموعه مدیران یک جامعه صالح و عادل و متعهد باشند، منبع و خاستگاه اصلی تزریق شایستگی و درستی به رگهای جامعه و کل اندام اجتماعی پدید گشته است. واگر آنان صالح و شایسته نباشند، نشر عدل و صلاح در سطح جامعه به دست چه کسانی انجام خواهد یافت؟
این موضوع در احادیث مربوط به امام منجی، بارها مورد تاکید قرار گرفته است، یعنی که آن حضرت نسبت به کارگزاران و ماموران دولت خویش بسیار سختگیر است، و با آنان برخوردهایی شدید و نرمش ناپذیر دارد:
حضرت امام علی(ع) می‌فرماید:
"... یاخذ الو الی من غیرها، عمالها علی مساوی اعمالها..."
-... او عمال و کارگزاران حکومتهای جور را بر آن همه کار بد که کرده‌اند مواخذه می‌کند...(4)
حضرت امام علی(ع)می‌فرماید:
"... لینز عن عنکم قضاه السوء، و لیقبضن عنکم المراضین، و لیعزلن عنکم امراء الجور، ولیطهرن الارض من کل غاش....(5)
-... امام مهدی"ع" قاضیان زشتکاران را کنار می‌گذارد، دست سازشکاران (6) را از سرتان کوتاه می‌کند، و حکمرانان ستم‌پیشه را عزل می‌نماید، و زمین را از هر نادرست و خائنی پاک می‌سازد.
امام مهدی"ع" کارگزاران حکومتهای پیشین را کنار می‌گذارد و دست آنان را از جامعه کوتاه می‌کند، و در برابر انحرافها و کجرویها‌ی طبقه حاکم، خشن و قاطع می‌ایستد، و کژی و خلافی از آنان را نمی‌بخشد، و پهنه زمین را از زمامداران ستمگر پاک می‌سازد.
* المهدی سمح بالمال، شدید علی العمال،‌رحیم بالمساکین.
- مهدی، بخشنده است. او درباره عمال و کارگزاران و ماموران دولت خویش بسیار سختگیر است، و با ناتوانان و مستمندان، بسیار دلرحم و مهربان.(7)
با سختگیری و اعمال روش دور از نرمش و چشم پوشی، درباره کارگزاران حکومت و مجریان امور، امام موفق می‌شود روشهای عادلانه خویش را در جامعه جامه عمل بپوشاند، و نمونه کامل و آرمانی حکومت و نظام دادگستر را به همگان بنمایاند، و اصلی‌ترین مشکلی را که همه حکومتهای بشری در طول تاریخ گرفتار آن بودند از میان بردارد. در دوران آن امام منجی، نخست از کارگزاران و دست‌اندرکاران و همه مجریان امر خواسته می‌شود که به موازین عدالت پایبند باشند و بدان عمل کنند. و بدینسان این اقدام عملی مهم، از متصدیان امور به دیگران سرایت می‌کند. و این خود بهترین شیوه و روش است که توده‌های مردم بنگرند و ببینند که سررشته‌داران کارها نخست خود به حق و عدل تن داده‌اند، و همه تبعیضها و اعمال نفوذها و برتری‌طلبیها و امتیازخواهی را زیرپا گذاشته‌اند و از این طبقه حاکم دیگر سازشکاری، رشوه‌گیری، حق‌کشی و امتیازدهی بیجا انتظار نمی‌رود. (عصر زندگی، محمد حکیمی، دفتر تبلیغات اسلامی، ص 52 -50)

* پاورقی:
1 - در حدیث اشاره به راه خاصی ندارد شاید منظور شاهراههای میان شهرها باشد. اهمیت توسعه این شاهراههای بزرگ روشن است.
2 - "بحار" 52/333
3 - شاید یکی از علل ضرورت حضور 313 تن انسانهای ساخته شده و تربیت یافته، برای ظهور، همین باشد که برنامه‌ها درست و دقیق اجرا شود و دین خدا عملی گردد.
4 - "نهج‌البلاغه" 425، "خورشید مغرب"35
5 - "بحار" 51/120
6 - رشوه بگیران، تباه کنندگان و ساخت و پاخت‌کنان.
7 - "المهدی الموعود المنتظر"1/277، "خورشید مغرب"30

منبع: / روزنامه / جمهوری اسلامی ۱۳۹۰/۹/۱