هفته گذشته عراق شاهد تظاهرات و اعتراض‌های بعضاً خشونت‌آمیزی علیه آنچه بود که کم‌کاری دولت در خدمات‌رسانی خوانده شد. در این میان برخی محافل سیاسی و خبری سعی کردند تا این اعتراض‌ها را به نوعی ادامه خیزش اسلامی کشورهای منطقه علیه دیکتاتورهای حاکم خود جلوه دهند، اما به واقع پس از گذشت فقط چند روز، ابعاد جدیدی از این تظاهرات و اعتراض‌ها نمایان شد. به باور کارشناسان، جنس اعتراض‌های اخیر عراق با خیزش‌های مردمی در کشورهایی چون مصر، تونس، لیبی، بحرین و یمن کاملاً متفاوت است.
در حقیقت، الگوی حکومتی در عراق از بسیاری جهات، تفاوت‌های بزرگی با حکومت‌های دیگر کشورهای عربی دارد. نخست اینکه، دولت کنونی نوری مالکی، نخست‌وزیر عراق، برآمده از خواست عمومی است و این مردم عراق بودند که در فضایی آزاد و با شرکت بیش از 300 حزب مطرح، دولتمردان خود را برگزیدند. از این‌رو حرکت اعتراضی عراقی‌ها به منظور مضمحل کردن دولت جدید که از عمر آن فقط چند ماه می‌گذرد، غیرمنطقی به نظر می‌رسد. از سوی دیگر، عراقی‌ها به خوبی می‌دانند که گام در راه دموکراسی نوپایی گذاشته‌اند که این دموکراسی به بهای گزاف تحمل درد و رنج اشغال تمام شده است و به نظر نمی‌رسد که مردم کشور جنگ‌زده عراق قصد داشته باشند در روندی معکوس، مجدداً کسانی را به مصدر قدرت باز گردانند که روزی آرزوی نابودی آنها را داشتند. تحلیلگران ابراز عقیده می‌کنند که در این برهه، عراقی‌ها از دولت خود انتظار دارند تا به طرز شایسته و بایسته به آنها خدمات‌رسانی کند. با توجه به گزارش‌های منتشر شده، بخشی از مردم عراق نسبت به نوع خدمات‌رسانی‌های دولتی مثل آب آشامیدنی، برق، بهداشت و درمان معترضند، اما هدف آنها اصلاح امور جاری اجتماعی است و نه سرنگونی مالکی و کابینه او. در همین رابطه شاهد بودیم که بخش اعظمی از تظاهرکنندگان، بهبود خدمات‌رسانی دولتی را خواستار شده بودند و به جز عده قلیلی، که قصد بر هم زدن آرامش و ایجاد آشوب را داشتند، دیگران سعی کردند تا از راه مسالمت‌آمیز صدای اعتراض خود را به دولتمردان برسانند. نکته بسیار مهمی که در تظاهرات هفته پیش عراق وجود داشت، سوءاستفاده دشمنان عراق و برخی رقبای سیاسی مالکی از جو به وجود آمده بود. با بررسی اخبار پیش از آغاز تظاهرات‌های مردمی، کاملاً هویدا می‌شود که برخی رسانه‌های داخلی و خارجی، هدفی مشترک که همان سرنگونی مالکی و دولت او بود را دنبال می‌کردند. در این میان برخی تحرکات مشکوک نیز در عرصه سایبری اتفاق افتاد. برخی هسته‌های مخالف که گفته می‌شود تعدادی از آنها حتی موجودیت خارجی هم نداشتند، در شبکه‌های اجتماعی مثل فیس‌بوک و تیوتر نفوذ کردند و تمامی تلاش خود را به منظور سیاه‌نمایی فعالیت‌های دولت عراق به کار بستند. در همین رابطه می‌توان به افشاگری یکی از خبرگزاری‌های عراقی که از طرح کودتا در عراق، همزمان با آغاز اعتراض‌های مردمی خبر داد، اشاره کرد. براساس اسناد و مدارکی که توسط این پایگاه منتشر شده است، عده‌ای که مستقیماً از سوی آمریکا، انگلیس، عربستان و بعثی‌ها هدایت می‌شوند، سعی در ایجاد اغتشاش و ناآرامی در ابعاد وسیع داشتند و می‌خواستند با استفاده از احساسات عراقی‌ها، دولت مالکی را سرنگون کنند. براساس اسناد منتشر شده، حتی قرار بود برخی نیروهای وابسته به ایاد علاوی، رهبر فهرست العراقیه از داخل بدنه حکومتی عراق، اقدام به خرابکاری کنند. برخی اخبار نیز از طرح ترور نوری مالکی در بحبوحه اعتراض‌ها خبر می‌داد.
البته این طرح خصمانه، با هوشیاری مردم و مسئولان عراقی ابتر ماند و هشدار به موقع مراجع عظام و علی‌الخصوص شخص آیت‌الله العظمی سیستانی در برون‌رفت از بحران کمک شایانی کرد. با نیم‌نگاهی به تحولات چند هفته گذشته عراق، به خوبی می‌توان دریافت که رد پای بیگانگان، مزدوران تکفیری و بعثی‌ها در ایجاد آشوب، کاملاً قابل مشاهده است. به عنوان مثال اولین جرقه اعتراض‌ها در منطقه کردستان عراق زده شد. شاید در نگاه اول آغاز موج اعتراضات از این منطقه چندان مهم به نظر نرسد، اما به واقع تدارک نقطه شروع طرح کودتا از کردستان عراق، عملی کاملاً حساب شده بود. به باور کارشناسان، سرویس‌های اطلاعاتی غربی و سعودی با همکاری بعثی‌ها قصد داشتند حکومت خودمختار کردستان عراق را به چالش بکشند و در صورت پیروزی، زمینه را برای تجزیه عراق فراهم کنند. از سوی دیگر، آغاز موج اعتراض‌ها از منطقه‌ای که در سال‌های پس از اشغال، از آرامشی نسبی برخوردار بود، می‌توانست عراقی‌ها را مجاب کند که حتماً باید نقصانی جدی در عملکرد دولتمردان وجود داشته باشد و این موضوع در صورت تحقق، شرایط را برای تهییج کاذب عراقی‌ها فراهم می‌آورد. اما همانطور که پیشتر هم اشاره شد، عراقی‌ها با درک صحیح شرایط موجود، اجازه بروز ناامنی در کشورشان را از عوامل بیگانه و مزدوران سلب کردند و به سران کشور خود این فرصت را دادند تا در کنار هموار کردن مسیر حرکت به سمت دموکراسی، خواسته‌های آنان را نیز برآورده کنند.
اکنون این موضوع بسیار مهم است که عراقی‌ها با قدرت در مسیر دموکراسی گام نهاده‌اند، برای اولین بار سعی دارند دموکراسی را به شکل واقعی تجربه کنند و حرکت‌های اعتراضی کنونی، خللی در عزم و اراده آنها ایجاد نخواهد کرد.

منبع: / روزنامه / اطلاعات ۱۳۸۹/۱۲/۱۷
نویسنده : آرش میری‌خانی