حمله آمریکا به عراق و سرنگونی رژیم دیکتاتوری صدام حسین، یکی از نقاط مثبت کارنامه هشت ساله جورج بوش است. البته آمریکا در ابتدای تهاجم به عراق اشتباهات استراتژیک زیادی مرتکب شد و نتیجه آن هم مشکلات و بحران‌هایی بود که باعث کشته شدن بیش از چهارهزار نظامی آمریکایی شد و همچنین دوران انتقال بیش از آنچه باید، به طول انجامید. آمریکا و متحدانش اگر از همان مارس 2003 با تعداد بیشتری نیرو وارد عراق می‌شدند و همچنین نفوذ همسایگان عراق در این کشور و توانایی ایجاد آشوب و ناآرامی به‌وسیله آنها در این کشور را دست‌کم نمی‌گرفتند و به‌طور دقیق مورد بررسی قرار می‌دادند اوضاع عراق بسیار بهتر از امروزش بود. البته تصویب توافقنامه امنیتی میان آمریکا و عراق گام بزرگی به سوی ایجاد عراقی آزاد و دموکراتیک است اما همانطور که پیش‌بینی می‌شد از این پس باید منتظر ایجاد آشوب‌ها و ناآرامی‌های بیشتری در عراق و به‌ویژه از سوی مخالفان تصویب این توافقنامه باشیم. برای مثال جریان تندروی صدر پس از تصویب این توافقنامه در پارلمان عراق هشدار داد که تمام تلاشش را برای جلوگیری از اجرای این توافقنامه و عقیم گذاشتن آن خواهد کرد. بیش از پنج سال از تهاجم آمریکا و متحدانش به عراق می‌گذرد و در این مدت کتاب‌های زیادی در نقد یا تایید این اقدام دولت بوش منتشر شده است. اسکات ریتر بازرس سابق تسلیحاتی سازمان ملل در عراق هم در کتاب «داستان ناگفته عراق» که در سال 2005 منتشر شد به انتقاد از اقدام دولت بوش در حمله به عراق پرداخته و بهانه وجود سلاح‌های کشتار جمعی در عراق را واهی دانسته است. البته بوش هم چند روز پیش ناکامی اطلاعاتی درباره تولید تسلیحات کشتار جمعی توسط صدام حسین و ارزیابی تهدید حکومت صدام‌حسین برای آمریکا و جهان را بزرگ‌ترین تاسف دوران ریاست‌جمهوری‌اش برشمرد. ریتر در این کتاب بهانه «خلع‌ سلاح» عراق توسط بوش در سال 2003 را توجیه اهداف دیگر آمریکا دانست. امروز البته می‌دانیم که در آن زمان عراق با بلوف‌هایش بازی مرگباری به راه انداخت و در واقع هیچ سلاح کشتارجمعی ‌نداشت اما دستمایه قرار دادن این بلوف کافی نیست تا بخواهیم اقدام آمریکا در سرنگونی یکی از دیکتاتورترین رژیم‌های خاورمیانه را زیر سوال ببریم. پیشینه اسکات ریتر
اسکات ریتر که در سال 1961 در خانواده‌ای نظامی متولد شد، فارغ‌التحصیل کالج‌های فرانکلین و مارشال در پنسیلوانیا در رشته تاریخ اتحاد جماهیر شوروی است. او در سال 1984 به‌عنوان افسر اطلاعاتی در نیروی دریایی ارتش آمریکا مشغول به کار شد و 12 سال در این سمت به نیروی دریایی آمریکا خدمت کرد. ریتر در جریان حمله شوروی به افغانستان و نیز جنگ ایران و عراق یکی از تحلیلگران اطلاعاتی نیروی دریایی آمریکا به شمار می‌آمد. در سال 91 و در جریان عملیات «توفان صحرا» او مشاور موشک‌های بالستیک ژنرال نورمن شوارتزکف بود و پس از آن هم مشاوره امنیتی و نظامی شبکه خبری فاکس‌نیوز را برعهده داشت. اما مهم‌ترین سمت اسکات ریتر بین سال‌های 91 تا 98 بود که بازرس تسلیحاتی کمیسیون ویژه سازمان ملل (انسکام) در عراق بود و مسوولیت یافتن و انهدام تسلیحات کشتار جمعی احتمالی عراق را برعهده داشت. او در 14 بازرسی انجام شده از مجموع 30 بازرسی رهبری تیم بازرسی‌کننده در عراق را در اختیار داشت. در ژانویه 98 دولت وقت عراق اجازه نداد تیم بازرسی آنسکام از تعدادی از سایت‌های نظامی بازدید کند به این بهانه که ممکن است این مکان‌ها مورد حمله نظامی قرار گیرد. چند ماه پس از این اقدام دولت عراق، اسکات ریتر در مصاحبه تلویزیونی با جیم لرر هشدار داد که: «خطر بزرگ امروز این است که بدون بازرسی‌ها و نظارت‌های موثر، عراق قادر خواهد بود در مدت چند ماه سلاح‌های شیمیایی و بیولوژیکی و نیز موشک‌های بالستیک برای حمل این سلاح‌ها را بازسازی کند. آنها تا حدودی هم می‌توانند برنامه تسلیحات هسته‌ای خود را گسترش دهند.» ریتر با این گفته خود نشان داد که خودش هم در آن زمان نگران توانایی‌های هسته‌ای و نظامی مخفی عراق بود.

