روزنامه شرق، شنبه 15 آذر 1382 

ترجمه اکبرحسینى کیا: سرانجام روز اول دسامبر فرا رسید. روزی موعود که یاسر عبد ربه، رفیق شفیق و همراه همیشگی عرفات، بی صبرانه انتظارش را می کشید تا با یوسی بیلن، سیاستمدار چپگرا و وزیر پیشین دادگستری اسرائیل در ژنو پایتخت سوئیس دور یک میز بنشینند و در خصوص جدیدترین طرح صلح خاورمیانه مذاکره به اصطلاح غیررسمی کنند. دفتر کار عبد ربه، از روزها قبل شاهد آمد و شد همکارانی بود که می خواستند از چند و چون قضیه سر دربیاورند.

روی میز او قرارداد 47 صفحه ای ژنو و دو نقشه حاوی مرزهای دولت احتمالی فلسطین و نحوه تقسیم بیت المقدس جا خوش کرده بودند. این همه ماحصل حضور بی شمار کارشناس، مطالعه ده ها نقشه و مدت ها مذاکره سخت بود که گاه تا آستانه شکست پیش می رفت اما هر بار سوئیسی ها با میانجیگری مانع آن می شدند. اما آیا با وجود همه تلاش های صورت گرفته این بار عدم حضور اعضای دولتی، مذاکرات را به شکست خواهد کشاند؟ ربه می گوید هیچکس نمی تواند پیش بینی کند که قرارداد ژنو به طور قطعی بین اسرائیلی ها و فلسطینیان صلح برقرار کند، اما به یقین هیچ یک از طرفین گفت وگو هم در آینده نمی تواند این سند را نادیده بگیرد.

زیرا از همه قراردادهای گذشته دقیق تر و مفصل تر تنظیم شده است. این طرح گرچه راهکاری برای خروج بیشتر شهرک نشینان پیش بینی کرده اما از پاسخگویی به این پرسش پیچیده که آیا میلیون ها آواره فلسطینی بالاخره حق بازگشت به اسرائیل را خواهندداشت، عاجز مانده است. نشست ژنو با حمایت سران اروپائی، وزیر امور خارجه ایالات متحده، چهار رئیس پیشین موساد، نظامیان عالی رتبه اسرائیل، جیمی کارتر، نلسون ماندلا و برخی گروه های فلسطینی و اسرائیلی در شرایطی آغاز شد که شمار زیادی از مردم فلسطین بدان به دیده تردید نگریستند.

سلام قطبان یکی از این همه است. همه چشم امید این خانم نه به ژنو که به پایان اشغالگری، تشکیل دولت مستقل فلسطینی، برگزاری انتخابات، ایجاد یک جامعه آزاد و فراهم شدن امکان اداره فلسطین به دست نیروهای نوگرای جوان دوخته شده است. این کارشناس رایانه اهل رام الله نه به ربه اعتماد دارد و نه به یاسر عرفات. می گوید همه آنها افرادی فاسد هستند که پس از ده ها سال خارج نشینی به فلسطین بازگشته اند تا بر مردمی که زبانشان را نمی فهمند حکومت کنند.

تقریبا همه رهبران سازمان آزادیبخش فلسطین در بحبوحه طرح اسلو در میانه دهه 90 از تونس و اروپا به موطن خود بازگشته اند. سلام قطبان هرگز رام الله را ترک نکرده است. او شخص عرفات و تمام رهبران سازمان آزادیبخش را خوب می شناسد. اما در همین حال تاریخ مصرف شان را تمام شده می داند. این خانم 48 ساله از خانواده های قدیمی کرانه باختری است.

او تقریبا همه سال های عمر خود را به فعالیت های سیاسی گذرانده است. می گوید، «ما مردمی هستیم معلق میان بیم و امید و مقاومت و سازش. گاه با اشغالگران به توافق می رسیم و با آنها دادوستد می کنیم و گاهی به سویشان سنگ پرتاب می کنیم و تیراندازی می نمائیم. به واقع ما در پوچستان زندگی می کنیم.» به اعتقاد قطبان ملت فلسطین در محاصره سه حلقه قرار دارند، گروه اول اشغالگران اسرائیلی هستند، حلقه دوم عرفات و تشکیلات خودگران و دسته سوم برخی گروه های اسلامی رادیکال، بیشترین صدمه ها هم در این کارزار نصیب «زنان» می شود. چه با کشته شدن مردان فلسطینی، همسران، خواهران و دختران آنها هم قربانی خشونت اشغالگری می شوند. به گفته او رنجی که از جانب عرفات و همکارانش نصیب زنان فلسطینی می شود کمتر از ستمگری های اسرائیل نیست.

زیرا این گروه انباز پس از رسیدن به قدرت زنان را که در سال های دهه هفتاد و هشتاد همچنان نیروی محرک جامعه فلسطین بودند، به حاشیه راندند. برخی گروه های اسلامگرا نیز به تشدید این روند کمک کردند. قطبان رسیدن به جامعه ای آزاد و دموکراتیک را خواست قلبی همه زنان فلسطینی می داند و می گوید، ما باید آینده مان را خود بسازیم.

