این روزها محرم رنگ و بوی دیگری به شهرهای ما بخشیده است و غم و اندوهی که از مظلومیت عدالت برخاسته است جان شیعیان را آتش زده است اما به هر تقدیر نمی توان از بعضی سهل‌انگاری ها در برگزاری مراسمات عزاداری نیز غافل شد. در هفته های اخیر بسیاری از علما و مراجع عظام تقلید در توصیه‌هایی خواستار رعایت حد و حدود اسلامی در مراسم عزاداری شدند تا این مراسم ها به جلوه‌گاهی از حقیقت حماسه حسینی تبدیل شود.
حماسه ای که در قفای آن هدفی جز رضای خداوند و زنده نگاه داشتن دین مبین اسلام قرار نداشته است.از خلقت آدم تا زمان وقوع حادثه کربلا، جریان شهادت سرور و سالار شهیدان به طرق مختلف مطرح گردیده است. برای آن امام همام، انبیا و امامان گریسته و یا متألم شده اند و از ضجه فرشتگان و بُکای آنان در کتب مشهور سخن به میان آمده است.صحابه بزرگوار پس از آگاهی از حوادثی که در آینده اتفاق خواهد افتاد، برای امام حسین(علیه السلام) گریه کرده اند، با اینکه آن امام هنوز به دنیا نیامده بود.بعد از وقوع حادثه کربلا، اولین کسانی که این مصیبت عظمی را با چشمانی اشکبار گزارش می کردند، حضرت سجاد(علیه السلام) و زینب کبری و سایر بازماندگان بودند.آنان در کنار اجساد، بازار، کنار دروازه ها، مجالس عمومی، در سجده و در جمع نمازگزاران و گاهی در حضور حاکمان ستمگر به بیان مصائب مبادرت می‌‌ورزیدند. امام سجاد(علیه السلام) 25 سال سوگوار عاشورا بود تا آن را زنده نگه دارد. امام محمد باقر(علیه‌السلام) در واقعه عاشورا حضور داشت و ذکر مصیبت عاشورا و عزاداری در صحرای عرفات را توصیه می کرد. ائمه بعدی و سپس پیروان صادق آنان نیز بر این امر تأکید داشتند.اهمیت عاشورا به اندازه ای است که نه تنها شیعیان بلکه بسیاری از اهل سنت نیز عزاداری می کنند و حتی پیروان ادیان و مذاهب الهی نیز برای سوگواری آن حضرت احترام قائل اند و برای تشکیل مجالس مبادرت می ورزند.
با این حال باید دانست که مراسم عزاداری برای سید و سالار شهیدان نقش بسیاری در رشد باورهای مذهبی و فضایل و کرامت های انسانی و فراموش نشدن خاطره سلحشوران عاشورا و شناساندن مقام ائمه و افشاگری جنایات بیدادگران داشته و دارای پیامدهایی همچون بزرگداشت شعایر الهی، نمایش جلوه تام و تمام تولّی و تبرّی، احیای اهداف و مقاصد والای آن حضرت، ابلاغ مظلومیت آل علی(علیه السلام) به گوش تاریخ، انتقال معارف و احکام الهی و صیانت دین از انحراف و هجوم دشمنان بوده است و همین است معنای «إنّ الحسین مصباح الهدی و سفینة النجاة» و «حسین منّی و أنا من حسین».با تشکیل مجالس عزای حسینی روحیه فداکاری و ایثار و حس عدالت خواهی و انتقام جویی از ستمگران، زنده و تقویت و صبر و خویشتنداری در مشکلات افزون می‌شود.یادآوری نهضت حسین(علیه السلام)،نیرومند‌ترین انگیزه ها را در جهت توسعه امر به معروف و جلوگیری از زشتی ها ایجاد می‌کند و آتش انقلاب های خونین علیه ستمگران را افروخته نگه می دارد و تجدید بیعت با امامان و ادای اجر رسالت نبوی تا حدودی ادا می شود.به پاداشتن عزاداری امام حسین(علیه السلام) همچون حج ابراهیمی عامل اتحاد عاطفی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی مسلمانان است که با پول و امکانات مادی، دشوار، بلکه نزدیک به محال است که به دست آید.
