روزنامه شرق، یکشنبه 16 آذر 1382 

انتخابات زمان خوبی برای سنجش میزان پیشرفت کشور به سوی دموکراسی است. مردم روسیه یکشنبه آرای خود را آزادانه به صندوق  ها می ریزند تا 450 نماینده را بر کرسی های دوما روسیه بنشانند. این امر فی النفسه امیدبخش و دلگرم کننده است اما برداشت و تصور غالب آن است که دموکراسی روسی با مدل غربی آن فاصله بسیاری دارد . روس  ها بعد از د ه ها سال «انتخابات» که نمایش اجباری ابراز وفاداری به حزب کمونیست بود، حق خود برای رأی دهی را جدی تلقی می کنند. امروز در روسیه 23 حزب و مبارزات انتخاباتی پر شور وجود دارد، برحسب نظرسنجی  ها پیش بینی می شود که 60 درصد واجدین شرایط در انتخابات شرکت کنند. به رغم کنترل کرملین بر تلویزیون ملی روسیه ، روزنامه های پرشمار این کشور و سایت های بسیار اینترنتی گزارش ها و انتقادات زنده و جالبی در اختیار همگان می گذارند. گذشته از این تمام نامزدها از جمله کمونیست  ها نسبت به دموکراسی ابراز وفاداری می کنند.

اما به استثنای همین حزب کمونیست سایر رقبای انتخاباتی به واقع احزاب سیاسی ملی نبوده بلکه گروه هایی از فرقه  ها و افراد مختلف هستند. حزب «یابلکو» در واقع همان گریگوری یاولینسکی اقتصاددان لیبرال است. اتحادیه نیروهای راست عمدتا متکی به بوریس نمتسف فرماندار سابق ایالت نیژنی نووگورود است. حزب لیبرال دموکرات متعلق به ولادیمیر ژرینفسکی است و حزبی که انتظار پیروزی آن می رود یعنی حزب روسیه متحد حزب ولادیمیر پوتین است. نگران کننده آن است که بسیاری از نامزدهای احزاب افرادی نوکیسه هستند و باعث این برداشت و تصور مشخص می شوند که این غول  ها و اعضای الیگارشی بی شرمانه درصدد خریداری راه های کسب قدرت و یا ثروت بیشتر هستند. هیچ چیز بیش از این به طور موجز نشان از اتحاد نامیمون چپاولگری و قدرت ندارد که بیش از 28 درصد نامزدهای موجود در فهرست حزب کمونیست افرادی میلیونر هستند. زمانی هم که یکی از رفقای حزبی نسبت به این هجوم سرمایه داران به حزب اعتراض کرده بود از حزب اخراج شد. این پدیده در عین حال بخش اصلی داستان دنباله دار و بغرنج شرکت عظیم نفتی یوکاس است که مدیر سابق آن میخائیل خودورکوفسکی اکنون در زندان بوده و ادغام این شرکت با غول دیگر نفتی یعنی سیبنفت در مخاطره قرار گرفته است. آنچه ظاهرا باعث خشم پوتین نسبت به وی شد آن بود که خودورکوفسکی نه تنها دست و دلبازانه به بسیاری از احزاب از جمله کمونیست  ها و حزب روسیه متحد پوتین کمک مالی می کرد بلکه اسم مقامات شرکت یوکاس را در فهرست انتخاباتی تعداد زیادی از احزاب هم وارد کرده بود. آنچه از ظواهر امر بر می آید آن است که پیروز بزرگ انتخابات پوتین خواهد بود. با این شرایط و چنانچه رئیس جمهور دست بر روی درآمدهای اعضای الیگارشی نگذارد می تواند بدون هیچ دردسری ائتلافی تشکیل دهد تا گوش به فرمان او باشند. بعد از آنچه بر سر شرکت یوکاس آمد اعضای الیگارشی هم چندان میلی به چالش با کرملین ندارند. این آن چیزی است که روس  ها اکنون آن را «دموکراسی مدیریت شده» می خوانند. درست است که هنوز دموکراسی واقعی نیست، اما حداقل هنوز صندوق های رأی داور نهایی است. شاید سال های بسیاری طول بکشد تا روس  ها اعم از رأی دهندگان ، سیاست مداران ، احزاب و اعضای الیگارشی با فرایند دموکراسی خو بگیرند و بیاموزند که با آن با احترام بیشتری مواجه شوند. راه شروع این کار آن خواهد بود که پوتین به نزاع و دشمنی مخرب خود با خودورکوفسکی پایان دهد و از طریق راه های قانونی بازار کرسی های دوما را تعطیل کند. علاوه بر این هیچ کس نباید از یاد ببرد که هر انتخاباتی هر چقدر هم که دارای معایب متعدد باشد ، آخرین انتخابات خواهد بود.

سرمقاله نیویورک تایمز 6 دسامبر 2003