روزنامه شرق، شنبه ۲۲ آذر ۱۳۸۲ - ۱۸ شوال ۱۴۲۴ - ۱۳ دسامبر ۲۰۰۳

ترجمه  احسان  صحافیان : از زمان  تهاجم  به  عراق  با امور نامتعارف  زیادی  مواجه  شده ایم . اما نا متعارف ترین  و عجیب ترین  مسئله هنوز در راه  است : نخستین  حکومت  دموکراتیک عراقی  ممکن  است  چنین  نامی  داشته  باشد: «جمهوری  اسلامی  عراق » که  ضرورتاً چیز بدی  نیست . چالش  پیش  رو برای  ایجاد اصلاحات  در هر کدام  از بیست  و دو حکومت  غیردموکراتیک  عرب  را می توان  در یک  سئوال  خلاصه  کرد: چگونه  از اینجا به  آنجا می رسید؟ چگونه  از یک  حکومت  سلطنتی  استبدادی  یا رژیم  نظامی  می توان  به  یک  حکومت  بیشتر انتخابی  رسید بدون  این  که  به  حکومت  روحانیون منجر شود؟تمام  حکومت های  عربی  از مشکل  یکسانی  رنج  می برند: به  دلیل  دهه ها سرکوب  سیاسی ، برقراری  حکومت  پادشاهی  و رکود اقتصادی  هیچ گونه  طبقه  متوسط  و مشروعیت  پایدار یا احزاب  سیاسی  مستقل  و نهادهایی  که  بتوانند خلاء حاصل  از براندازی  حکومت  مستبد را پر کنند وجود ندارد. مثالی  بهتر از عراق  در تأیید این  گفته  وجود ندارد. نتیجه  این  که  در مناطق  شیعه  و سنی نشین  عراق  منابع  اولیه  مشروعیت  و حضور سیاسی  قبیله ای  و مذهبی  است . این  وابستگی  به  اقتدار مذهبی  در اولین  حکومت  پس  از صدام  نمود خواهد یافت  چه  انتخابات  مستقیم  برگزار شود چه  غیرمستقیم . از آنجا که  شیعیان  شصت  درصد جمعیت  عراق  را به  خود اختصاص  داده اند و از آنجا که  تنها رهبران  شیعی  مشروع   مذهبی  هستند، دیدگاه ها و خواسته  هایشان  قابل  چشم پوشی  نیست . البته  دلایل  خوبی  در دست  است  که  آیت الله العظمی  سیستانی  عالی رتبه ترین  روحانی  شیعی  در عراق  و کسی  که  بتواند ادعای  نمایندگی  تمام  شیعیان  را بکند تمایل  به  پیروی  از الگوی ایران را ندارد.به  علاوه  از آنجا که  شیعیان  در عراق  دارای  اکثریت  هستند بیشترین  بها برای  حفظ  یکپارچگی  عراق  را باید بپردازند. به  دلایل  جمعیتی  هر حکومت  دموکراتیکی  در عراق  چه  لیبرال  و چه  محافظه  کار تحت  تأثیر شدید آنان  خواهد بود. اما برای  حفظ  اتحاد عراق  شیعیان  مجبورند به  حقوق  و تمایلات  کردها و سنی ها به  علاوه  سایر اقلیت ها احترام  بگذارند. آنچه  اکنون  در عراق  مشاهده  می شود، اختلاف  آیت الله سیستانی  و شورای  حکومتی  عراق  بر سر چگونگی  انتخاب  حکومت  انتقالی ، غیرقابل  اجتناب  و ضروری  است . اسحاق  نقاش  استاد دانشگاه  براندیس  و نویسنده   کتاب  «شیعیان عراق » می گوید: «آنچه  اکنون  در عراق  می گذرد رقابت  بر سرِ چگونگی  ارتباط  مذهب  و سیاست  و روند انتخاب  رهبران  ملی  مشروع  است . بسیار مهم  است  که  آمریکایی ها به  نظرات  آیت الله سیستانی،  که  حمایت  ضمنی اش  از حضور نظامی  ایالات  متحده در عراق  بسیار تعیین  کننده  بوده  است ، احترام  بگذارند و اجازه  دهند که  او و دیگران خود در این  زمینه  دست  به  انتخاب  بزنند.آیت الله سیستانی  جزو آرام ترین  نحله  فکری  روحانیون  شیعه  است  که  به طور سنتی  خود را از سیاست  دور نگاه  داشته اند.