اما به هر حال مسئولین برگزاری مراسم های عزاداری برای امام حسین(ع) باید به نکاتی چند توجه خاص داشته باشند. از آسیب های شکلی عزاداریها، استفاده از موسیقی های لهوی و حرام در عزاداریهاست. برخی مداحان ترانه های طاغوتی دیروز و یا ترانه های لس آنجلسی امروز را گوش می دهند. آهنگ همان آهنگ است محتوا را عوض می کنند این قطعا حرام است. نمی توان به بهانه انجام مستحبی مرتکب حرام شد . اکتفا به مداحی و سینه زنی دیگر آسیب مجالس عزاداری است. درست است که این شورها و عشقها وسینه‌زنی ها و حالها در نهایت تقویت دین است، ما به سهم خودمان خوشحالیم از اینکه ببینیم به‌جای اینکه جوانان درمجالس گناه باشند در این مجالس حضور یابند. لیکن سخن این است که اگر این شورها با شعور گره نخورد، ماندگارنخواهد بود. لیکن متاسفانه در برخی مجالس تنها اکتفا به مداحی است و این آسیب پذیری آن گاه عمق بیشتری پیدامی کند که ملاحظه کنیم کم کم مجالس فاتحه هم به این سمت و سو می رود که تنها مداح دعوت می کنند در حالی که این مجالس از فرصتهای مناسب توجه دادن مردم به دین و قیامت است. اهل بیت(ع) می پسندیدند که مجالسی که به‌نام آنهاشکل می گیرد مجالس محتوایی باشد.
شهید مطهری گوید: معلوم می شود فلسفه این کار گریستن به تهدید دشمن و تقبیح کار آنهاست. مجالس عزاداری در طول تاریخ منشا روشنگری و رهیابی به حقیقت بوده است. خطیبان خطابه می خواندند ومرثیه سرایان مرثیه سرایی، حداکثر ثوابش ثواب ذکر است پیامبر حلقه علم را بر حلقه ذکر ترجیح داد.البته حتی در خصوص گریه نیز روایات متعددی وجود دارد که نشان می دهد گریه ای که از سر معرفت پدید آید می تواند در غفران هر فردی نقش کلیدی داشته باشد.در واقع اهمیت گریه بر مصیبت های امام حسین علیه السلام ازمنظرهای متعددی قابل بررسی است .در ابتدا اینکه با شنیدن مصایب وارده به خاندان عصمت و طهارت در کربلا و گریه برای ایشان لوح فطرت انسانی از زنگار دنیوی پاک می گردد و درک انسان نسبت به حقایق معنوی بالا می رود . بسیاری بر این باورند که عظمت و شان امام حسین‌(ع) به قدری بالاست که ایشان نیازی به گریه ما ندارد. بی شک روح حسین (ع) که مظهر نفس مطمئنه است در نزد خداوند از جایگاه بسیار بالایی برخوردار است و در آن نیز هیچ شک و شبهه ای وجود ندارد . اما این موضوع نیاز ما به ارتباط هرچه بیشتر با معصومین علیه‌السلام را نفی نمی کند . " ان الحسین مصباح الهدی و سفینه النجاه " بی شک یکی از راه‌هایتمسک به چراغ روشنایی و سوار شدن بر کشتی نجات عاشورا تقویت قرابت و علقه احساسی با عاشوراییان است . گریه یکی از بهترین طرق برای اتصال به عالم ملکوت و کسب فیض از فیوضات بی حد و حصر امامان است که تجلی آن را می‌توانیم در عزاداری‌ها و مراسم دهه محرم به خوبی ببینیم. از سوی دیگر گریه برای عاشورا و ظلم و جوری که به برترین انسان های روی زمین رواداشته شد موجبات بیزاری و تبری از ظالمان و به تبع آن ظلم را پدید می آورد.
به عبارت دیگر اشک برحسین (ع) ظرف وجودی انسان را از ظلم و ناپاکی ها خالی می کند و پس از آن با دمیدن روح خدایی فطرت انسانی را جلای تازه ای می دهد.
لذا می توان گفت که یکی از اساسی ترین ثمرات گریه و عزدارای بر مصیبت های کربلا تقویت "‌تولی و تبری " در مومنان است . همین تولی و تبری منجر به ادامه نهضت عاشورایی در زمان‌های مختلف می شود و مومنان با تمسک به آموزه‌های حسینی در هر زمانی می توانند با تشخیص کفر و ظلم به قیام علیه ظالمان بپردازند و پایه‌های اسلام را تحکیم ببخشند. از این رو در مجالس عزاداری امام حسین نیز همه دست اندر کاران باید سعی داشته باشند تا با آگاهی بخشی به جوانان معرفت آنان را نسبت به امام حسین (ع) افزایش دهند و از دیگر سو دلایل این قیام را تشریح کنند. باشد که این مراسم‌ها باقیات صالحاتی برای همه دلدادگان به اهل بیت (ع) قرار گیرد.

منبع: / روزنامه / رسالت ۱۳۹۰/۹/۱۰
نویسنده : طهورا مهدوی