روزنامه شرق،  دوشنبه ۲۴ آذر ۱۳۸۲ - ۲۰ شوال ۱۴۲۴ - ۱۵ دسامبر ۲۰۰۳

ترجمه نازنین زاغری: در ماه آوریل گذشته، گروهی از تشکل های غیر دولتی، حامی وضعیت بهداشتی- درمانی کشورهای جهان سوم، به منظور بازدید از شرایط بهداشتی و دارویی عراق، به این کشور سفر کردند. تحقیقات آنها حاکی از آن است که تحریم دارویی در عراق، از سوی جورج بوش، که در نهم آوریل سال گذشته به تصویب رسید، جان هزاران هزار عراقی بیگناه را که اغلب کودکان زیر ۱۵ سال تشکیل می دهند گرفته است.

به رغم وجود هیأت منصفه ای که قرار بود به هنگام تصویب این تحریم در مجلس سنای آمریکا، «منصفانه» عمل کند و به دلیل خاموش ماندن خبرگزاری ها و روزنامه نگاران آمریکایی و عدم راهیابی آنها به آن سوی درهای بسته دادگاه، این اقدام شوم حتی از چشم و گوش آمریکایی ها هم دور ماند، چه رسد به عراقی هایی که فرسنگ ها دورتر از خاک این کشور در بدبختی و فلاکت دست و پا می زدند.

عکس هایی که اعضای این NGOها از شهر بصره، در جنوب عراق تهیه کرده اند، به وخامت گراییدن شرایط روحی- روانی و فیزیکی مردم عراق را به تصویر می کشد و این حقیقت را بازگو می کند که یک سوم کودکان عراقی دچار سوء تغذیه هستند و ۱۳ درصد از نوزادان متولد شده در این منطقه، به دلیل عدم برخورداری از تغذیه کافی و بهداشت مناسب پیش از یک سالگی جان خود را از دست می دهند.

سیستم پزشکی فعلی عراق که روزی در خاورمیانه، یکی از بهترین ها و برترین ها به حساب می آمد، اکنون جزو پرمشکل ترین و ناقص ترین سیستم های بهداشتی و دارویی در تمامی کشورهای جهان سوم محسوب می شود. پس از فروپاشی نظام حکومت صدام حسین و وضعیت اسف بار جنگ و درگیری در شهرهای عراق که تعداد زیادی مجروح و کشته نیز در پی داشت، اجرای طرح تحریم دارویی از سوی آمریکا و عدم ورود مقادیر مورد نیاز داروهای مصرفی، شهرهای این کشور با بحران های شدیدتری در این زمینه، نسبت به سابق روبه رو شدند. انواع داروهای ضدعفونت، خصوصاً آنتی بیوتیک ها در بیمارستان ها و درمانگاه های شهرهای عراق به شدت کمیاب شده و به همین میزان حداقل موجود نیز از سوی بیماران، به صورت یکسان و به یک اندازه مورد مصرف قرار می گیرد. به طوری که آنتی بیوتیک، به آن میزانی که باید، به بدن هیچکدام از بیماران نمی رسد.

شرایط بسیاری از بیمارستان ها و مراکز درمان، برای نگهداری کیسه های خون مناسب نیستند. درجه حرارت بسیار بالای این مناطق، به پزشکان این امکان را نمی دهد که کیسه های خون فرستاده شده از شهرهای دور و نزدیک را برای مداوای بیماران نگهداری کنند و همین امر، آنها رادر خصوص انتقال خون با مشکلات فراوانی روبه رو ساخته است. از سوی دیگر، عدم استریلیزه کردن وسائل جراحی و دستگاه های پزشکی و استفاده مجدد از دستکش های یک بار مصرف به دلیل کمبود این گونه تجهیزات، سبب نزول شرایط پزشکی و بهداشتی در کشور عراق شده است.

پزشکان عراقی، خصوصاً آنهایی که در بیمارستان های مرکزی شهرهای این کشور مشغول به فعالیت هستند،  معتقدند به دلیل فقدان دارو و تجهیزات اولیه پزشکی در بیمارستان ها، سطح اعمال جراحی و درمان های پزشکی تا میزان ۷۵ درصد کاهش یافته است. حتی در برخی شرایط، عمل های جراحی به دلیل کمبود مواد بیهوش کننده و بدون استفاده از داروهای بیهوشی انجام می گیرند.

شمار بیماران سرطان خون همراه با اختلالات مادرزادی در ساکنان کشور عراق، به دلیل قرار گرفتن در معرض اورانیوم رقیق شده رو به افزایش بوده، عدم برخورداری از درمان های مناسب و داروهای کافی، بر معضل بیماران این مناطق می افزاید. تنها راه باقی مانده برای بیماران عراقی در مسیر مبارزه با تحریم دارویی در این کشور، مراجعه به بازارهای سیاه و استفاده از داروهایی است که با قیمت های گزاف و غالباً سه یا چهار برابر قیمت اولیه به بیماران فروخته می شوند. به هنگام جنگ آمریکا با عراق، حتی فروش داروها در همین بازارهای سیاه نیز با رکود بسیاری همراه بود و تقریباً نظام کاری قاچاقچیان داروهای کمیاب در این مناطق نیز دچار تغییر و تحول شده بود. اما چندی است پس از آرامش کاذبی که در حال حاضر در برخی مناطق این کشور حکمفرماست، این قاچاقچیان فعالیت های سابق خود را از سر گرفته اند با این تفاوت که ضرر و زیانی را که طی این چند ماه تعطیلی و بهم ریختگی اوضاع «بازارهای سیاه دارو» متحمل و متضرر شده اند، بر قیمت داروها افزوده اند.ضمن این که تعداد بیشماری از داروهای مورد نیاز در بیمارستان ها و درمانگاه ها، اساساً کمیاب بوده، در بازارهای سیاه هم یافت نمی شوند.به عقیده کارشناسان پزشکی در کشور عراق، تحریم دارویی حاکم بر این کشور، بیشتر به ضرر کودکان تمام شده و زندگی آنها را بیش از بزرگسالان تهدید می کند. کودکان به دلیل مقاومت کمتری که در مقابل بیماری ها نسبت به بزرگسالان از خود نشان می دهند بیشتر در معرض ابتلا به انواع بیماری ها قرار می گیرند. از این رو اجرای طرح تحریم دارویی و نرسیدن داروهای مورد نیاز به کودکان این منطقه، روزانه جان بسیاری از آنها را به مخاطره می اندازد.