انتقاد از سیاست‌های بوش
ریتر در 26 آگوست 1998 از سمت خود در کمیسیون ویژه سازمان ملل استعفا داد. او دلیل استعفایش را ناتوانی آمریکا و سازمان ملل برای راضی کردن عراق به همکاری با بازرسان سازمان ملل عنوان کرد. او چند روز پس از استعفای خود در کمیته روابط خارجی سنای آمریکا اعلام کرد که «بدون هیچ ناراحتی و تاسفی از سمت خود استعفا داده‌ام، به این دلیل که شورای امنیت سازمان ملل و بزرگ‌ترین حامی این شورا یعنی آمریکا نتوانستند قطعنامه‌های صادر شده پس از جنگ خلیج‌فارس را برای خلع‌سلاح عراق با موفقیت اجرا کنند.»
ریتر پس از استعفا هم به عنوان یکی از مفسران و تحلیلگران منتقد سیاست‌های دولت بوش در خاورمیانه به ویژه در موضوع سلاح‌های کشتار جمعی مشغول فعالیت است. ریتر در سال 2000 به‌عنوان یک جمهوریخواه به بوش رأی داد اما خیلی زود به انتقاد از سیاست‌های او پرداخت. اسکات ریتر در کنار «داستان ناگفته عراق» کتاب‌های دیگری هم نگاشته است که از جمله می‌توان به «هنر جنبش‌های جنگ و ضد جنگ» در سال 2007،« هدف ایران: حقایقی در مورد برنامه کاخ سفید برای تغییر رژیم» در سال 2006 «جنگ عراق، چیزی که تیم بوش نمی‌خواهد شما بدانید» در سال 2002، «پایان بازی: حل مسئله عراق، یکبار برای همیشه» در سال 2004 اشاره کرد.

ترجمه فارسی کتاب
در سال 1386 با عنوان «داستان ناگفته عراق» با ترجمه علیرضا عیاری توسط انتشارات اطلاعات و با تیراژ 2100 نسخه منتشر شده است. عیاری در مقدمه خود در این کتاب می‌نویسد: «اسکات ریتر از طریق دوستان قدیمی خود در جامعه اطلاعاتی انگلیس قبلا نسبت به سیاست دوگانه آمریکا هشدار داده بود. این کتاب تشریح می‌کند که چگونه آژانس‌های اطلاعاتی آمریکا با وجود تلاش هزاران مامور دفتر بازرسی فدرال در داخل و ماموران سازمان اطاعات و جاسوسی آمریکا در خارج از مرزهای آمریکا در کسب اطاعات مربوط به طرح القاعده در حوادث یازده سپتامبر ناکام ماندند. در لحظات حساس سازمان بازرسی فدرال با سازمان اطلاعات جاسوسی آمریکا همکاری‌های لازم را صورت نمی‌داد و از سوی دیگر تقریبا همیشه سازمان اطلاعات و جاسوسی آمریکا نیز اطلاعات لازم را در اختیار سازمان بازرسی فدرال قرار نمی‌داد. ریتر در این آشفتگی در دهه 90 تصمیم گرفت تا در مورد وجود تسلیحات کشتار جمعی در عراق تحقیقاتی صورت دهد. «آنسکام» کمیسیون ویژه سازمان ملل با تصویب قطعنامه 687 شورای امنیت سازمان ملل برای نظارت بر تسلیحات عراق تشکیل شد.
داستان ریتر داستانی هیجان‌انگیز است به این دلیل که افراد نزدیک به صدام همواره به دنبال دستگیری افراد گروه تحقیقاتی سازمان ملل بودند. ریتر هم در مقدمه خود می‌نویسد: «در آگوست 1998 من از بهترین شغل دوران زندگی‌ام استعفا دادم. تقریبا هفت سال بود که به عنوان بازرس تسلیحاتی سازمان ملل فعالیت می‌کردم. به‌عنوان بازرس سازمان ملل من فرصتی استثنایی داشتم، نه‌تنها قادر به طراحی، اجرا و عملیات بازرسی بودم بلکه امکان کنترل جهت بازرسی، جمع‌آوری و ارزیابی اطلاعات محرمانه در هر مرحله از بازرسی را نیز داشتم.»

منبع: / روزنامه / کارگزاران ۱۳۸۷/۰۹/۱۸
نویسنده : آرش فرح‌زاد