در این راستا او در اقدامی ابتکاری، مرکزی را برای تقویت حضور زنان در انتخابات تأسیس کرده و در بیشتر شهرها نیز دوره های آموزش رایانه مخصوص بانوان راه اندازی کرده است. سلام در نظر دارد در آینده نزدیک یک مرکز اینترنتی سیار به روستاهای دور دست ببرد، البته اگر پست های بازرسی این اجازه را بدهند.

سوای قطبان بازرسی های روزانه بخشی از زندگی دکتر جهاد مشعل هم هست. او اما برخلاف سلام با شنیدن خبر آغاز مذاکرات صلح ژنو از رادیو بارقه امید در چشمانش درخشید. او رئیس یک مرکز درمانی در مرکز شهر 40 هزار نفری قلقیلیه در کرانه باختری است. بیش از 60 درصد کارمندان این مرکز را افراد زیر 19 سال تشکیل می دهند. هر روز 14 همکار مشعل و تعداد زیادی از دستیاران داوطلب در گوشه و کنار شهر زنان جوان را تحت آموزش های بهداشتی و تنظیم خانواده قرار می دهند. دکتر مشعل می گوید: «وظیفه ما تنها ارائه خدمات پزشکی نیست بلکه مسائل اجتماعی نیز در دستور کارمان قرار دارد. زیرا ما فلسطینی ها بالاخره باید یاد بگیریم که گره مشکلات اجتماعی خود را به دست خویش باز کنیم.

ما نباید این کار را به سازمان ملل یا دیگران واگذاریم. یهودی ها هم در آغاز زیر سلطه بریتانیا به تنهایی خود را سازمان دهی کردند. پس چرا ما نتوانیم این کار را بکنیم؟» او این همه را سوار بر آمبولانس اش در مسیر حبله یک روستای کوچک در دو کیلومتری قلقیلیه می گوید! دیواری به طول 10 تا 15 متر جاده منتهی به حبله را قطع می کند. این مانع عریض از سیم خاردارهایی به ارتفاع 2 تا 3 متر، مسیرهایی شنی و بتونی و نرده هایی مجهز به دستگاه های کنترل الکترونیکی تشکیل شده است و تابلویی هشداردهنده به سه زبان عبری، عربی و انگلیسی با این مضمون: «خطر مرگ» بر آن به چشم می خورد.

از هیچ یک از مسیرهای مجاور امکان عبور وجود ندارد. همه آنها یا به سیم خاردار منتهی می شوند یا به دیوار بتونی خاکستری رنگی که 3 کیلومتر طول دارد و 8 متر ارتفاع و برج های دیده بانی بر فراز آن که به فاصله 500 متر از یکدیگر قرار دارند. اسرائیلی ها از ترس حملات انتحاری به ساخت این دیوار حایل در قلقیلیه، رام الله و بیشتر مناطق کرانه باختری مبادرت ورزیده اند. گفته می شود این اقدام دولت شارون 40 هزار شهروند قلقیلیه را عملا در بند کرده است.

تنها راه تماس این مردم با خارج از طریق یک خیابان در شمال شهر امکان  پذیر می شود. تازه این هم منوط به اجازه سربازان اسرائیلی مستقر در ایست بازرسی است. جهاد مشعل حالا مجبور است برای رفتن به روستای حبله که تنها 2 کیلومتر از قلقیلیه فاصله دارد به سمت شمال براند و از بیرون دیوار حایل دوباره به طرف جنوب ادامه مسیر دهد. اگر اتفاق خاصی نیفتد 45 دقیقه طول می کشد تا او به بیمارانش برسد. بیشتر اوقات اما بیماران مجبورند ساعت ها را در انتظار دکتر بنشینند.

اکثر روزها سربازان اسرائیلی خودروهای عبوری حتی آمبولانس ها را متوقف می کنند و تنها به اتومبیل های دارای پلاک اسرائیل اجازه عبور می دهند. نیروهای پلیس به استفاده از سگ های شکاری تمام سرنشینان خودروها و بیماران خوابیده بر روی تخت آمبولانس ها را در گوشه ای جمع می کنند و زیروروی اتومبیل ها را بازرسی می کنند. آنها از ترس بمب گذاری به تجهیزات داخل آمبولانس ها هم رحم نمی کنند. اتوبوس ها هم باید توقف کنند و تک تک مسافران خود را پیاده نمایند، تا مورد بازرسی قرار گیرند.

آنها پس از گذشتن از ایست بازرسی هم تا مسافتی اجازه سوار کردن مسافران خود، حتی سالمندان و افراد معلول را ندارند. این صحنه ها همگی گوشه ای از تحقیر های روزانه ای است که بر ملت فلسطین می رود. البته با وجود همه این مشکلات شمار خانه هایی که فلسطینی ها طی پنج سال گذشته بر فراز تپه های اطراف و داخل رام الله ساخته اند دو برابر بیشتر از مجموع آن در 50 سال گذشته بوده است. این یعنی امید به زیستن.

منبع: دی سایت