روزنامه شرق یکشنبه ۱۱ دى ۱۳۸۴ - - ۱ ژانویه ۲۰۰۶

گفت وگو با دکتر علیرضا جزایرى
راحله آهنى

اگر در اطراف خود کسانى را مى بینیم که نقایصى در عضوهاى بدنشان دارند و یا به عبارتى معلول هستند سزاوار نیست میان آنها و افراد دیگر تبعیض قائل شویم و به گونه اى ناپسندیده با آنها رفتار کنیم. بیاییم با دید فراتر از آنچه تصور داریم نگاه کنیم و به نوعى نگرشمان را نسبت به معلولیت ها تغییر دهیم زیرا نگرش امروز دنیا بر این باور است که افراد معلول به هیچ ترتیبى از افراد عادى جدا نیستند و این گفته مفهومى را جز بحث جداسازى که مدت ها است منسوخ شده و جاى خود را به بحث تلفیق داده نمى رساند. دکتر علیرضا جزایرى مدیر گروه روانشناسى بالینى دانشگاه علوم بهزیستى و توان بخشى در گفت وگو با خبرنگار شرق گفت: منشأ اصلى معلولیت ها مسائل ژنتیک، مسائل محیطى و عوامل وراثتى هستند و در واقع هر عاملى که بتواند در ساختار جسمانى و روانى انسان تاثیر بگذارد به عنوان منشأ معلولیت است. همچنین در دنیا معلولیت ها را به عنوان معلولیت هاى جسمى مى شناسند که فرد دچار یک سرى نقایص جسمانى با شدت هاى مختلف مى شود. وى افزود: دسته اى از معلولیت ها، معلولیت هاى روانى هستند که به مشکلات فردى ارتباط دارد و دسته اى دیگر ممکن است در هنگام باردارى مادر پایه ریزى شوند و یا در دوره خردسالى کودک ایجاد مشکل نمایند اما به طور کلى انسان از دوره پیش از به دنیا آمدن تا هنگام کهنسالى مى تواند دچار معلولیت هاى مختلف شود. دکتر جزایرى تصریح کرد: پیشگیرى و کنترل معلولیت ها در کشور با بررسى آمار دقیق سالیانه از میزان، نوع و عوامل معلولیت ها از مهمترین اقدامات اولیه است و همچنین باید بررسى هایى جهت آمار افراد کم شنوا، ناشنوا، افراد داراى بینایى هاى کم و متوسط و خصوصاً فلج اطفال در کشور انجام شود که در کنار تمام مسائل مزبور برنامه هاى درمانى مانند توان بخشى نیز مى تواند در جهت کنترل معلولیت ها موثر باشد. مدیر گروه روانشناسى بالینى دانشگاه علوم بهزیستى و توان بخشى با اشاره به مشکلات فراگیر و متعدد خانواده ها در برابر فرزندان معلول اظهار داشت: به دلیل شرایط اقتصادى و اجتماعى خانواده، محدود بودن سیستم هاى خدمات رسانى و یا به علت نوع معلولیت مى تواند براى خانواده مشکلاتى همانند برقرارى ارتباط ایجاد کند یعنى اگر خانواده اى فرزند نابینا، ناشنوا و یا داراى عقب ماندگى ذهنى داشته باشد نمى تواند یک تنه به تمام مسائل شخصى فرزندش مانند مسائل عاطفى، درمانى، آموزشى، تربیتى و اجتماعى رسیدگى کند که این امر نیازمند به یک سیستم بسیار متنوع در خدمات رسانى است. جزایرى خاطرنشان کرد: آزمایش هاى ژنتیک پیش از ازدواج مى تواند از بروز معلولیت در کودک جلوگیرى نماید و حتى اگر شکى به ایجاد و وجود معلولیت ها باشد سریعاً با مراقبت هاى طى دوره باردارى مادر در هنگام زایمان و پس از زایمان و خصوصاً از بیمارى هایى که مى تواند ایجاد معلولیت کند جلوگیرى شود که البته بسیارى از این موارد نیز قابل درمان و توان بخشى هستند. وى ادامه داد: مهمترین راه پیشگیرى از معلولیت آموزش عمومى است یعنى اینکه مادر یاد بگیرد که در دوره باردارى چگونه از خود مراقبت کند و زمانى که فرزندش به دنیا آمد چه مراقبت هایى از او جهت جلوگیرى از صدمات جسمانى داشته باشد. دکتر جزایرى یادآور شد: سازمان هاى مختلفى در کشور مانند سازمان بهزیستى، وزارت بهداشت و درمان، اداره آموزش و پرورش و موسسات NGO و همچنین موسسات غیردولتى مسئول رسیدگى به مسائل معلولین هستند که در حال حاضر مشغول سرویس دهى به افراد معلول هستند. مدیر گروه روانشناسى بالینى در پایان بیان کرد: اگر کودکى از دیدگاهى دچار کمبود باشد ممکن است در زمینه هاى دیگر مانند هم سالانش رفتار کند که در این هنگام باید تمامى نیازهایش برآورده شود اما در غیر این صورت به دلیل معلولیتى که در او است باعث مى شود به ابعاد دیگر بدنش نیز صدمه وارد شود.