روزنامه شرق، سه شنبه ۹ دی ۱۳۸۲ - ۶ ذیقعده ۱۴۲۴ - ۳۰ دسامبر ۲۰۰۳

دادگاه بین المللی جنایات جنگی در لاهه نیز به نوبه خود با صدور کیفرخواست های پی در پی علیه مقامات دولتی صربستان باعث رنجش خاطر بیشتر اعضای کابینه این کشور شده است. در چنین شرایطی اصلاً جای تعجب ندارد که فقط ۲۰ درصد از صرب ها طی یک نظرسنجی که اخیراً در صربستان صورت گرفت اعلام کردند که کشورشان تاکنون در مسیر درستی هدایت شده است. هم اکنون، بدهی خارجی صربستان نزدیک به ۱۳ میلیارد دلار و تولید ناخالص ملی این کشور در حدود ۱۰ میلیارد دلار است. تولیدات صنعتی صربستان همچون سال های گذشته رو به افول است. نرخ بیکاری نیز در سطح بسیار فاحش ۳۵ درصد قرار دارد. مردم صربستان تاکنون سه بار تلاش کرده اند تا رئیس جمهور جدیدی را برای هدایت کشورشان برگزینند، اما هر سه بار به دلیل به حد نصاب نرسیدن تعداد رأی دهندگان در این راه ناکام مانده اند؛ این در حالی است که به گفته یک دیپلمات بلندپایه، جنگ بی وقفه در میان اعضای دولت ائتلافی کنونی باعث شده است تا ایمان مردم به فرایند اصلاحات کاملاً سست و ضعیف شود.

همه این مسائل، زمینه را برای ظهور «تومیسلاو نیکولیچ» رقیب خطرناک «سسلج» در «حزب رادیکال» مهیا کرده است؛ او قصد دارد خود را به عنوان جانشین رئیس کنونی حزب مطرح کند اما یقیناً «سسلج» به این سادگی ها صحنه را به نفع او ترک نخواهد کرد. «نیکولیچ» که پیشتر مدیر یک گورستان عمومی بوده طی  روزهای اخیر در حال مسافرت به اقصی نقاط کشور بوده تا با ایراد نطق های آتشین خود که معمولاً علیه جفاکاران و خائنین به حاکمیت ملی صربستان از «ژورنالیست های بی عاطفه و بی مسئولیت صرب» که همواره سعی داشته اند حزب او را بی اعتبار سازند گرفته تا اعضای ناتو، قضات دادگاه لاهه و بدتر از همه «جیره خواران غرب» در دولت کنونی صربستان صورت می گیرد توجه افکار عمومی را به سوی خود جلب کند. وی برای بازگرداندن صربستان به مسیر صحیح و جایگاه واقعی اش در عرصه روابط بین الملل قصد دارد تا روابط کشورش با کشور کرواسی را بهبود بخشد، نظامیان صرب را به کوزوو بازگرداند، خصوصی سازی لجام گسیخته و مهار ناپذیری که طی سه سال گذشته ارکان اقتصادی صربستان را کاملاً متزلزل ساخته مورد بازنگری جدی قرار دهد و بالاخره اینکه به رویا های ابلهانه «اتحاد صربستان با غرب» پایان دهد. او چندی پیش در شهر مرزی «سابوتیکا» در شمال صربستان خطاب به هواداران متعصبش گفت: «متأسفانه ما تا به آنجا پیش رفتیم که اوامر «خاویر سولانا» [هماهنگ کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا] را یک به یک اجرا کردیم اما آنها [اروپایی ها] هنوز هم نمی خواهند که حتی تا ۱۰ سال آینده نیز جایی برای ما در این اتحادیه در نظر بگیرند! این شرم آور است زیرا یقیناً نیمی از مردم ما تا آن زمان خواهند مرد.» وی در ادامه افزود: «ما هیچ چیزی به هیچ کسی بدهکار نیستیم.»

«کوشتونیتسا» هرگز به تندی «نیکولیچ» سخن نمی گوید اما مفهوم سخنان این دو تفاوت چندانی با یکدیگر ندارد. «کوشتونیتسا» که شدیداً به اقدامات صرب ستیزانه دادگاه لاهه انتقاد دارد اخیراً در مصاحبه ای با TIME اعلام کرد که او هرگز قصد ندارد تا چهار متهم صرب را که هم اینک در کشورشان به سر می برند برای محاکمه در دادگاه بین المللی جنایات جنگی به لاهه اعزام کند. وی در این مصاحبه گفت: «من فکر می کنم که دادگاه لاهه چیزی بیش از یک بازی سیاسی نیست. بنابراین سعی خواهم کرد تا به تمامی این ماجراها در دادگاه های داخلی صربستان خاتمه دهم.» «کوشتونیتسا» معتقد است که منافع خارجی صربستان نه فقط در گرو برقراری روابط دوستانه با واشنگتن و بروکسل [مرکز سیاستگذاری اتحادیه اروپا] بلکه همچنین در گرو تقویت روابط تاریخی بلگراد با مسکو، پکن است. پایتخت هایی که از زمان ریاست جمهوری «ژوزف تیتو» رهبر فقید یوگسلاوی در دهه ۱۹۶۰ تاکنون در قالب اتحادیه ای متشکل از بسیاری از کشورهای جهان سومی تحت عنوان «جنبش غیرمتعهدها» دارای روابط حسنه تاریخی با صرب ها هستند. «کوشتونیتسا» نیز دقیقاً مثل رادیکال های صرب، هیچ ابایی از توهین به رهبران کنونی صربستان به خود راه نمی دهد؛ وی دائماً آنها را متهم می سازد که پایه های حکومت صرب ها را تضعیف کرده و نقش قانون را کاملاً کمرنگ جلوه داده اند. «کوشتونیتسا» ضمن اینکه هرگونه ائتلاف احتمالی با رادیکال ها در دولت آینده را رد می کند مدعی است که هرگز قدرت را با حزب دموکراتیک «جینجیچ» نخست وزیر فقید صربستان نیز تقسیم نخواهد کرد. تحلیلگران بر این باورند که شریک حزب او در دولت آینده صربستان به احتمال زیاد حزب «G17Plus» خواهد بود؛ این حزب توسط ۱۷ اقتصاددان صرب تأسیس شده است که طرفدار اصلاحات بازار به شیوه غربی ها هستند. صرف نظر از نتایج انتخابات، باید پذیرفت که دوری گزیدن صرب ها از رهبران خطاکار پیشین شان کار بسیار سختی خواهد بود. اگرچه نسل جدید رهبران صربستان ممکن است پا جای پای افراطیون صرب بگذارند اما به نظر نمی رسد که آنها در آینده نزدیک، کشورشان را درگیر یک جنگ تمام عیار دیگر [نظیر آنچه در سال ۱۹۹۹ اتفاق افتاد] سازند. چندی پیش، مقامات دادگاه لاهه، «میلوشویچ» و «سسلج» را از دسترسی به «وسایل ارتباطی» که در طول دوران بازداشت شان از سوی مسئولان واحد مراقبت زندان در اختیارشان نهاده شده بود منع کردند تا بدین ترتیب از ارسال پیغام های مشکل آفرین آنها به هواداران شان جلوگیری کنند. اما آیا واقعاً می توان با اتکا به چنین اقداماتی از حمایت معنوی این دو از افراطیون صرب در داخل کشورشان ممانعت به عمل آورد؟ باید همچنان منتظر ماند و دید.

منبع: Time